Czas na romans z energią odnawialną

CAle klimat to nie tylko sprawa polska

zy dzięki organizacji szczytu klimatycznego Polska osiągnęła coś więcej niż prestiż, czy dostała coś więcej niż baty od organizacji ekologicznych i zachodniej prasy, które krytykowały przywiązanie naszej energetyki do węgla? Czy przekonała inne kraje, szczególnie te zUnii Europejskiej, do swojego, jak napisała któraś z zachodnich gazet, „romansu z węglem”?

To są pytania, na które rząd, a szczególnie minister środowiska, powinien odpowiedzieć. Teraz, kiedy wWarszawie kończy się konferencja COP19 (państw stron Ramowej Konwencji Narodów Zjednoczonych w sprawie Zmian Klimatu).

Moim zdaniem te 100 mln zł, które poszły na organizację szczytu, sensowniej byłoby wydać na dofinansowania dla Polaków chcących zamontować na swoich dachach kolektory słoneczne albo panele fotowoltaiczne produkujące prąd ze słońca. Niestety, polski rząd, jak zapowiedział premier Donald Tusk, zamierza wspierać energetykę odnawialną na najniższym poziomie, jaki wUnii Europejskiej jest możliwy. Od pracy pozytywistycznej woli romantyczne fajerwerki na Stadionie Narodowym. Chodzi o coś więcej niż unowocześnienie naszej ciężkiej i szkodliwej dla środowiska (a więc i dla nas), opartej na węglu energetyki. Konferencja wWarszawie i wLimie w przyszłym roku, mają stworzyć podwaliny pod nowy traktat klimatyczny, który powinien zostać podpisany wParyżu w 2015 r. i obowiązywać od 2020 r.

Poprzedni traktat, tzw. protokół z Kioto, podpisany w 1997 r., zawiódł. Co prawda krajom uprzemysłowionym udało się ograniczyć emisje powodujących zmiany klimatyczne gazów cieplarnianych nawet bardziej, niż do tego się zobowiązały, ale jednocześnie dramatycznie wzrosły emisje dwutlenku węgla, metanu i innych gazów w krajach rozwijających się. W efekcie w zeszłym roku świat wysłał w powietrze o przeszło połowę więcej CO2 niż w 1990 r.

Stężenie tego najważniejszego antropogenicznego gazu cieplarnianego jest dziś wyższe niż kiedykolwiek w ciągu ostatnich 800 tys. lat. Wrezultacie w ostatnim stuleciu średnia temperatura naszej planety wzrosła o0,85 st. C. Jak

Co się stanie, jeśli temperatura o te kilka stopni wzrośnie?

wynika z najnowszych prognoz Międzyrządowego Panelu ds. Zmian Klimatu, to od nas i naszych emisji gazów cieplarnianych zależy, czy do końca XXI w. temperatura Ziemi wzrośnie o dalsze 0,3 st. czy nawet o 4,8 st. C.

Nie należy tych kilku stopni Celsjusza lekceważyć. 20 tys. lat temu, kiedy lodowiec skuwał znaczną część półkuli północnej, średnia temperatura Ziemi była tylko o 5 st. C niższa od dzisiejszej. Naukowcy ostrzegają przed wzrostem poziomu morza, jeszcze gwałtowniejszymi ekstremalnymi zjawiskami pogodowymi, wysychaniem wielu rejonów świata, np. basenu Morza Śródziemnego, wzrostem kwasowości oceanów groźnym dla wielu morskich organizmów. To wszystko są zjawiska, które zagrażają nie tylko przyrodzie, ale także ludziom. No, ale my zwykle uważamy, że stoimy ponad przyrodą.

Polskie Ministerstwo Środowiska w raporcie przygotowywanym dla rządu oblicza, że wlatach 2001-11 straty zpowodu ekstremalnych zjawisk pogodowych wyniosły 54 mld zł. I szacuje, że do 2030 r. wyniosą one 205 mld zł. Takim mechanizmem, dużo skuteczniejszym niż dotychczasowe ustalenia o redukcji emisji na poziomie państw, byłby podatek węglowy – opłata, jaką obłożony byłby każdy produkt wzależności od jego tzw. śladu węglowego.

