PiS oszukał Komisję Europejską w sprawie KPO
Nr 202 (31 VIII). Cena 7,30 zł
Obóz rządzący rozgrywa wewnętrzne spory, ryzykując utratę miliardów złotych z Krajowego Planu Odbudowy.
Ustalenia zostały złamane – powiedział Andrzej Duda w poniedziałek w Radiu Zet. Zdaniem prezydenta pieniądze z KPO nie płyną nad Wisłę, bo Komisja Europejska złamała umowę z Polską.
Najpierw reformy
Komisja nie złamała słowa, lecz czeka na realizację przez polski rząd wspólnych ustaleń. Jak zauważa europoseł PO Jan Olbrycht, KE trzyma się dokumentu zaakceptowanego przez Radę UE 17 czerwca. Nie słyszeliśmy dotąd, by polski rząd tym ustaleniom był przeciwny. W przyjętym wówczas aneksie, zawierającym słynne tabelki z kamieniami milowymi, opisany jest plan zmian w polskim sądownictwie. „Reforma wzmacniająca niezależność i bezstronność sądów” została więc uzgodniona z polskim rządem. Przewiduje ona m.in. likwidację Izby Dyscyplinarnej SN, umożliwienie sądom zadawania pytań prejudycjalnych TSUE, zaprzestanie pociągania sędziów do odpowiedzialności za treść wyroków czy mechanizm kontroli legalności powoływania sędziów.
Kolejny punkt dotyczy poprawy sytuacji sędziów, których dotyczą orzeczenia ID SN. Kluczowy passus brzmi: „Obie (...) reformy, których termin zakończenia przypada na II kwartał 2022 r., zostaną zrealizowane przed złożeniem do Komisji pierwszego wniosku o płatność i będą warunkiem wstępnym każdej płatności”.
Od początku część ekspertów zwracała uwagę, że poprawka PiS, która zabrania testu bezstronności sędziego dotyczącego okoliczności jego powołania, nie spełni warunków KE. To Polska więc nie dotrzymała terminu realizacji zmian (prezydent nie powołał składu nowego ciała dyscyplinarnego) ani nie spełniła warunków KPO.
Polityczna gra
Prezydent o złamanie umowy powinien obwiniać więc własny obóz. Tym bardziej że działa tu równolegle kilka ośrodków. Pierwszy to Pałac Prezydencki. Duda negocjował z KE i przygotował projekt likwidacji ID, co było bez wątpienia krokiem w dobrym kierunku, otworzyło pole do dialogu między Warszawą a Brukselą. Ale szczegółowe negocjacje prowadził inny ośrodek – rząd, który wypracował czerwcowe porozumienie. Z kolei za kształt ustawy likwidującej Izbę Dyscyplinarną odpowiada szef Prawa i Sprawiedliwości Jarosław Kaczyński, a on ugiął się przed kolejnym graczem – Zbigniewem Ziobrą, którego środowisko w ogóle nie chciało porozumienia z UE. W efekcie prezydencką ustawę najpierw zmieniono w Sejmie, a potem odrzucono poprawki Senatu, które miały przybliżyć kompromis z KE.
Premier przyznał, że rząd jeszcze nie złożył wniosku o wypłatę środków z KPO. Jak jednak tłumaczył dziennikarzom europoseł Olbrycht, by po nie sięgnąć, Polska powinna nie tylko wysłać wniosek, ale podpisać kilka szczegółowych umów z KE. Politycy obozu władzy krytykują więc Komisję (zaatakował ją we wtorek resort sprawiedliwości, obwiniając za blokowanie Krajowego Planu Odbudowy), nie wypełniając ustaleń, na które zgodził się rząd.
To ryzykowna gra polityczna, bo jej stawką są setki miliardów złotych, które się Polsce należą i są jej potrzebne. Jeśli z powodu rozgrywek między ośrodkami władzy te pieniądze przepadną, będziemy mieli do czynienia ze zbrodnią na polskiej racji stanu. Zamiast włączyć się w debatę o przyszłości UE, tworzyć koalicję na rzecz odbudowy Ukrainy, zająć miejsce przy europejskim stole, gdzie podejmuje się kluczowe decyzje, ryzykujemy pieniądze i marnujemy kapitał polityczny na absurdalną wojnę o sądownictwo, które po siedmiu latach rządów PiS działa gorzej niż wcześniej.