Dwie księgi wieczyste dla tej samej działki

Ponad 20 lat temu kupiłem niezabudowaną nieruchomość rolną oznaczoną jako działka „X”. Dla tej i jeszcze jednej działki prowadzona była księga wieczysta – po zakupie działkę „X” wydzielono z tej księgi wieczystej i założono dla niej nową księgę. Niedawno okazało się, że działka „X” wpisana jest do jeszcze innej księgi wieczystej (razem z kilkudziesięcioma innymi działkami), a jej właścicielem jest starostwo. Obie księgi prowadzi ten sam sąd. Jak doprowadzić do sytuacji, żeby opisana działka była wpisana tylko w „mojej” księdze wieczystej?

– Zbigniew Pawłowski (e-mail) Zgodnie z treścią art. 24 ust. 1 ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. „O księgach wieczystych i hipotece”, „dla każdej nieruchomości prowadzi się odrębną księgę wieczystą, chyba że przepisy szczególne stanowią inaczej (...)”, zatem konieczne jest doprowadzenie do stanu, w jakim opisana działka znajdzie się tylko w jednej księdze wieczystej.

Bez analizy dokumentów i zbadania stanu prawnego obu ksiąg wieczystych trudno ocenić, jak doszło do opisanej sytuacji – jeśli jest to jakiś oczywisty błąd np. w migracji ksiąg, można spróbować złożyć do sądu wieczystoksięgowego wniosek o dokonanie sprostowania z urzędu i wykreślenie przedmiotowej działki z księgi wieczystej, gdzie jako właściciel widnieje starostwo.

W sytuacji jednak, gdy w obu księgach wieczystych dla tej samej nieruchomości widnieją różni właściciele, znacznie częściej konieczne jest jednak wytoczenie powództwa o uzgodnienie treści księgi wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym.

Zgodnie z treścią art. 10 ust. 1 ww. ustawy „w razie niezgodności między stanem prawnym nieruchomości ujawnionym w księdze wieczystej a rzeczywistym stanem prawnym osoba, której prawo nie jest wpisane lub jest wpisane błędnie albo jest dotknięte wpisem nieistniejącego obciążenia lub ograniczenia, może żądać usunięcia niezgodności”. W uchwale z dnia 29 lutego 1996 r. (sygn. III CZP 16/96) Sąd Najwyższy wskazał, że „w sytuacji, gdy ta sama, oznaczona ewidencyjnie działka, objęta jest dwiema księgami wieczystymi, w których ujawnieni są różni właściciele, dopuszczalne jest powództwo o uzgodnienie stanu prawnego ujawnionego w jednej z tych ksiąg z rzeczywistym stanem prawnym”. Także w uchwale z dnia 31 stycznia 1996 r. (sygn. III CZP 200/95) SN wskazał, że „gdy ta sama część większych nieruchomości objęta jest dwiema księgami wieczystymi, w których ujawnieni są różni właściciele, dopuszczalne jest na podstawie art. 10 ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. «O księgach wieczystych i hipotece» (Dz.U. nr 19, poz. 147 ze zm.) uzgodnienie stanu prawnego wymienionego w jednej z tych ksiąg z rzeczywistym stanem prawnym przez wykreślenie z niej wpisów dotyczących wyodrębnionych geodezyjnie działek”.

Powyższe powództwo jest sprawą o prawa majątkowe i podlega opłacie sądowej stosunkowej wynoszącej 5 proc. od wartości nieruchomości.