Zapiski z Planety Piołun

Oksana Zabużko – znana nam choćby z książki pod zabawnym tytułem „Badania terenowe nad seksem ukraińskim”, w której brawurowo przeprowadziła analizę ukraińskiego narodu po jego wyjściu w 1991 roku z ZSRR jako społeczeństwa postkomunistycznego – jest dziś nie tylko uznaną pisarką z wieloma nagrodami na świecie. Jej głos od dawna liczy się w ruchach wolnościowych tego kraju. W esejach najpierw przestrzegała przed napaścią Rosji i powrotem mocarstwowych zapędów Putina, a po bezprawnej aneksji Krymu w 2014 roku wzywała światową opinię publiczną do powstrzymania agresora.

24 lutego 2022 roku zastał ją na europejskiej konferencji. Pierwsza myśl po telefonie o piątej nad ranem od męża z informacją o ataku Rosji była taka, żeby jak najprędzej wrócić do kraju, być ze swoimi i razem z nimi walczyć. Zbiór „Planeta Piołun”, wydany tuż przed tym wydarzeniem, zawiera najważniejsze eseje pisarki, w których m.in. czyta dla nas i interpretuje literaturę ukraińską, mówi o nieodzownym uwikłaniu kultury w historię, o znaczeniu awarii elektrowni w Czarnobylu na podstawie „Modlitwy czarnobylskiej” noblistki Swietłany Aleksijewicz, o swoim zapatrzeniu, wręcz miłości młodzieńczej do polskiego ruchu „Solidarność”. Ostatni tekst w zbiorze, „Długie pożegnanie ze strachem. Badanie terenowe nad seksem ukraińskim 20 lat później”, jest powrotem, proroczym, do tematu Putinowskiego apetytu na jej ojczyznę. Patrzy w nim na kolejne kroki Władimira Władimirowicza, próbującego z każdej strony nadgryźć ten naród, uwieść go albo zmusić do powrotu do Rosji. Kpiną, umniejszaniem „wszelkich powodów pozwalających Ukraińcom czuć się autorami jakichkolwiek osiągnięć wartych tego, żeby ich bronić”, słowami „niepotrzebny Krym, brzydki Donbas, co, jak powiadają, zupełnie nie będzie bolało po stracie”...

Koniecznie!

AGNIESZKA FREUS OKSANA ZABUŻKO. PLANETA PIOŁUN. Wydawnictwo AGORA, Warszawa 2022. Cena 46,99 zł.