Proszę wstać! Nauka idzie!

Pod lupą: neuronowe komputery

2023-03-12 - Źródła:

Przedmiot sprawy: Czy komputery przyszłości będą działać, opierając się na komórkach nerwowych? Amerykańscy uczeni twierdzą, że taki biokomputer mógłby zostać opracowany jeszcze za naszego życia i umożliwiłby znaczące rozszerzenie możliwości obliczeniowych. Przetwarzanie danych i sztuczna inteligencja powoli osiągają szczyt swojej mocy, dlatego aby dalej zwiększać ich wydajność, potrzebne jest przekroczenie obecnych ograniczeń technologicznych. Naukowcy pracują nad stworzeniem organoidalnej inteligencji, czyli komputera opartego na działaniu komórek nerwowych budujących tzw. organoidy mózgu, czyli miniaturowe wersje tych organów. Zrozumienie i opanowanie działania minimózgów pozwoliłoby nie tylko drastycznie zwiększyć moc obliczeniową, ale także obniżyć zużycie energii. Mózg obecnie nie ma sobie równych. Najnowszy superkomputer o powierzchni 632 m2 i wartości 600 mln dolarów dopiero w zeszłym roku osiągnął moc pojedynczego ludzkiego mózgu, zużywając milion razy więcej energii. (ZK)

Orzeczenie: Organoidalne komputery zrewolucjonizują świat.

Powstrzymane: bakterie

Przedmiot sprawy: Kopolimer kwasu akrylowego – tak nazywa się substancja, która może zapobiegać infekcjom dróg moczowych związanych z cewnikowaniem (CAUTI). CAUTI stanowią duży problem wśród hospitalizowanych pacjentów, gdyż odpowiadają za 75 – 80 proc. szpitalnych zakażeń dróg moczowych. Naukowcy z University of Nottingham dowiedli, że pokrycie cewnika polimerem skutecznie uniemożliwia powstawanie dużych skupisk drobnoustrojów, a co za tym idzie – tworzenie się na jego powierzchni bakteryjnego biofilmu. Jednocześnie od wewnątrz blokuje proces biomineralizacji, który nie tylko może prowadzić m.in. do zakażenia nerek i posocznicy, lecz także jest odpowiedzialny za bolesne usuwanie cewnika po zakończonym leczeniu. (MM)

Orzeczenie: Mikroby w odwrocie z korzyścią dla chorych.

„Miękki”: robot

Przedmiot sprawy: Australijscy inżynierowie skonstruowali miniaturowe i elastyczne ramię robota, które być może w perspektywie pięciu – siedmiu lat umożliwi drukowanie biomateriałów 3D bezpośrednio na tkankach wewnątrz ciała człowieka. Istniejące techniki biodruku wymagają, aby używane komponenty były wytwarzane w laboratorium, a następnie wykorzystywane podczas tradycyjnej operacji, co niesie za sobą dużo większe ryzyko infekcji i powikłań. Unowocześniony proces druku jest bezpieczny pod kątem biologicznym i nie wpływa negatywnie na żywotność tkanek. Urządzenie w postaci trójosiowej głowicy oferuje m.in. możliwość precyzyjnej rekonstrukcji ran wewnątrz organizmu i może być zastosowane jako skalpel lub endoskop. (MM)

Orzeczenie: Maleńkie narzędzie z obiecującymi perspektywami.

Zagrażający: plastik

Przedmiot sprawy: Jesteśmy otoczeni przez plastik. Ilość zjadanych i wdychanych przez nas nanocząstek plastiku to tygodniowo tyle, ile mieści się w przeciętnej karcie kredytowej. Okazuje się, że mogą się one również przenosić z ciężarnych szczurów na ich nienarodzone potomstwo, wpływając na jego rozwój – donoszą naukowcy z Rutgers School of Public Health. W badaniu obserwowano drogę wyznakowanych nanocząstek plastiku podanych pięciu ciężarnym samicom. Badacze wykazali, że nanocząstki plastiku przenikały przez łożysko i lokalizowały się w obrębie wątroby, nerek, serca, płuc i mózgów potomstwa szczurów. Istnieje wysokie prawdopodobieństwo, że ten sam proces może wystąpić u ludzi. (PRJ)

Orzeczenie: Aby sprawdzić, czy plastik wyrządza szkody maluszkom, potrzebne są dalsze badania.

