Miotanie się i odpady

To, że zmiana jednej głoski potrafi całkowicie zmienić znaczenie danego słowa, wydaje się rzeczą oczywistą. Nierzadko o tym jednak zapominamy.

Czasem zmiana i idąca z nią w parze pomyłka wynikają z tego, że dźwięk, który próbujemy wyartykułować, zwyczajnie w naszym języku nie istnieje, czego najlepszym przykładem jest głoska /th/. Gdy zastąpimy ją występującymi w naszym języku dźwięcznym /d/ albo bezdźwięcznym /t/, na przykład w słowie thrash, to zmienimy nie tylko jego znaczenie, ale i nierzadko kategorię gramatyczną. Thrash to bowiem czasownik znaczący gwałtownie się miotać, ale już trash to rzeczownik opisujący śmieci (As the two assailants thrashed about, they managed to tip over the trash bin. – Dwoje napastników tak się szamotało, że udało im się przewrócić kosz na śmieci.). Podobnie zachowa się czasownik thank, który zmieni znaczenie na bak albo czołg, gdy zmienimy otwierającą go spółgłoskę z /th/ na /t/ (You should thank her if she returns your car with a full tank of gas. – Podziękuj jej, jeśli zwróci ci samochód z pełnym bakiem paliwa.).

Czasem jednak obydwa dźwięki w języku polskim występują, ale z jakiegoś powodu łatwiej przychodzi nam wypowiedzenie tego mniej poprawnego w danym kontekście. Zapominamy nader często, że po angielsku plażę nazwiemy beach, przez długie „i”, a nie przez „y”, bo wtedy otrzymamy samicę psa, wilka, lisa lub wydry (They found the bitch feeding its young on a secluded part of the beach. – Znaleźli suczkę karmiącą swoje młode w ustronnej części plaży.). Podobnie będzie z parą beat i bit, odpowiednio wymawianych z długim /i/i krótkim /y/– ten pierwszy to czasownik „bić”, a drugi rzeczownik „odrobina” (They were so desperate that for a bit of money they were willing to beat a stranger. – Byli tak zdesperowani, że za odrobinę pieniędzy byli gotowi pobić nieznajomego.). O odrobinie i innych ciekawych miarach – wkrótce.