Montserrat

Była tak mała i bez znaczenia, że Krzysztof Kolumb, jej odkrywca, tylko ją opłynął podczas swej drugiej podróży w 1493 roku. Wiedział, że spustoszyli ją Karaibowie i jest bezludna. Nie omieszkał jednak jej nazwać i wziąć w posiadanie w imieniu hiszpańskiej korony. Nazwał ją Santa Maria de Montserrat na cześć czczonej w Hiszpanii Matki Boskiej z klasztoru na górze Montserrat, niedaleko Barcelony.

Dziś wyspa Montserrat jest terytorium zależnym od Wielkiej Brytanii i leży w archipelagu Małych Antyli, oddzielającym Morze Karaibskie od Atlantyku, w nieodległym sąsiedztwie Antigui i francuskiej Gwadelupy. Jest niewielka, ma 16 km długości i 11 km szerokości. Górzysta i wulkaniczna. Kiedy w latach 1995 – 1997 uaktywniły się wulkany na Soufrière Hills i pokryły znaczną część wyspy popiołem i kamieniami, dwie trzecie ludności (z 12 tysięcy) musiano ewakuować. Wrócili nieliczni, dowodząc hartu ducha i determinacji, by podnieść wyspę z ruin.

Na wyspie mówi się po angielsku z irlandzkim akcentem, bowiem od XVII wieku osiedlali się tu Irlandczycy. Byli plantatorami, kupcami handlującymi kawą, śledziami i niewolnikami albo harowali jako zwykli robotnicy. Było ich jednak tylu, że nawet afrykańscy niewolnicy mówili po irlandzku. Przez pewien czas wyspą władali Francuzi, co pozostało do dziś w nazewnictwie, ale od 1783 roku Montserrat pozostaje pod brytyjskim panowaniem.

Wybuch wulkanu załamał gospodarkę wyspy. Upadło rolnictwo, oparte na uprawie bawełny, bananów, tamaryndowców, limonek, zbankrutowała branża turystyczna. I wyjechali celebryci, bowiem wyspa słynęła ze swych niezwykłych gości. Tu mieli bowiem swoje studia nagraniowe Elton John, Paul McCartney, Stevie Wonder i Sting. Montserrat była popularnym celem turystycznym. Jeszcze w latach 80. XX wieku przybywało tu około 30 tys. Amerykanów, Brytyjczyków i Kanadyjczyków,

zażywających wypoczynku na plażach lub w uzdrowiskach w stołecznym Plymouth, gdzie korzystano z wód mineralnych. Wybuchy wulkanów zniszczyły południową część wyspy, w tym jedyne lotnisko, do takiego stopnia, że do dziś jest strefą zamkniętą, pozbawioną prądu i wody. Można ją zwiedzać wyłącznie z zawodowym przewodnikiem. Na wyspie urządzono Montserrat Volcano Observatory prowadzone przez sejsmologów, prezentujące proces monitorowania czynnych wulkanów.

Hymnem wyspy jest pieśń Motherland, „Ojczyzna”, której muzykę napisał J.A. George Irish (1942 – 2019), zaś tekst ułożył pełniący niegdyś funkcję gubernatora Montserrat sir Howard A. Fergus (1937). Oficjalnie przyjęta przez Zgromadzenie Ustawodawcze Montserratu w 2014 roku. Jak doniósł „Caribbean Journal”: „Po prawie dwóch dekadach poszukiwań Montserrat ma własną narodową pieśń. Została wybrana w głosowaniu społeczności miejscowej i diaspory. Przedstawiciele rządu uznali, że pieśń «eksponuje elementy kultury Montserratu, nawiązując do masek i bębnów», zaś Justin Cassell, przewodniczący Narodowego Komitetu do spraw Wyboru Hymnu, powiedział, że pieśń jest «ważna i, co najważniejsze, na pewno przetrwa próbę czasu»”. Oficjalne opracowanie i wykonanie hymnu przypisano uznanej artystce Ayannie Irish.

George Patrick Irish był kompozytorem, naukowcem i społecznym liderem. Był pierwszym uczonym doktoryzowanym na Uniwersytecie Indii Zachodnich. Znawca regionu karaibskiego, czym zajmował się naukowo na Monserracie, jak i na uniwersytecie nowojorskim. Autor licznych książek.

Jego młodszy kolega Howard A. Fergus jest czynnym pisarzem i historykiem. Studiował w Wielkiej Brytanii, ale życie i pracę poświęcił Montserratowi. Napisał bądź zredagował kilkanaście książek poświęconych wyspie: jej dziejom i kulturze, w tym fundamentalnej Montserrat: History of a Caribbean Colony Jest również uznanym poetą. Uhonorowany stanowiskiem przewodniczącego Wspólnoty Narodów, odznaczony Orderem Imperium. Motherland Oh, Montserrat, dear Motherland Your children raise your standard high.

In toil and tears to serve you well, A crowning jewel from God’s hand. Chorus: Oh, Montserrat, by nature blest To you your children sing Come well or woe, come friend or foe To you your people cling.

Ojczyzno

O Montserrat, ojczyzno droga Twoje dzieci sztandar Twój wysoko wznoszą. W trudzie i łzach, w służbie Tobie, Klejnot koronny z Bożej ręki. Refren: O Montserrat, naturą błogosławiona Tobie dzieci Twe śpiewają Na dobre i na złe, z przyjaciółmi i wobec wrogów Do Ciebie lud Twój lgnie. Powstań i uczyń nasz kraj wielkim Sztuką, talentem i poświęceniem Maską i bębnem świętujemy, Triumfujący obrońcy naszej wiary. Refren Pieśni wznosimy naszej ojczyźnie w harmonii Niech Bóg będzie naszym wiecznym Bogiem I czyni Montserrat domem nadziei, Ostoją na Morzu Karibów. Refren Żadna plaga Twego brzegu nie zmorzy Smutku źródło nie wybije Lud, który pod okiem Boga trwa Z duszą wiecznie wolną Refren Żadna plaga Twego brzegu nie zmorzy Smutku źródło nie wybije Lud, który pod okiem Boga trwa Z duszą wiecznie wolną

Źródłem utworu jest popularna piosenka Oh Emerald Isle, „Szmaragdowa Wyspa Karaibów”, wyrażająca w latach 70. dumę i patriotyzm wyspiarzy. Był to element obywatelskiego wychowania młodego pokolenia Montserratczyków, co intensywnie propagował młody doktor J.A. George Irish, wówczas szef utworzonego miejscowego oddziału Uniwersytetu Indii Zachodnich. Instytucja wielce zasłużona w budzeniu lokalnego nacjonalizmu, grupująca twórców kultury, artystów i edukatorów.