Gazeta Wyborcza - Regionalna (Stoleczna)
Zdobywca Oscara o zagładzie getta
Film „Who Will Write Our Story” („Kto napisze naszą historię”) to opowieść osnuta na kanwie książki amerykańskiego historyka Samuela D. Kassowa pod tym samym tytułem. Jej głównym bohaterem jest Emanuel Ringelblum (1900-44), także historyk, pedagog i działacz społeczny. W czasie okupacji zorganizował wwarszawskim getcie tajną grupę Oneg Szabat (Radość Soboty), która dokumentowała życie i śmierć skazanej na zagładę żydowskiej społeczności. Gromadziła urzędowe pisma, obwieszczenia, plakaty, gazety, programy teatralne, odręczne zapiski, pamiętniki, rysunki, zdjęcia i inne świadectwa. Przed likwidacją getta członkowie grupy umieścili archiwum w metalowych skrzynkach ibańkach na mleko, a następnie ukryli wpiwnicy domu przy ul. Nowolipki 68. Część zbioru wydobyto z gruzów kamienicy w 1946 r., część odnaleziono w 1950 r. Całość licząca blisko 30 tys. kart znajduje się dziś wŻydowskim Instytucie Historycznym. To najcenniejszy zespół dokumentów na temat Holocaustu. Od 1999 r. figuruje na liście UNESCO „Pamięć Świata”, obok dzieł Kopernika i Beethovena.
Autorką scenariusza i reżyserką filmu jest amerykańska dokumentalistka Roberta Grossman, producentką – Nancy Spielberg, młodsza siostra twórcy „Listy Schindlera”, a za zdjęcia odpowiada brytyjska operatorka Dyanna Taylor, pięciokrotna laureatka nagród Emmy za produkcje telewizyjne. W ekipie nie zabrakło Polaków. Scenografię zaprojektował Marek Warszewski, kostiumy – Aleksandra Staszko. Polska jest także niemal cała obsada aktorska scen fabularnych, poczynając od Piotra Głowackiego w roli Ringelbluma, Karoliny Gruszki jako jego żony Judyty i Jowity Budnik grającej pisarkę Rachelę Auerbach pracującą dla Oneg Szabat. Jako narratorów zaangażowano gwiazdy amerykańskiego kina: Joan Allen, znaną m.in. z filmu „Nixon” (za rolę Pat Nixon była nominowana do Oscara), oraz Adriena Brody’ego (Oscar za wcielenie się w postać Władysława Szpilmana w „Pianiście” Romana Polańskiego).
Sceny „Who Will Write Our Story” kręcono w maju 2016 r. w Łodzi, która udawała warszawskie getto, ale też wWarszawie – m.in. wŻydowskim Instytucie Historycznym, szpitalu przy ul. Żelaznej oraz na Nowolipkach, w miejscu ukrycia i odnalezienia Archiwum Ringelbluma.
Film miał już światową premierę 21 lipca na Żydowskim Festiwalu Filmowym wSan Francisco. Zdobył tam nagrodę publiczności. Oficjalna europejska premiera dokumentu odbędzie się za tydzień (19 października) podczas Międzynarodowego Festiwalu Filmowego wRzymie. WPolsce zobaczymy go za miesiąc (12 listopada). Otworzy wtedy Warszawski Festiwal Filmów o Tematyce Żydowskiej.
– Następnie zostanie zaprezentowany podczas specjalnego pokazu w Paryżu organizowanego przez UNESCO z okazji Międzynarodowego Dnia Pamięci oOfiarach Holocaustu, przy udziale około 1500 dyplomatów z całego świata. Tego samego dnia – 27 stycznia 2019 r. – odbędą się pokazy i emisje filmu organizowane przez wszystkich partnerów, których uda się pozyskać do tego czasu – zapowiada Małgorzata Janczak z firmy Match & Spark, która jest polskim koproducentem filmu.
Produkcję wsparły finansowo Polski Instytut Sztuki Filmowej, EC1 Łódź – Miasto Kultury oraz Mazowiecki iWarszawski Fundusz Filmowy.
Na ekrany kin wchodzi amerykańsko-polski film o Podziemnym Archiwum Getta Warszawskiego. Fabularyzowany dokument wyprodukowała Nancy Spielberg, siostra Stevena, a w obsadzie są m.in. Piotr Głowacki, Karolina Gruszka, Jowita Budnik, Joan Allen i Adrien Brody, zdobywca Oscara za tytułową rolę w „Pianiście”.