Mam zaszczyt zostać pierwszym czarnoskórym przywódcą europejskiego kraju
Wielką Brytanią rządzą politycy z mniejszości etnicznych. Pierwszym ministrem, czyli premierem Walii, został urodzony w Zambii 50-letni Vaughan Gething.
„To powód do dumy dla współczesnej Walii, ale także odpowiedzialność, której nie traktuję lekko. Nawet dziś możemy się spodziewać przygnębiających, dobrze znanych scen, obelg w mediach społecznościowych czy rasistowskich tropów ukrytych pod maską uprzejmego języka” – oświadczył polityk.
Walia ma około 3 milionów mieszkańców, z których niemal 94 procent to obywatele biali.
Urząd pierwszego ministra Walii został utworzony w 1999 roku w ramach procesu dewolucji. Polega on na przekazywaniu kolejnych uprawnień z Londynu do stolic krajów tworzących Zjednoczone Królestwo, czyli oprócz Anglii również Walii, Szkocji i Irlandii Północnej. Komentatorzy zwracają uwagę, że szefem rządu Wielkiej Brytanii, odpowiedzialnym także za sprawy Anglii, jest Rishi Sunak, który pochodzi z rodziny hinduskich migrantów.
Urząd pierwszego ministra Szkocji piastuje Humza Yousaf, którego ojciec urodził się w Pakistanie, a matka w Kenii.
Tylko w Irlandii Północnej wspólnie sprawują władzę dwie białe kobiety, Michelle O’Neill i Emma Little-Pengelly. Dziennik „New York Times” podkreśla, że w żadnym z krajów tworzących Zjednoczone Królestwo nie rządzi obecnie biały mężczyzna.
Vaughan Gething przyszedł na świat w 1974 roku w Lusace. Jego ojciec, walijski weterynarz, wyemigrował do Zambii, gdzie zakochał się w farmerce hodującej kurczaki. Doczekali się pięciorga dzieci. W 1976 roku rodzina wróciła do Walii i tam spotkała się z przejawami rasizmu. Vaughan Gething opowiadał: „Powiedzieli mojemu ojcu: Wróć ze swoją rodziną, a dostaniesz pracę, wszystko załatwimy. Kiedy jednak przyszedł z moją matką i gromadką brązowych chłopców, oferta pracy została wycofana”. Rodzina przeniosła się do Dorset w Anglii.
Gething ukończył studia prawnicze. Do Walijskiej Partii Pracy wstąpił już w wieku 17 lat i został działaczem związkowym. W 2011 roku wybrano go do walijskiego parlamentu. Pięć lat później objął urząd ministra zdrowia Walii i dzielnie walczył z pandemią COVID-19. W maju 2020 roku, podczas zamknięcia kraju, szef resortu zdrowia został sfotografowany w parku w Cardiff, jak siedział na ławce z żoną i pięcioletnim synem i pałaszował frytki. Oskarżono go, że łamie restrykcje epidemiczne, które sam wprowadził, bo przecież wzywał obywateli, żeby nie wychodzili z domów. Media pisały o „frytkokryzji” i „chipgate”. Vaughan Gething tłumaczył, że jego synek po prostu zgłodniał, i ostatecznie wyszedł z tej „frytkowej afery” obronną ręką. W maju 2021 roku został ministrem finansów Walii. 16 marca 2024 roku zwyciężył w wyborach na przewodniczącego rządzącej Walijskiej Partii Pracy. Cztery dni później Senedd wybrał go na pierwszego ministra kraju. Wcześniej, w lutym 2024 roku, wybuchł skandal, bowiem okazało się, że Gething przyjął 200 tys. funtów dotacji na kampanię wyborczą od biznesmena Davida Johna Neala, którego firmy były skazywane za przestępstwa ekologiczne. Ale i ta afera politykowi nie zaszkodziła, chociaż dwie trzecie Walijczyków uważa, że powinien pieniądze zwrócić.
Już jako pierwszy minister Gething oskarżył konserwatywny gabinet Zjednoczonego Królestwa o „bezprecedensową wrogość” wobec demokratycznego procesu walijskiej dewolucji. Wyraził nadzieję, że współpraca z nowym rządem, który Partia Pracy utworzy w Wielkiej Brytanii po zwycięskich wyborach, będzie układać się lepiej. „Dziś przewracamy stronę w księdze historii naszego narodu. Historii, którą piszemy razem. Nie tylko dlatego, że mam zaszczyt zostać pierwszym czarnoskórym przywódcą w jakimkolwiek europejskim kraju, ale także dlatego, że nastąpił pokoleniowy przeskok. Dewolucja nie jest czymś, do czego musiałem się przyzwyczaić, przystosować lub za co przepraszać. Dewolucję – walijskie rozwiązania dla walijskich problemów – mam we krwi” – powiedział szef rządu.