Odpowiedzi – quiz str. 25

1. A – Jan Michoń, Alfons Flisykowski i ppor. Konrad Guderski byli obrońcami Poczty Polskiej w Gdańsku. 1 września 1939 r. ok. godz. 4 Niemcy pozbawili budynek prądu oraz połączenia telefonicznego. 45 minut później rozpoczął się atak. Dyrektor Jan Michoń wraz z pracownikami bronili się przez 14 godzin. Kpt. Franciszek Dąbrowski i mjr Henryk Sucharski byli obrońcami Wojskowej Składnicy Tranzytowej na Westerplatte. Obroną Katowic dowodził Jan Faks, zaś obroną Palmir gen. Julian Skokowski i gen. Mikołaj Bołtuć.

2. C – Mieczysława Fogga zaprosiła Hanka Ordonówna. W książce Od palanta do belcanta Fogg wspominał, że Hanka śpiewała swoje piosenki z wielkim wzruszeniem, była znakomitą artystką i wielką patriotką. Wkrótce została aresztowana przez Niemców i osadzona na Pawiaku. Została zwolniona, ale nie uniknęła aresztowania przez NKWD. Pomimo poważnej choroby płuc organizowała przedstawienia patriotyczne i recitale, m.in. w Bejrucie, do którego została ewakuowana.

3. B – Odpowiedź na to pytanie dają kolejne wersy wiersza: „Głos syren – w oktawy/Opada – i wznosi się jęk:/Ogłaszam alarm dla miasta Warszawy!”. Twórczość członka grupy literackiej Skamander bardzo silnie skoncentrowała się wokół tematyki wojennej. Bazą dla utworu stała się obrona Warszawy w 1939 roku.

4. C – Na wieść o wkroczeniu armii sowieckiej Stanisław Ignacy Witkiewicz popełnił samobójstwo, podcinając sobie tętnicę szyjną i zażywając weronal. Razem z nim próbowała odebrać sobie życie jego towarzyszka Czesława Oknińska. Witkacy został pochowany na cmentarzu w Jeziorach na Polesiu. Do tej pory nie udało się zlokalizować miejsca jego pochówku. Ekshumowane ciało okazało się zwłokami kobiety.

5. C – Obrońców Wizny upamiętnił szwedzki zespół Sabaton w utworze 40:1. Muzyków zachwyciło bohaterstwo żołnierzy polskich pod dowództwem kpt. Władysława Raginisa, którzy pomimo poważnej dysproporcji militarnej w porównaniu z siłami niemieckimi gen. Heinza Guderiana walczyli do skończenia amunicji. Za upowszechnianie polskiej historii zespół Sabaton został nagrodzony przez Kancelarię Prezydenta RP w 2009 r.

6. A – Najcenniejsze dobra Rzeczypospolitej trzeba było ochronić przed działaniami wojennymi i grabieżą, w co zaangażowani byli ludzie nauki oraz sztuki. Figury z ołtarza Wita Stwosza zostały spławione barkami do Sandomierza i ukryte w katedrze oraz w seminarium duchownym. W Sieniawie Raczyńscy ukryli Damę z gronostajem Leonarda da Vinci, Portret młodzieńca Rafaela Santi oraz Krajobraz z miłosiernym Samarytaninem Rembrandta. W podziemiach kościoła św. Katarzyny w Zamościu znalazł się Hołd pruski, zaś na Zamku Lubelskim Bitwa pod Grunwaldem Jana Matejki.

7. D – 29 października 1941 r. do Warszawy powrócił Edward Rydz-Śmigły, chcący prowadzić działalność konspiracyjną w okupowanym kraju. Swoich zamierzeń nie zdążył zrealizować, ponieważ w nocy z 1 na 2 grudnia zmarł na atak serca. Pochowano go na Starych Powązkach pod nazwiskiem Adam Zawisza. Do lewej kieszeni marynarki włożono wizytówkę, aby później można było zidentyfikować zwłoki.

8. A – W 1945 r. zdecydowano, że złoto z Funduszu Obrony Narodowej zostanie przeznaczone na dalszą walkę o niepodległość Polski i pomoc byłym żołnierzom Armii Krajowej. Wbrew woli rządu Rzeczypospolitej na uchodźstwie złoto FON przekazano do ambasady „Polski Ludowej” w Londynie. Po likwidacji FON złoto przetopiono, część przywłaszczyli sobie dygnitarze państwowi, a pozostałe przedmioty sprzedano.

9. B – W „czarnym neseserze” znajdują się płyty gramofonowe Polskiego Radia, na których utrwalono m.in. przemówienia Stefana Starzyńskiego podtrzymujące na duchu mieszkańców stolicy. „Czarny neseser” stanowił trzecią część zbioru płyt ewakuowanych z Polskiego Radia we wrześniu 1939 r. przez Mirosława Panufnika, który ukrył go w mieszkaniu swojego ojca. Panufnik zginął podczas Powstania Warszawskiego, zaś jego ojciec został wysiedlony do Krakowa. „Czarny neseser” do dziś jest poszukiwany.

10. C – Ostatni komunikat Polskiego Radia kończył się słowami: „Niech żyje Polska!”. Po polsku ze słuchaczami pożegnał się Józef Małgorzewski, po angielsku – Jeremi Przybora, zaś po francusku – Maria Stpiczyńska. Tego dnia wojska niemieckie weszły do Warszawy.