Zabawy ze śmiercią

Książkę Gruzina Beki Adamaszwilego – uhonorowaną Nagrodą Literacką Unii Europejskiej – można nazwać powieścią przygodową. Specyficzna to wyprawa, bo po współczesności, popkulturze i literaturze, a celem jest odnalezienie księgi, w której zapisana jest przyszłość ludzkości. Zabiera nas na nią grupa dziwnych postaci: Lea, Mate, profesor Arno i Memento Mori. Ten ostatni jest liderem, a oprócz głównego celu przyświeca mu jeszcze jeden – poskromić pisarzy, którzy w swoich powieściach zbyt chętnie skazywali bohaterów na śmierć. Zaroi się tutaj od znakomitości ze świata książki: Hemingway, Czechow, Szekspir, Cervantes, London, Zweig, Wilde. Gustave Flaubert zostanie skazany na 10 lat braku weny twórczej za to, że Emma Bovary popełniła samobójstwo, a Virginia Woolf odbędzie spacer do sherwoodzkiego lasu po maki dla swojej ukochanej; wcześniej, przebiegając przez Alexanderplatz, poczeka, aż przejedzie tramwaj zwany Pożądaniem, minie grupę Buddenbrooków i pójdzie drogą Cormaca McCarthy’ego...

Wyobraźnia Adamaszwilego, blogera i dyrektora kreatywnego agencji reklamowej, jest nieposkromiona! Podpierając się – z wielką wprawą – najlepszą literaturą, bierze na widelec współczesnego człowieka, pogubionego w możliwościach, jakie oferuje świat, i przygląda się mu z uśmiechem. Bardzo udany eksperyment. Można się zdrowo pośmiać, ale i przewietrzyć głowę.

Szczególnie polecam dwa Prologi, które dobrze wprowadzają w nastrój powieści. W pierwszym pokazał krzątającego się po swoim pokoiku Pana Śmierć. Wiecznie bardzo sennego i jednocześnie cierpiącego na bezsenność. Żeby jakoś dziś usnąć, Śmierć czyta Prousta, ale już po chwili żal mu straconego czasu, więc bierze gorącą kąpiel z Maratem i nastawia budzik na 4.33.

AGNIESZKA FREUS BEKA ADAMASZWILI. W TEJ POWIEŚCI WSZYSCY UMIERAJĄ. Przeł. Magda Nowakowska. Wydawnictwo WIDNOKRĄG, Piaseczno 2022. Cena 44 zł.