Największe jezioro w dziejach Ziemi

Paratetyda (inaczej Morze Sarmackie) to największe jezioro, jakie kiedykolwiek istniało na naszej planecie. Jeden jego kraniec dochodził do granic dzisiejszej Polski. Rozciągało się od Alp na zachodzie po obecny Kazachstan na wschodzie oraz od Czech na północy po Grecję na południu. Było tam ponad 1,77 mln km3 wody. To ponad 10 razy więcej niż objętość wód wszystkich dzisiejszych jezior słodko- i słonowodnych. Z czasem zmiany klimatyczne spowodowały skurczenie się jego powierzchni. Poziom wody spadł aż o 250 metrów. Było to prawie 8 mln lat temu. Jednocześnie nastąpił silny wzrost zasolenia wody. Doprowadziło to do katastrofy ekologicznej, w wyniku której skarlały zwierzęta niektórych gatunków, np. wieloryby, foki i delfiny. Doszło również do ewolucji fauny lądowej, bo morze zmniejszyło swój zasięg. Przybyło łąk i pastwisk, na których obok dawnych antylop, żyraf i słoni pasły się ówczesne kozy i owce.

Pozostałości po tym zbiorniku to Morze Kaspijskie, Morze Czarne i Jezioro Aralskie, a na lądzie – piaski, wapienie, gliny i zlepieńce.