Niezastąpiona: aktywność fizyczna

Przedmiot sprawy: Według badań przeprowadzonych przez naukowców z Cambridge University już 11 minut dziennie aktywności fizycznej o umiarkowanej intensywności może zapobiec przedwczesnej śmierci. Naukowcy przyjrzeli się wynikom badań (ponad 30 milionów uczestników) przedstawionych w 196 recenzowanych artykułach, aby stworzyć największą dotąd analizę związku pomiędzy aktywnością fizyczną a ryzykiem chorób serca, raka i przedwczesną śmiercią. Okazało się, że nawet 75 minut ćwiczeń tygodniowo, takich jak szybki marsz, jazda rowerem, taniec czy gra w tenisa, może zmniejszyć ryzyko wystąpienia chorób serca, udaru mózgu czy nowotworu, a o 23 proc. zmniejsza ryzyko przedwczesnej śmierci. (PRJ)

Orzeczenie: 11 minut aktywności fizycznej dziennie to recepta na zdrowie.

Groźne: globalne ocieplenie

Przedmiot sprawy: Według najnowszych badań amerykańskich naukowców, gdy globalna temperatura wzrośnie o 4 stopnie, szkodliwe emisje roślin i zapylenie również wzrosną, ale aż o 14 proc. Badania nie obejmowały antropogenicznych źródeł zanieczyszczenia powietrza. Wszystkie rośliny wytwarzają substancje zwane lotnymi związkami organicznymi (BVOC) odpowiedzialnymi np. za zapach skoszonej trawy. Związki te same w sobie nie są szkodliwe, lecz w reakcji z tlenem tworzą aerozole, które mogą być odpowiedzialne za zwiększone prawdopodobieństwo zachorowania na astmę dziecięcą, schorzenia serca i nowotwory u dorosłych. Rośliny w odpowiedzi na wzrost CO2 w atmosferze oraz wyższą temperaturę zwiększają swoją produkcję BVOC, a tym samym stają się realnym zagrożeniem dla zdrowia ludzi. (ZK)

Orzeczenie: Potrzeba nam zdecydowanych działań w walce z nadmierną emisją CO2.

Ultradźwiękami: w nadciśnienie

Chcąc kontrolować nadciśnienie pojawiające się w wieku średnim, pacjentom zaleca się zmianę trybu życia, zdrowszą dietą (m.in. zmniejszenie ilości soli) i odpowiednie leki. Mimo licznych sposobów leczenia nawet jednej trzeciej chorych nie udaje się osiągnąć prawidłowych rezultatów. Okazuje się, że nadciśnienie może być związane z nadaktywnością nerwów nerek, powodującą zatrzymywanie wody i soli oraz wydzielanie hormonów podwyższających ciśnienie. Dotychczas brakowało na to leków, stąd duże nadzieje wiązane są z najnowszym urządzeniem wykorzystującym ultradźwięki. Za pomocą cewnika wprowadzanego np. przez żyłę udową dostarcza się w rejon nerwów nerek ultradźwięki, które łagodzą wysyłane przez nie sygnały podwyższające ciśnienie. Próby kliniczne z udziałem ponad 500 pacjentów są obiecujące, gdyż w porównaniu z grupą kontrolną dwukrotnie większej liczbie badanych udało się zmniejszyć dzienne ciśnienie krwi. (MK)

Orzeczenie: Łagodne nerwy to łagodne ciśnienie.