KSIĄŻKI NAGRODZONE, KSIĄŻKI LEGENDY
Słynny „Niewyczerpany żart”, nowe powieści Zyty Rudzkiej i Sylwii Chutnik oraz jedna z najważniejszych brazylijskich powieści. Oto książki, na które warto czekać w drugiej połowie 2022 roku.
W
Sylwia Chutnik
„Tyłem do kierunku jazdy” wyd. Znak, premiera: 10.08.2022
ostatnich miesiącach książki podrożały, co z pewnością wpłynie zarówno na wysokość sprzedawanych nakładów, jak i plany wydawnictw na najbliższe lata. Szkoda, bo pierwsze półrocze tego roku obfitowało w doskonałą literaturę, właściwie nie było tygodnia, by nie wyszła jakaś bardzo dobra książka.
Na początku roku Michał Nogaś wśród 22 najbardziej wyczekiwanych przez siebie książek wymienił m.in. „Lata” Annie Ernaux (tłum. Magdalena Budzińska i Krzysztof Jarosz) czy „Śmierć Viveka Ojiego” Akwaeke Emezi (tłum. Rafał Lisowski), książki, które z pewnością trafią do podsumowań na koniec roku. Przed nami fascynujące późne lato, jesień i zima z literaturą. Oto moja jedenastka książek, na które czekam.
Ponoć pierwsze zdanie powieści jest najważniejsze i najtrudniejsze. – Żyję prawie dziewięćdziesiąt lat, a w życiu miałam tylko jeden dobry seks – tak zaczyna się opowieść babci Staśki, która mówi swojej wnuczce Magdzie, że „Ludzie nieszczęśliwi to frajerzy! Furta ze smutkiem. Bawmy się”. W „Tyłem do kierunku jazdy” jest miejsce na śmiech i szaloną zabawę, ale też smutniejsze refleksje o naszej, polskiej codzienności widzianej z perspektywy dwóch niby tak różnych, a przecież do siebie podobnych pokoleń.
Sylwia Chutnik jest jedną z najaktywniejszych polskich pisarek. Podziwiam jej energię. Jest aktywistką, komentatorką, felietonistką, napisała i wydała doktorat poświęcony warszawskiej codzienności w latach 1954-55 oraz książkę dla młodych osób czytających, „Opowieści na dobranoc. 100 historii niezwykłych Polek”. Od wydanego w 2016 roku „Smutku cinkciarza” wydarzyło się sporo. Nie tylko w Polsce, ale i w życiu autorki, która publicznie opowiedziała o swojej tożsamości. Nowa powieść zapowiadana jest jako historia o kobietach, które robią wszystko, by żyć w zgodzie ze sobą. A w Polsce zdecydowanie oznacza to jazdę pod prąd.
Anthony Doerr „Miasto w chmurach”
tłum. Jerzy Kozłowski, Wydawnictwo Poznańskie, premiera: 10.08.2022
Za „Światło, którego nie widać” Anthony Doerr otrzymał w 2015 roku nagrodę Pulitzera i zwrócił na siebie uwagę czytelników na całym świecie. Powieść o losach niemieckiego chłopaka służącego w Wehrmachcie i niewidomej francuskiej dziewczynki przez ponad 200 tygodni utrzymywała się na liście bestsellerów „New York Timesa”. Doerrowi udało się połączyć sukces komercyjny z artystycznym, co nie jest łatwe i częste.
Tym bardziej czekam na „Miasto w chmurach”, które łączy w sobie trzy opowieści – historyczną, dziejącą się w oblężonym Konstantynopolu, współczesną umiejscowioną w amerykańskim stanie Idaho i futurystyczną, której bohaterka Konstance znajduje się na statku kosmicznym zmierzającym do planety Beta Oph2. Bohaterów powieści łączy lektura greckiego kodeksu autorstwa żyjącego w II wieku naszej ery Antoniusa Diogenesa, postaci jak najbardziej historycznej. Doerr zebrał w Stanach Zjednoczonych doskonałe recenzje, książka znalazła się w finale National Book Award 2021, a jurorzy napisali o niej, że jest „jak astrolabium, instrument nawigacyjny zaprojektowany do odkrywania świata”.