I wtej sprawie Unia Europejska mogłaby działać samodzielnie, bo taki podatek obejmowałby przecież także towary produkowane poza jej granicami. Bo co z tego, że dzisiaj UE świadomie ogranicza swoje emisje, kiedy USA, Chiny czy Indie tego nie robią? To polityka nie tylko nieskuteczna ekologicznie, ale i szkodliwa gospodarczo, bo obniża naszą konkurencyjność i wywołuje eksport przemysłu do krajów niedbających o ekologię.

Tylko czy podatek węglowy jest możliwy, kiedy politycy i wyborcy reagują na słowo „podatek” alergicznie?

Wjaką energię warto dziś inwestować

Aprzecież oparcie energetyki na paliwach kopalnych to nie tylko globalne zmiany klimatu, ale i potworne zanieczyszczenie środowiska. Czy nie zależy nam, żebyśmy oddychali czystym, nietrującym i nierakotwórczym powietrzem? Niewątpliwie powinniśmy korzystać z energetyki atomowej, wydobywać bardziej wydać miliardy na budowę nowych. Czy nie sensowniej byłoby zachęcić obywateli, żeby sięgnęli do własnych kieszeni i zainwestowali w tzw. energetykę rozproszoną, czyli np. dachowe panele fotowoltaiczne?

WNiemczech, dzięki mechanizmowi finansowemu, który do tego właśnie zachęca, wciągu ledwie dekady udział energetyki odnawialnej wprodukcji energii elektrycznej wzrósł z kilku do 25 proc. W połowie wieku ma podskoczyć aż do 80 proc. Resztę prądu Niemcy chcą produkować w elastycznych elektrowniach gazowych, które w razie braku słońca czy wiatru można bardzo szybko włączyć, awrazie nadmiaru energii odnawialnej równie szybko wyłączyć. To idealne rozwiązanie także dla nas, jeśli uda nam się znaleźć wreszcie gaz łupkowy i na dużą skalę zgazowywać polski węgiel.

Weźmy sprawy w swoje ręce

WNiemczech przeszło 60 proc. instalacji OZE należy do osób prywatnych, np. ludzi, którzy montują sobie na dachu baterie słoneczne. Dzięki temu 97 proc. zielonej energii nie potrzebuje linii wysokiego napięcia, wystarczy jej sieć zakład energetyczny – klient. Co więcej, w latach 2005-11 energetyka odnawialna dała pracę przeszło dwukrotnie większej liczbie Niemców niż paliwa konwencjonalne.

Aprzecież wiatr i słońce nie zatrzymują się na granicy niemiecko-polskiej. I u nas oparcie dużej części produkcji prądu na OZE jest możliwe.

Tylko kto za to zapłaci? To najczęstsze pytanie. Oczywiście my wszyscy, obywatele, bo kto inny. Tak jak teraz płacimy za brudne i trujące powietrze, emerytury górnicze oraz wysokie pensje menedżerów zarządzających częściowo publicznymi przedsiębiorstwami wydobywającymi kopaliny albo produkującymi prąd.

WNiemczech zwykły konsument płaci 5 eurocentów ekstra za 1 kWh. To dopłata na ekoprąd. Nie tak wielka, jeśli wziąć pod uwagę, że 1 kWh elektryczności kosztuje u naszych zachodnich sąsiadów 26 eurocentów (w Polsce 14,5). Przy rocznym zużyciu prądu w średnim gospodarstwie domowym wynoszącym 3,5 tys. kWh daje to 15 euro ekstra na miesiąc. Dla mnie to dużo, dla Niemców – niewiele, ot, jeden lunch na mieście.

No i który wydatek bardziej się opłaca? Leczenie chorób płuc, układu krwionośnego i nowotworów, rosnące wydatki na dostosowywanie się do zmian klimatu i walkę z ich skutkami czy dopłaty do ekoprądu? I to dopłaty, które za jakiś czas można będzie wycofać, bo ceny wiatraków i paneli fotowoltaicznych spadają.

Wdłuższym terminie nic nie zapewni nam tańszej i bardziej polskiej energii niż źródła odnawialne.