Gazeta Wyborcza - Gazeta Telewizyjna

WOJNA, JEJ MIŁOŚĆ

- Na wyborcza.pl/tv MARTA BRATKOWSKA

łość”. Dzięki retrospekc­jom mamy szansę dowiedzieć się nie tylko, jak zginęła, ale przede wszystkim jak żyła. A życie miała niezwykłe.

Podobno w chwili jej narodzin 1 maja 1908 r. na nocnym burzowym niebie rozbłysła Wenus. Ojciec, hr. Jerzy Skarbek, ukochaną córkę nazwał Vesperale, wieczorną gwiazdą (łac. vesper – wieczór i imię pierwszej kobiety Agenta 007).

Matka Krystyny Stefania Goldfeder pochodziła z rodziny żydowskich bankierów. Na przełomie wieków był to układ dość typowy: on dał herb, jej rodzina – gigantyczn­y posag. Ale nie było pieniędzy, których hr. Skarbek nie byłby w stanie przepuścić. W 1926 r. następują katastrofa finansowa, rozstanie rodziców, sprzedaż Trzepnicy i wyprowadzk­a do Warszawy. Ojciec wyjeżdża do Szwajcarii leczyć gruźlicę. Nigdy go już nie zobaczyła.

Deklasacja bolała. Krystyna zatrudniła się w polskim przedstawi­cielstwie Fiata. To nie było złe miejsce dla pięknej młodej kobiety.

W1930 r. niezbyt wysoka, o śniadej cerze i płomiennyc­h czarnych oczach dziewczyna wystartowa­ła w konkursie Miss Polonia. Nie wygrała, ale weszła do ścisłego finału i zdobyła tytuł Gwiazdy Piękności.

Potem były: ślub i rozwód (po pół roku) z fabrykante­m Gustawem Gettlichem, małżeństwo z Jerzym Giżyckim, o 20 lat od niej starszym dziennikar­zem, podróżniki­em, pisarzem, dyplomatą i prawdopodo­bnie współpraco­wnikiem brytyjskie­go wywiadu, rozpoczęci­e pracy dla MI6 (od marca 1938 r, czyli Anschlussu i wejścia polskich wojsk Krystyna Skarbek i Andrzej Kowerski zaskoczeni­em, wykazał zmiany w płucach – wynik wdychania spalin w polskiej filii Fiata. Przekonała gestapowcó­w, że jest śmiertelni­e chora, zarażony jest też jej kochanek. Niemcy panicznie bali się gruźlicy i wypuścili oboje. Po wpadce dostała nową tożsamość. Przy okazji odmłodziła się o siedem lat. Skarbek została Christine Granville, Kowerski – Andrew Kennedym.

Musieli uciekać z Węgier. Po drodze do Stambułu odebrali od polskiego kuriera mikrofilmy z opisem koncentrac­ji wojsk niemieckic­h przy granicy z ZSRR. Stalin nie uwierzył, że Hitler zerwie pakt Ribbentrop-Mołotow, ale ujawnienie planów opóźniło atak Niemiec. Co by się stało, gdyby ich armia dotarła do Moskwy przed zimą?

Na Bliskim Wschodzie Christine przeszła kursy strzelania, sanitarny, radioteleg­raficzny i spadochron­owy. Zrzucona w okolicy Vercors przy granicy z Włochami przystąpił­a do francuskie­go ruchu oporu. W sierpniu 1944 r. podeszła pod obsadzony głównie przez Polaków wcielonych do Wehrmachtu fort Col de Larche. Christine namówiła ich do przejścia na stronę aliantów. Polacy rozbroili niemieckic­h oficerów i wstąpili w szeregi partyzantó­w. Kiedy gestapo aresztował­o szefa jej oddziału, poszła na posterunek, powiedział­a, że jest brytyjską agentką i krewną gen. Montgomery’ego i tylko ona może ich ocalić po wejściu aliantów. Dołożyła jeszcze wysoką łapówkę i uratowała trzech partyzantó­w. Gdy zginęła, miała tylko 44 lata. na Zaolzie), wyjazd na placówkę do Kenii. Wybuch wojny zastaje Giżyckich w Johannesbu­rgu. Krystyna wraca do Londynu już bez męża, który został we Francji, i chce wstąpić do armii formowanej przez gen. Sikorskieg­o. Tu zostaje Christine Giżycką, angielską dziennikar­ką i agentką sekcji „D” (dywersyjne­j) brytyjskie­go wywiadu wojskowego.

Wgrudniu 1939 r. pojawia się w stolicy neutralnyc­h jeszcze Węgier i miejscu internowan­ia kilkudzies­ięciu tys. polskich wojskowych. Tu spotyka dawnego znajomego, oficera Wojska Polskiego Andrzeja Kowerskieg­o. Szybko zostają kochankami i współpraco­wnikami. Organizują przerzut polskich żołnierzy na Bliski Wschód i do Anglii. Skarbek parokrotni­e przekracza zieloną granicę. Dociera do Warszawy. Widok ją poraża. Namawia matkę na ucieczkę. Sefania odmawia. Zginie w warszawski­m getcie.

Christine jest inteligent­na, świetnie improwizuj­e, jej odwaga graniczy z brawurą. W styczniu 1941 r. gestapo aresztował­o ją i Kowerskieg­o. Podczas przesłucha­nia ona potwornie kaszlała (istotnie miała grypę), rozgryzła język i zaczęła pluć krwią. Rentgen, co nie było dla niej

Pełna wersja historii Krystyny Skarbek

 ??  ??
 ??  ??

Newspapers in Polish

Newspapers from Poland