Popularyzowanie Baczyńskiego

W sprawie Krzysztofa Kamila Baczyńskiego – sprowadzonego w lekturach szkolnych do kilku wojennych wierszy, a który w swojej poezji stworzył przecież prawdziwe kosmosy – odezwała się Katarzyna Zyskowska, pisząc powieść biograficzną. Ujęła w „Szklanych ptakach” okres powstania warszawskiego i trzech poprzedzających je lat. Napisała o miłości Krzysztofa do matki i do żony Barbary, którą poznał na tajnych kompletach zimą 1941 roku. Cztery dni później się oświadczył i mimo wahań jej rodziców i sprzeciwu jego matki po pół roku byli małżeństwem. Właśnie wokół zdecydowanej postawy Stefanii Baczyńskiej, matki poety, i jej niechęci do narzeczonej syna jest zbudowana ta historia. Autorka uczyniła narratorami troje głównych bohaterów: Stefanię, Basię i Krzysztofa, którzy oddają sobie głos jedno po drugim. O niechętnym stosunku obu pań Baczyńskich do siebie pisano już w badaniach. Tutaj autorka wyobraziła sobie, jak mogło to wyglądać na co dzień, gdy zamieszkali po ślubie we troje na małej powierzchni. Co myślała młoda, ale mocno walcząca o męża Basia, co kierowało matką Krzysztofa i co czuł on sam, patrząc, jak bardzo nie układa się relacja dwóch najbliższych mu kobiet? Zyskowska poruszyła też temat uczucia, jakim darzył poetę Jerzy Andrzejewski, oraz szorstkiej relacji Baczyńskiego i drugiego powstańczego poety Tadeusza Gajcego, której przyczyną była różnica w poglądach politycznych. Powstało bardzo udane, popularyzatorskie, szczegółowe sprawozdanie z Warszawy ‚44.

Krzysztof zginął 4 sierpnia, Basia – 1 września 1944 roku. Stefania zmarła 15 maja 1953 roku. Powojenne lata poświęciła uporządkowaniu spuścizny syna.

AGNIESZKA FREUS