Mariko Tamaki, Rosemary Valero-O’Connell
„Moje rozstania z Laurą Dean”
tłum. Jacek Żuławnik, wyd. Kultura Gniewu, premiera: 22.08.2022
Może i nie jestem nastoletnią dziewczyną, a to z myślą o nich powstał komiks Tamaki i Valero-O’Connell, ale z zachwytem przyglądam się temu, jak w księgarniach pojawia się coraz więcej książek poświęconych dorastaniu młodych nieheteronormatywnych osób. Największym hitem na półce z tego rodzaju literaturą od wielu miesięcy jest „Heartstopper” Alice Oseman. Mam nadzieję, że komiks „Moje rozstania z Laurą Dean” dołączy do listy młodzieżowych lektur obowiązkowych.
Mariko Tamaki opowiada historię toksycznej relacji Frederiki, zwanej przez przyjaciół Freddym, ze szkolną gwiazdą, Laurą Dean. Laura co jakiś czas zrywa z Freddym, a ta szuka wsparcia u przyjaciół, ale też oddala się od nich, poświęcając całą uwagę Laurze. Rzadko jednak opowiada się takie historie, choćby ze względu na krzywdzący stereotyp o niestabilności psychicznej lesbijek czy postaci queerowych. Im szybciej młodzi ludzie dowiedzą się, co to toksyczny związek, tym lepiej.
Mohamed Mbougar Sarr „Najskrytsza pamięć ludzi”
tłum. Jacek Giszczak, wyd. Cyranka, premiera: 26.09.2022
Nagroda Goncourtów, najważniejsze francuskie wyróżnienie literackie w ostatnich latach, dostarcza nam naprawdę fantastyczną literaturę. Po „Anomalii” Hervé Le Telliera (tłum. Beata Geppert) wyróżniono powieść pochodzącego z Senegalu Mohameda
Mbougara Sarra i wystarczy przeczytać kilka stron tej powieści, by zanurzyć się w niej po uszy.
To historia młodego senegalskiego pisarza, który mieszka w Paryżu i odkrywa powieść T.C. Elimane, afrykańskiego autora jednej, wydanej w 1938 roku książki, nazywanego „Czarnym Rimbaud”. Po jakimś czasie pojawiły się jednak oskarżenia o plagiat, a Elimane zniknął.
David Foster Wallace „Niewyczerpany żart”
tłum. Jolanta Kozak, wyd. W.A.B., premiera: 28.09.2022
Książka legenda. Na jej polski przekład czekaliśmy kilka lat, wydawnictwo zapowiadało, że już za chwilę nadejdzie, by jednak przełożyć ją na kolejny rok. I oto jest.
Pisana niemal przez 10 lat, wydana w 1996 roku powieść Davida Fostera Wallace’a uznana została za jedno z najważniejszych dokonań amerykańskiej literatury XX wieku.
Akcja toczy się w przyszłości, gdy Stany Zjednoczone, Kanada i Meksyk tworzą zjednoczone superpaństwo – Organizację Narodów Ameryki Północnej, ONAN. Jest to świat, w którym korporacje mogą wykupywać nazwy lat kalendarzowych.
Nie wszystkich Wallace zachwycił. Najsłynniejszy krytyk literacki anglojęzycznego świata Harold Bloom nazwał jego dzieło „okropnym”.
Christophe Blain, Jean-Marc Jancovici
W ostatnich miesiącach książki podrożały, co z pewnością wpłynie zarówno na wysokość sprzedawanych nakładów, jak i plany wydawnictw na najbliższe lata
„Świat bez końca”
tłum. Katarzyna Sajdakowska, wyd. Timof Comics, premiera: 26.09.2022
Sporo ukazuje się książek, które zapowiadają, że pozwolą na lepsze zrozumienie zmian zachodzących na naszej planecie. Można pisać o tym na poważnie, jak Eliza
beth Kolbert w swoich genialnych reportażach, można też trochę żartem przybliżać najważniejsze wyzwania ekonomiczne, społeczne, klimatyczne i ekologiczne XXI wieku, jak robią to słynny francuski rysownik komiksów Christophe Blain i Jean-Marc Jancovici, inżynier ds. energii i klimatu, prezes stowarzyszenia The Shift Project.