Małe-wielkie rozważania

Kontynuacją „Szczelin istnienia” Jolanty Brach-Czainy są „Błony umysłu”, jej małe-wielkie rozważania o codzienności. Zmarła rok temu profesor filozofii tę książkę podpisała już nie nazwiskiem, ale tak, jak o sobie od pewnego momentu mówiła: Jolanta, córka Ireny, wnuczka Bronisławy, prawnuczka Ludwiki. Tematowi kobiecej tożsamości jest poświęcone jedno z rozważań, bo tak najlepiej określać rozdziały tej książeczki. Wspomina w nim o charakterystycznym dla kobiet zagadnieniu, które pojawia się, gdy przychodzi im odpowiedzieć na pytanie: „Kim jesteś?”. Przedstawiając się, zwykle podajemy imię i nazwisko. Myśląc o nim, człowiek przywołuje swoje korzenie. Problemem kobiety jest to, że swoje, związane z własnym rodem, zachowuje tylko do momentu zamążpójścia. Potem, przedstawiając się, reprezentuje już czyjąś rodzinę. Tożsamość się zaburza. Dlatego część kobiet zachowuje je i dołącza do mężowskiego, żeby zerwanie ciągłości nie było tak gwałtowne: jak to, dwadzieścia kilka lat byłam Ireną Sanigórską, teraz nagle będę Stasińską? Jeszcze trudniej jest, gdy np. po rozpadzie związku trzeba się zastanowić, z kim bardziej się identyfikuję: z tą kobietą, którą byłam przed małżeństwem, czy z tą, którą stałam się, będąc w związku?

Wiele rozważań, zacząwszy się niepozornie, prowadzi do poruszających zakończeń – jak opowieść o wyjeździe na wieś z kocicą po operacji do domu koleżanki, którego trzeba było przypilnować, podobnie jak jej dwóch kotów. Zwierzęta się nie polubiły. Kotka nie schodziła z kolan właścicielki, ta zaś próbowała ją adaptować do nowego otoczenia. W końcu zaczęły chodzić razem. Pewnego dnia wyszły w pole. Dwa domowe po kilku godzinach wróciły, miejska nigdy.

Bardzo ważna książka.

AGNIESZKA FREUS JOLANTA, CÓRKA IRENY, WNUCZKA BRONISŁAWY, PRAWNUCZKA LUDWIKI. BŁONY UMYSŁU. Wydawnictwo DOWODY NA ISTNIENIE, Warszawa 2022. Cena 35 zł.