Uciec od wojny

Po świetnym obyczajowym debiucie prozatorskim „Nim dojrzeją maliny” Eugenia Kuzniecowa, młoda ukraińska pisarka, wydała drugą powieść rodzinną. Tym razem umieściła jej akcję w wojennych realiach.

Jest luty 2022 roku. W hiszpańskim miasteczku mieszka Tola, czterdziestoletni Ukrainiec, specjalista w branży IT, obywatel świata. Właśnie spełnił marzenie o własnym domu na południu Europy, cztery tysiące kilometrów od domu rodzinnego, w gwarantującej intymność odległości od wiecznie zatroskanej o niego matki i reszty bliskich. Trzy dni po wprowadzeniu się Toli do starej willi wybucha wojna w Ukrainie, w piątym dniu odbiera z lotniska swoją rodzinę. Mamę Lidę, cioteczną babkę Hryhoriwnę, wuja Anatolija Stiepanowicza, starszą siostrę Irinę, jej koleżankę Polinę, psa Władika i dwa koty Zusię i Drusię. Z dnia na dzień staje się odpowiedzialny za sześcioosobową rodzinę, której traumy, przeżywane przez każdego w inny sposób, trzeba ogarnąć. Rano, przy obiedzie i kolacji nastawiony pokojowo do świata Tola będzie wysłuchiwał odpowiedzi na wykrzykiwane przez wuja sakramentalne „Ilu?”, dotyczące zabitych Rosjan. Oprócz tego będą pojawiać się inne, zbierane telefonicznie przez Hryhoriwnę po znajomych raporty wojenne. Dom z oazy stanie się polem walki o przetrwanie i zachowanie ludzkich odruchów.

Eugenia Kuzniecowa pokazała rodzinę z ogarniętego konfliktem zbrojnym kraju w charakterystyczny dla siebie sposób: ciepło, z humorem, ale bez sentymentalizmu. „Drabina” pozwala nam obejrzeć od środka stan i wzajemne relacje osób, które z dnia na dzień stały się uchodźcami, i odpowiedzieć na pytanie, co tak naprawdę dzieje się z tymi ludźmi, od dwóch lat funkcjonującymi w stanie wojny. Powieść została Książką Roku 2023 w Ukrainie.

AGNIESZKA FREUS EUGENIA KUZNIECOWA. DRABINA. Przeł. Iwona Boruszkowska. Wydawnictwo ZNAK, Kraków 2024. Cena 54 zł.