Proszę wstać! Nauka idzie!
Krok naprzód: w terapii alzheimera
Przedmiot sprawy: Poszukiwania panaceum na chorobę Alzheimera trwają od dekad, niestety, bez spektakularnych sukcesów. Ostatnio badacze z firm Biogen (USA) oraz Eisai (Japonia) opublikowali wyniki badania klinicznego leku lecanemab, który jest przeciwciałem usuwającym złogi białka beta-amyloidu w mózgu. Choć nie jest wciąż jasne, w jakim stopniu te złogi są przyczyną alzheimera, wydaje się, że w przypadku niektórych form tej choroby to one torują drogę do kolejnych zmian. Badanie pokazało, że terapia z zastosowaniem leku lecanemab redukuje spadek sprawności umysłowej u pacjentów o 27 proc. w ciągu 18 miesięcy. Mimo że jest to niewielka różnica, należy podkreślić, że jest to pierwszy skuteczny lek na tę chorobę, który może wytyczyć drogę do opracowania skutecznych terapii. (KR)
Orzeczenie: Wyczekujemy momentu, kiedy alzheimer będzie chorobą uleczalną lub taką, której można w pełni zapobiec.
Współpraca: mikrochip i cukier
Przedmiot sprawy: Już wkrótce skomplikowane wzory mikrochipów będzie można umieszczać nawet na tak nierównych i małych powierzchniach jak ostrze igły, ludzkie włosy czy mikrowłókienka. Wszystko dzięki zastosowaniu mieszanki skarmelizowanego cukru i syropu kukurydzianego, które rozpuszczone w niewielkiej ilości wody stabilizują układy mikrochipów. Po wysuszeniu cały układ twardnieje i może być przeniesiony i „przyklejony” na dowolne nowe powierzchnie. Po wypłukaniu cukru wodą wzór mikrochipów pozostaje nienaruszony. Otwiera to możliwości tworzenia nowych materiałów i mikrostruktur do wykorzystania nie tylko w elektronice czy optyce, ale także w inżynierii biomedycznej. (SS)
Orzeczenie: Do czego jeszcze mogą się przydać „zniesławiony” cukier i syrop kukurydziany?!
Podejrzane: „zmiennostope” świstaki
Przedmiot sprawy: Naukowcy przez 20 lat prowadzili badania dotyczące populacji świstaków w rezerwacie przyrody w Afryce Południowej. Jednym z zagadnień było określenie, jak świstaki reagują na podwyższoną temperaturę otoczenia, która na przestrzeni tych lat wzrosła w rezerwacie o ponad 2°C. Doprowadziło to do wzrostu względnej wielkości łap świstaków, a ich ciała stały się mniejsze. Większe stopy i mniejsze ciała pomagają świstakom szybciej się schłodzić. Zmiany takie, poza zewnętrzną estetyką, mogą wpływać na zachowania społeczne, a tym samym przetrwanie i reprodukcję świstaków. Ponieważ świstaki zwiększają różnorodność roślinną wokół swoich nor, może mieć to konsekwencje dla bioróżnorodności łąk zagrożonych ekosystemów. (MU)
Orzeczenie: Czy my też zmienimy kształt w odpowiedzi na ocieplenie klimatu?
Błyskawiczna: diagnostyka COVID-19
Przedmiot sprawy: Brazylijscy uczeni stworzyli urządzenie do szybkiej diagnostyki COVID-19. Opracowali immunosensor, w którym wykorzystali tlenek cynku i po raz pierwszy połączyli go ze szkłem z tlenku cyny domieszkowanym fluorem, materiałem przewodzącym stosowanym w elektrodach fotowoltaicznych. Na końcu dodali białko kolca wirusa, dzięki czemu otrzymali powierzchnię zdolną do wykrywania przeciwciał COVID-19. Wynik takiego badania wyświetla się jako sygnał elektrochemiczny przechwycony przez taką powierzchnię. Urządzenie wykrywało przeciwciała w surowicy w ciągu 5 min z czułością 88,7 proc. i 100-proc. swoistością, przewyższając standardowy test ELISA. Naukowcy planują dostosować swoje urządzenie do wykrywania także innych chorób zakaźnych. (ZK)
Orzeczenie: Diagnostyka to podstawa!
Profilaktyczna: dieta
Przedmiot sprawy: Złamanie szyjki kości udowej, zwane potocznie złamaniem biodra, jest dość częstym urazem, na który narażone są szczególnie kobiety cierpiące na osteoporozę. Zapobieganie złamaniu może przedłużyć sprawność, a nawet życie. Naukowcy z University of Leeds przeanalizowali dane ponad 26 tys. kobiet w wieku średnim i na ich podstawie byli w stanie zidentyfikować powiązania pomiędzy czynnikami w diecie a zdrowiem. Zaobserwowali, że zwiększenie o 25 g porcji białka dziennie zmniejsza o 14 proc. ryzyko złamania biodra. Białko może być podane w dowolnej postaci, np. steka, kawałka łososia, jak również tofu, roślin strączkowych czy orzechów. Jak się okazało, dodatkowy pozytywny efekt, choć w mniejszym stopniu (spadek ryzyka o 4 proc.) ma regularne picie herbaty i kawy. (PRJ)
Orzeczenie: Dobra dieta dla zdrowych kości.
Ułaskawione: gry komputerowe
Przedmiot sprawy: Badacze z University of Surrey we współpracy z Game Academy Ltd zbadali związek grania w gry online z przyszłą karierą zawodową 16 033 osób grających w 800 gier najpopularniejszych na platformie Steam. Profesjonaliści z branży IT oraz inżynierowie grają przede wszystkim w gry typu „puzzle-platform”, które pomagają im rozwijać wyobraźnię przestrzenną. Osoby na stanowiskach menedżerskich interesują się przeważnie grami polegającymi na odgrywaniu ról, w których istotne są umiejętności organizacyjne i planowanie. Wysoko wykwalifikowani inżynierowie grali głównie w gry strategiczne, gdzie poza zdolnościami przestrzennymi mogli ćwiczyć rozwiązywanie problemów. Naukowcy sugerują, żeby doświadczenie w konkretnych grach brać pod uwagę podczas rekrutacji na dane stanowiska, które wymagają tzw. umiejętności miękkich, ćwiczonych podczas grania. (SS)
Orzeczenie: Rodzicu! Weź pod uwagę, że grając, twoje dziecko może zdobywać cenne doświadczenie zawodowe.
Na ratunek: wybrzeżom
Przedmiot sprawy: Postępująca erozja linii brzegowych dotyczy wielu rejonów świata i stanowi realne zagrożenie dla mieszkańców nadmorskich miejscowości. Dotychczasowe zabiegi mające na celu walkę z tym zjawiskiem nie stanowią skutecznego rozwiązania problemu, dlatego biolodzy z Uniwersytetu w Göteborgu postanowili przyjrzeć się bliżej trawie morskiej, której korona skutecznie pełni rolę naturalnego falochronu. Badania laboratoryjne przeprowadzone w sztucznym zbiorniku wykazały, że wytwarzane przez nią maty korzeniowe skutecznie zatrzymują piasek, a tym samym zapobiegają erozji wybrzeża, zmniejszając ją nawet o 70 proc. Planowane testy w terenie mają potwierdzić, czy roślina działa równie skutecznie w warunkach naturalnych. (MM)
Orzeczenie: Czas zacząć zakładać podwodne trawniki.
MARTA KULIŚ i Naukowy Wydział Śledczy nauka@angora.com.pl Źródła: The Guardian, Science Daily, Phys.org, EurekAlert!