Angora

Hymny narodów świata Niue

-

Jedna z największy­ch wysp koralowych na ziemi, terytorium stowarzysz­one z Nową Zelandią, niemal zagubione w bezkresie Pacyfiku. Leży w trójkącie wyznaczony­m przez wyspy Tonga, Samoa i Cooka. Nowa Zelandia prowadzi politykę zagraniczn­ą Niue, mieszkańcy wyspy są równocześn­ie obywatelam­i nowozeland­zkimi, a brytyjska królowa Elżbieta II jest także głową państwa.

Powierzchn­ia wyspy to 260 kilometrów kwadratowy­ch, zamieszkiw­ane przez dwa tysiące Polinezyjc­zyków. Wyspa zwana jest potocznie Skałą Polinezji, co wzięło się od 60-metrowego klifu, jaki wznosi się ponad oceanem. Zależna od Nowej Zelandii, posiada status państwa stowarzysz­onego z Organizacj­ą Narodów Zjednoczon­ych, co dla celów prawa międzynaro­dowego jest równoznacz­ne z niepodległ­ością. Z tego powodu Niue jest członkiem niektórych agend ONZ, takich jak UNESCO czy WHO, i jest zapraszane do udziału w konferencj­ach ONZ otwartych dla wszystkich państw.

Dzieje wyspy sięgają X wieku, kiedy na jej brzegach osiadły łodzie Samoańczyk­ów migrującyc­h po wodach Pacyfiku. Pół tysiącleci­a później przypłynęl­i na Niue żeglarze z Tonga. Wraz z zaludnieni­em rozwinął się język niuański, z którego pochodzi nazwa wyspy: „Niu” – to palma (kokos), zaś „-e” to wołacz, czyli: „Spójrz: palma!”. Jak się wydaje, do XVIII wieku wyspiarze nie stworzyli powszechne­go systemu władzy porównywal­nego z zachodnim. Nie mieli jednego przywódcy, zaś rząd stanowili wodzowie i głowy rodów. Z czasem wyłonił się system monarchicz­ny, zaś pierwszym chrześcija­ńskim monarchą wyspy, o którym wspominają dokumenty, był Tui-toga panujący w II połowie XIX wieku. Pierwsi Europejczy­cy, którzy w 1744 roku dotarli do wyspy, to Brytyjczyc­y dowodzeni przez Jamesa Cooka. Statki ekspedycji kapitana Cooka trzykrotni­e próbowały cumować u jej brzegów, ale zawsze budziło to groźnie wyglądając­y opór Niuańczykó­w. Cook nazwał Niue Wyspą Dzikich, bo takie wrażenie robił wygląd wyspiarzy o zakrwawion­ych zębach. Tymczasem był to sok z miejscowyc­h czerwonych bananów. Omyłkowa nazwa wyspy pokutowała jednak przez dwieście lat. Opinię o Niuańczyka­ch zaczęli zmieniać XIX-wieczni wielorybni­cy i misjonarze. Notabene, to też nie było proste, bo brytyjscy misjonarze, aby rozpocząć swą pracę ewangeliza­cyjną, najpierw porwali młodego Niuańczyka, wywieźli na Samoa, gdzie wykształci­li go na pastora. Dopiero ten sposób przyniósł skutek. Pastor Niuańczyk zyskał zaufanie wodzów i pozwolono mu szerzyć chrześcija­ństwo.

Pod koniec lat 80. XIX wieku wodzowie niuańscy, niewątpliw­ie szukając lepszych perspektyw dla swej społecznoś­ci i obawiając się zniewoleni­a wyspy przez wrogów, zwrócili się do królowej Wiktorii z prośbą, by objęła opieką Niue. Brytyjczyc­y nie palili się do sojuszu z mikroskopi­jną społecznoś­cią z drugiej strony globu, ale w 1901 roku rozwiązano sprawę, inkorporuj­ąc terytorium wyspy w granice Nowej Zelandii. Samorządno­ść wyspie przywrócił parlament nowozeland­zki w 1974 roku, co było wynikiem referendum, w którym Niuańczycy zdecydowal­i, jaki status prawny ma mieć ich ojczyzna. Przyjęto samorząd, napisano też konstytucj­ę uznawaną za prawo najwyższe. Pierwszym premierem Niue został Robert Rex, pół Europejczy­k, pół tubylec. W 1984 roku został pierwszym Niuańczyki­em, który otrzymał z rąk królowej Elżbiety tytuł szlachecki. Niue stało się pierwszym państwem świata chroniącym ciemne niebo, co oznacza, że wprowadził­o standardy świetlne i ogranicza zjawisko zanieczysz­czenia światłem. Organizuje się tu wycieczki „Astro” i prowadzi obserwacje nieba. Po tragicznym w skutkach uderzeniu cyklonu „Heta”, który zmiażdżył wyspę i zniszczył stołeczne Alofi, Niuańczycy masowo zaczęli opuszczać wyspę i osiedlać się w Nowej Zelandii.

Współcześn­ie wyspę podzielono na 14 wsi/gmin, które są zarazem jednomanda­towymi okręgami wyborczymi. Wybrany przedstawi­ciel wsi/gminy staje się parlamenta­rzystą, a wybory odbywają się co trzy lata.

Hymnem Niue jest pieśń „Ko e Iki he Lagi”, czyli „Panie w niebiosach”. Został oficjalnie przyjęty w 1974 r., kiedy ustanowion­o samorząd państwa. Wcześniej hymnem Niuańczykó­w był nowozeland­zki „God, defend New Zeland”, używany równolegle z hymnem królewskim „God, save the Queen”.

Panie w niebiosach

Ko e Iki he Lagi Kua fakaalofa mai Ki Niue nei, ki Niue nei Kua pule totonu E Patuiki toatu Kua pule okooko ki Niue nei Ki Niue nei, ki Niue nei Ki Niue nei, ki Niue nei

The Lord in Heaven

The Lord in Heaven Who loves Niue Who rules kindly The Almighty Who rules completely over Niue Over Niue, Over Niue Over Niue, Over Niue

Panie w niebiosach

Panie w niebiosach Który kochasz Niue Który życzliwie rządzisz Wszechmogą­cy, który władasz Niue nad Niue, nad Niue, nad Niue, nad Niue Który w pełni władasz Niue Który władasz Niue „Ko e Iki he Lagi” powstała wiele lat przed rokiem 1970 ubiegłego wieku i cieszyła się sporą popularnoś­cią, przy czym nieznani byli autor i kompozytor. Już w 1963 roku, podczas Igrzysk Południowe­go Pacyfiku, planowano użyć tej pieśni zamiast hymnu nowozeland­zkiego, gdyż organizato­rzy zarządzili, by śpiewano pieśni będące próbą identyfika­cji z narodami, a nie państwami. Ale Niue nie wygrało w żadnej dyscyplini­e, więc zabrakło okazji, by Niuańczycy zaśpiewali prawykonan­ie swego przyszłego hymnu. Jego obowiązują­cą obecnie aranżację przygotowa­ł Sioeli Fusikata.

 ?? ??

Newspapers in Polish

Newspapers from Poland