Proszę wstać! Nauka idzie!
Przedmiot sprawy: Ze względu na ochronę środowiska, wzrastającą świadomość konsumentów i rosnące koszty produkcji sektor rolniczy musi poszukiwać alternatywy dla tradycyjnych nawozów. Wykorzystując podłoża hodowlane używane do wzrostu bakterii kwasu mlekowego niezbędnych w przemyśle spożywczym, włoscy naukowcy opracowali nowy rodzaj ekonawozu, który nie tylko odżywia i poprawia cechy fizjologiczne rośliny, ale też wzmaga tempo pożądanej humifikacji gleby. Badania przeprowadzone podczas szklarniowej uprawy sałaty i pomidorów wykazały także, że wykorzystanie odpadów przemysłowych może zmniejszyć zużycie nawozów azotowych nawet o 30 proc., a co za tym idzie – ograniczyć emisję gazów cieplarnianych powstających przy ich wytwarzaniu o 40 proc. (MM)
Orzeczenie: Niekonwencjonalne podejście do recyklingu.
Na celowniku: ofiara sowy
Przedmiot sprawy: Sowy szare wykrywają ofiary, m.in. króliki i norniki, pod głębokimi warstwami śniegu, po czym potrafią przebić się przez nawet dwumetrową warstwę i złapać zdobycz. Naukowcy wykorzystali kamery akustyczne do przestrzennego lokalizowania źródeł dźwięku, którymi mierzyli dźwięk z głośników zakopanych w dziurach, podobnych do powstających po polowaniu. Tylko szum o bardzo niskiej częstotliwości był w stanie przeniknąć przez głęboki śnieg. Szare sowy mają duże, okrągłe twarze z piórami, które odbijają dźwięk, dzięki czemu mogą słyszeć te o niskiej częstotliwości, takie jak wydawane przez norniki. Przed atakiem krążą kilka sekund nad celem, by przezwyciężyć problemy z załamywaniem się dźwięku podczas przechodzenia przez śnieg. (MU)
Orzeczenie: Sowa jest myśliwym doskonałym.
Oporność: na leczenie
Przedmiot sprawy: Amerykańscy uczeni zidentyfikowali markery przewidujące prawdopodobieństwo skuteczności terapii przeciwnowotworowych opartych na tzw. blokowaniu punktów kontrolnych. U niektórych pacjentów leki takie – zamiast hamować wzrost komórek czerniaka poprzez pobudzenie układu odpornościowego do walki z nimi – mogą przynosić odwrotny skutek i napędzać jego rozwój. Uczeni wykazali, że tak się może stać także w przypadku innych nowotworów, w tym raka gło- wy i szyi, płuc i piersi. Średnia długość przeżycia pacjentów, którym podaje się tego typu leczenie, to 7,6 miesiąca, natomiast chorych, u których leczenie napędziło rozwój nowotworu, to 4,6 miesiąca. Mimo że tych drugich jest mniej, to określenie prawdopodobieństwa wystąpienia takiej reakcji organizmu może pomóc jej uniknąć. (ZK)
Orzeczenie: Warto znać ciemne strony danej terapii.
Niewidzialny: błonnik
Błonnik to rodzaj węglowodanów, które nie są trawione w jelitach człowieka, ale są istotne dla funkcjonowania układu pokarmowego. Może zapobiegać otyłości i cukrzycy typu 2 oraz zmniejszać czynniki ryzyka niektórych chorób sercowo-naczyniowych. Zwiększenie zawartości błonnika w produktach spożywczych przy jednoczesnym zachowaniu przyjemnego smaku, miękkości i tekstury to wyzwanie dla przemysłu spożywczego. Naukowcy opracowali produkt na bazie skrobi o nazwie FiberX, który jest odporny na trawienie w jelitach człowieka podobnie jak błonnik, a do tego jest nie tylko gładki i pozbawiony smaku, ale nadaje się do wzbogacania niskokalorycznej żywności o niskim IG i może być bezglutenowy. Można go dodawać do żywności o niskiej zawartości błonnika, np. do białego chleba, ciast, makaronów, pizzy i sosów, aby uczynić je zdrowszymi, przy zachowaniu tego samego smaku. (MU)
Orzeczenie: Wielbiciele białego pieczywa w końcu doczekają się zdrowych i puszystych kajzerek.
Na pomoc: wiatrakom
Przedmiot sprawy: Oblodzenie łopat turbin wiatrowych sprawia, że ich efektywność spada nawet o 80 proc. Lód z powodu swojej bezbarwności jest trudny do zlokalizowania, dlatego walcząc z nim, podgrzewa się całą powierzchnię łopaty, co zdecydowanie zwiększa koszty. Duński zespół badawczy planuje stworzenie autonomicznych dronów wyposażonych m.in. w kamery termowizyjne, różnego rodzaju czujniki i LIDAR, których zadaniem będzie monitorowanie i lokalizowanie zamarzniętych obszarów. Ogrzewanie mniejszych fragmentów turbin znacząco wpłynie na ograniczenie zużycia energii. W dłuższej perspektywie badacze planują za pomocą bezzałogowców zwiększyć wydajność i żywotność wiatraków oraz rozszerzać ich wykorzystanie na obszarach położonych w chłodniejszym klimacie. (MM)
Orzeczenie: Rozwiązanie godne uwagi w obliczu szalejącego kryzysu energetycznego.
Wózek: sterowany myślami
Przedmiot sprawy: Sterowany umysłem wózek inwalidzki może pomóc sparaliżowanej osobie uzyskać nową mobilność. W badaniu wzięło udział trzech pacjentów, z których każdy odbywał sesje treningowe trzy razy w tygodniu przez 2 do 5 miesięcy. Uczestnicy nosili nakrycie głowy, które wykrywało aktywność ich mózgu za pomocą elektroencefalografii (EEG) przekształcanej w mechaniczne polecenia dla wózków inwalidzkich. Uczestnicy zostali poproszeni o kontrolowanie kierunku wózka poprzez myślenie o poruszaniu częściami ciała. Na koniec dwie osoby pokonały „tor przeszkód” z dokładnością powyżej 95 proc., a jedna nie nauczyła się sterować wózkiem. Badanie EEG wykazało też, że do nauki niezbędna jest reorganizacja neuroplastyczna w korze mózgowej, co jest wyrażone zmianą we wzorcach fal mózgowych. Naukowcy analizują teraz przypadek braku współpracy z wózkiem, by wspomóc osoby zmagające się z procesem uczenia się. (MU)
Orzeczenie: Życie bez barier wchodzi na wyższy poziom.
Kontrolowane: wulkany
Przedmiot sprawy: Erupcje wulkanów są nie tylko bardzo groźne, ale przede wszystkim niezwykle trudne do przewidzenia. Badając gazy wydostające się przez fumarole (naturalne otwory występujące na obszarach wulkanicznych), naukowcy z Uniwersytetu Tokijskiego odkryli, że stosunek atomów argonu do helu może stanowić wskaźnik określający aktualny stan magmy, a co za tym idzie – aktywność wulkanu. Obecnie próbki zebrane w terenie do analizy muszą być dostarczone do laboratorium, co opóźnia cały proces. Badacze planują opracowanie przenośnego urządzenia, które umożliwi na miejscu całodobowe pomiary i będzie stanowić jeden z elementów wczesnego ostrzegania przed groźnym zjawiskiem. (MM)
Orzeczenie: „Śpiące olbrzymy” pod lepszym nadzorem.
PAULA ROSZCZENKO-JASIŃSKA i Naukowy Wydział Śledczy
Phys.org, Medical Xpress, Science Daily