Na początku była Biblia...
Proszę o wyjaśnienie pochodzenia nazwiska Kaim; noszący je krewni zamieszkują Małopolskę. Czy słuszne są moje przypuszczenia dotyczące bliskowschodniego pochodzenia mojego nazwiska?
Halina Kaim Tak, przypuszczenia są trafne, jeśli bliskowschodni znaczy... biblijny. Nazwisko Pani to XIV-wieczna forma utworzona od biblijnego Kaina, bratobójcy; notowana już w 1366 roku. Imię Kain jest apelatywne, wywodzi się bowiem z hebrajskiego Qajin, czyli kowal (za: Maria Malec „Nazwy osobowe pochodzenia chrześcijańskiego”, Kraków 1995), ale zgodnie z etymologią biblijną Kain to ktoś stworzony, otrzymany od Pana. Pierworodny syn Adama i Ewy, brat Abla i jego zabójca. W gwarze Kaimem (Kajmem) nazywano Żyda. Spora grupa nazwisk używanych współcześnie przez Polaków pochodzi od tej podstawy, m.in.: Kaiński, Kaimiak, Kajma, Kajmowski, Kaymysz. Według bazy PESEL nazwisko Kaim nosi 2635 Polaków.
O nazwisko Kajfasz zapytało mnie troje Czytelników. Rzeczywiście biblijne, utrwalone przez tradycję chrześcijańską, nowotestamentową, bowiem Kajfasz był przewodniczącym Sanhedrynu – żydowskiego trybunału w Jerozolimie, który sądził Jezusa i skazał go na śmierć na krzyżu. Utrwalony w powiedzeniu: Chodzić od Annasza do Kajfasza, które dawno wyszło poza religijne pole semantyczne. W łacinie Caiphas to także ktoś objaśniający sny, ale także człowiek nieludzki. W średniowiecznej polszczyźnie zapisywany jako Kajfa (1302), niebawem w formie Kajfasz (1320). Współcześnie istnieją formy: Kajfosz i Kalfas, również wywodzące się z tego źródła. W bazie PESEL mamy dziś 271 takich nazwisk.
Pan Tomasz Samson z Warszawy też docieka etymologii swego nazwiska, a to z powodu lekkiej kokieterii, bowiem akurat w tym przypadku wątpliwości żadnych być nie może. To także jest imię biblijne, utrwalone w Starym Testamencie, wywodzące się od hebrajskiego terminu shemesh, czyli słońce. Był to, jak pamiętamy, sędzia izraelski walczący z Filistynami. Obdarzony wielką siłą, dokonywał czynów niemożliwych dla zwykłych ludzi, między innymi gołymi rękoma zabił lwa, pokonał wrogą armię, mając jako rynsztunek oślą szczękę, i wyrwał bramę z murów miejskich. W polszczyźnie jego imię jest związane z nazwiskami, takimi jak: Sampson, Samsonek, Samsun, Samsz, Samek, Samiec, Samko, Samo. Obecnie w bazie PESEL mamy 1071 nazwisk Samson.