Od Attyli do Elżbiety II
Kuce towarzyszą człowiekowi od tysięcy lat. Podobno to na nich Hunowie Attyli o mało nie podbili Cesarstwa Rzymskiego.
Na skutek krzyżówek dziś znamy przeszło 50 ras tych niewielkich koni. Do najstarszych i najmniejszych należą kuce szetlandzkie, które Celtowie i Piktowie wykorzystywali już ponad trzy tysiące lat temu. Niektóre mają zaledwie osiemdziesiąt kilka centymetrów w kłębie. Mimo niewielkich gabarytów są silne i wytrzymałe.
Szetlandy zrobiły zawrotną karierę w popkulturze. Są bohaterami animowanego serialu dla dzieci My Little Pony – „Mój mały kucyk”, adresowanego właściwie tylko do dziewczynek. Hasbro, pod względem wielkości drugi na świecie producent zabawek, (pierwszy to Mattel – producent lalki Barbie) zalał cały świat podobiznami kucyków (ich projektantką jest Bonnie Zacherle).
Zapewne najbardziej znanym szetlandem świata był Cruachan III, konik należący do Szkockiego Pułku Królewskiego. W ramach misji NATO wraz ze swoim pułkiem służył między innymi w Jugosławii i Iraku, za co został odznaczony General Service Medal i Jubilee Medal Elżbiety II. Królowa znała Cruachana i interesowała się jego zdrowiem. Niestety, w 2018 r. ze względu na postępującą chorobę zwyrodnieniową stawów konik został uśpiony, miał wtedy 30 lat.
Jednak szetlandy nie są najmniejszymi końmi, a nawet kucami. Palma pierwszeństwa należy do argentyńskich kuców rasy falabella.
Ale i od nich są jeszcze mniejsze konie. To miniappaloosa, których jednak nie zalicza się do kuców.
Najmniejszym znanym koniem świata jest zamieszkały w Łodzi Bombel. Urodził się z karłowatością – ma zaledwie 56,7 cm w kłębie i znajduje się w „Księdze rekordów Guinnessa”.
Znacznie większe są kuce mandżurskie, które na przełomie lat 1911 i 1912 wzięły udział w słynnym wyścigu do bieguna południowego norweskiej ekspedycji Roalda Amundsena i rywalizującej brytyjskiej Roberta Scotta. Norweg postawił na psy pociągowe, a Brytyjczyk na wspomniane kuce, które zakupił nieznający się na koniach Cecil Meares. Obie wyprawy zdobyły biegun (Amundsen o 35 dni przed Scottem). Jednak Brytyjczycy zostali w Antarktydzie na zawsze.
Do popularnych kuców należą kuce walijskie – znacznie większe od swoich szetlandzkich kuzynów. Największe mają ponad 150 cm w kłębie i mogą ważyć ponad pół tony (odmiana amerykańska jest jeszcze większa).