Hymny narodów świata Wyspy Owcze

„Żadna z licznych wysp Europy samotnością majestatu nie dorównuje Wyspom Owczym” – napisał Norman Davies w „Europie” – „których wysokie klifowe brzegi z czarnego bazaltu wyrastają z burzliwych wód północnego Atlantyku między Islandią, Norwegią i Szkocją”. Słowa słynnego historyka potwierdzają liczni turyści, których urzekła magia archipelagu. Tworzy go 18 wysp pochodzenia wulkanicznego, górzystych, pociętych dolinami poznaczonymi jeziorami i najwyższymi w Europie klifami, przekraczającymi wysokość siedmiuset metrów. Wyspy uważane są za najbardziej oryginalne krajobrazowo na ziemi.

Ten skraj Starego Kontynentu już od VII wieku był celem irlandzkich zakonników, którzy przypływali tu, by w eremach poświęcić się modlitwie. Od IX wieku wyspy stały się etapem w oceanicznych wyprawach wikingów, norweskich Normanów, którzy eremitów przepędzili i nazwali wyspy Owczymi, Faereyjar, z czego wywodzi się współczesna nazwa mieszkańców Farerzy. Ci, którzy osiedli tu na stałe, zachowali norweską tożsamość, ich język do dziś jest dialektem języka norweskiego, ale stworzyli własne sagi, wydali własnych artystów i unikatową kulturę. Od XI wieku Farerzy byli poddanymi króla Norwegii, a niemal czterysta lat później stali się częścią Królestwa Danii. W roku 1000 mieszkańcy Wysp Owczych przyjęli chrześcijaństwo.

W 1814 roku Wyspy Owcze znów podporządkowano Danii, co Farerzy, wśród których zaczęła rozwijać się myśl narodowa, przyjęli bez entuzjazmu. Wyspy zaczęła ogarniać stagnacja ekonomiczna, rosła za to aktywność nacjonalistów, głośno wołających o niepodległość Wysp. W efekcie presji politycznej już w pierwszej połowie XIX wieku przyznano Farerom pewną autonomię. Zaczęto dbać o język farerski, skodyfikowano jego zasady, doprowadzono do tego, że obok duńskiego stał się drugim językiem urzędowym. Po drugiej wojnie autonomię Wysp poszerzono. Dziś Wyspy Owcze liczą około 52 tysięcy mieszkańców, a co czwarty z nich mieszka w stolicy kraju – Thorshavn.

Podstawą gospodarki farerskiej jest dziś rybołówstwo, tworzące niemal sto procent eksportu. To efekt nowoczesnej hodowli, głównie łososi i pstrągów. Pewne zyski Wyspy Owcze czerpią z usług żeglugowych, portowych i stoczniowych. Słabo, ze względu na gleby i klimat, rozwinięte jest rolnictwo, co sprawia, że ceny importowanej żywności są wysokie. Znaczącą gałęzią gospodarki jest hodowla owiec, uporządkowana prawnie już w XIII wieku (z królewskim aktem wiąże się też nazwa Wysp), a liczba zwierząt sięga 80 tysięcy sztuk. Są wypasane na wolności; pochodząca od nich wełna ma szczególne walory, zaś mięso cenione jest za wyjątkowy smak.

Wyspy Owcze budzą zainteresowanie turystów, mimo że nie posiadają atrakcyjnej infrastruktury. Przeciwnie, zachowuje się stare zasady, jak pokrywanie nowych obiektów darnią. Atrakcją, poza naturalnymi pejzażami, jest most Streymin łączący wyspy Streymoy i Eysturoy, jedyny most na Oceanie Atlantyckim. Kontrowersyjna jest kultywowana tu tradycja zabijania grindwali, waleni spokrewnionych z delfinami. Każdego roku ginie do tysiąca sztuk tych ssaków, zaganianych do zatoki i tam zabijanych na oczach całej farerskiej społeczności. Nie ma to dziś uzasadnienia ekonomicznego, jest raczej kulturowe, ale budzi sprzeciw nie tylko ekologów. Wyspy są bezpieczne, przestępczość nikła. Nie ma tu więzienia, a skazani przestępcy są odsyłani do Danii.

Tú alfagra land mítt (pierwotnie Mítt alfagra land), „Mój kraju najpiękniejszy”, to od 1948 roku hymn państwowy Wysp Owczych, terytorium zależnego wchodzącego w skład Królestwa Danii. Wiersz, który stał się farerskim hymnem, został napisany przez lokalnego poetę 34-letniego Símuna av Skarðiego w 1906 roku. Rok później melodię do wiersza napisał Petur Alberg. Símun av Skarði (1872 – 1942) nie tylko pisał wiersze, lecz także był czynnym politykiem i nauczycielem, działaczem narodowym i oświatowym, założycielem Farerskiego Uniwersytetu Ludowego. Twórca muzyki hymnu Petur Alberg (1885 – 1940) był skrzypkiem i autorem licznych tekstów do popularnych wśród rodaków pieśni. Mítt alfagra land Tú alfagra land mítt, mín dýrasta ogn! á vetri so randhvítt, á sumri við logn, tú tekur meg at taer so taett í tín favn. Tit oyggjar so maetar, Guð signi tað navn, sum menn tykkum góvu, tá teir tykkum sóu. Ja, Guð signi Føroyar, mítt land! Mój kraju najpiękniejszy Mój kraju, o najpiękniejszy, własności najdroższa, Przyciągasz mnie do siebie, obejmując mocno, Przed wiatrem osłonięte latem, zimą śniegiem pokryte, Wyspy wspaniałe, przez Boga upodobane, Miano, które ludzie Wam nadali, gdy Was odkryli, Niech Bóg Wam błogosławi, o, Wyspy Owcze, moja ziemio! Blask jaśniejący, który letnią porą szczyty tak jasnymi czyni, Ciężka wichura, zimą wiodąca ludzi do rozpaczy, O, wyrywający ducha sztormie, o, podboju duszy, Brzmienia słodkie tworzący, wszystkich jednoczące, Każde pełne nadziei i ufne, inspiruje wszystkich nas, Do chronienia Cię. O, Wyspy Owcze, kraju mój! A zatem padam na kolana w modlitwie przed Tobą, Boże, Aby spokojnym mój los był i byś mnie oszczędził, Mą duszę oczyszczoną, w chwale, proszę Cię o błogosławieństwo, Gdy podniosę swój sztandar i stanę przeciw naporom, Znak mej posługi niech wysoko uniosę, By Was chronić. O, Wyspy Owcze, kraju mój! 8 stycznia 1908 roku pieśń Tú alfagra land mítt ukazała się drukiem w jednej z pierwszych farerskich gazet „Tingakrossur”. Dzięki publikacji pieśń zaczęła się upowszechniać i już w latach 30. XX wieku stała się zwyczajowym hymnem mieszkańców archipelagu, który dziś jest śpiewany w czasie ważnych uroczystości państwowych, między innymi przed rozpoczęciem meczów reprezentacji piłkarskiej.

Książka „Hymny państw świata” do kupienia na www.hymnyswiata.pl