ARCHIWUM ZAMIAST SZTUKI

Najstarsza wWarszawie komercyjna galeria sztuki działająca od 56 lat przy Krakowskim Przedmieściu ma się wynieść do końca kwietnia. W tym atrakcyjnym lokalu z wielkimi witrynami Ministerstwo Kultury planuje skład dokumentów

„Nie zabijajcie naszej galerii!” – plakaty ztym hasłem zawisły w oknach wystawowych Galerii Art przy Krakowskim Przedmieściu 17, należącej do Okręgu Warszawskiego Związku Polskich Artystów Plastyków. To ważny punkt na artystycznej mapie stolicy, dobrze znany miłośnikom sztuki wPolsce i za granicą. Sprzedaje obrazy współczesnych polskich malarzy, organizuje wystawy, wydaje katalogi.

– Wtym pudle, które pan widzi, jest wielka martwa natura Łukasza Huculaka. Zaraz wyślemy ją do Szanghaju. Chiński nabywca był wWarszawie, mijał nad ranem naszą galerię, zrobił zdjęcie obrazu zwystawy i skontaktował się z nami przez internet. Mamy klientów z całego świata – mówi Wojciech Tuleja, szef Galerii Art, prywatnie brat sędziego Igora Tulei, krytyka wprowadzanych przez PiS zmian wwymiarze sprawiedliwości.

56 lat na Krakowskim Przedmieściu

Galeria powstała w 1963 r. z inicjatywy środowiska artystów. Zajęła część parteru XIX-wiecznej kamienicy. Budynek należy do Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego, przez ścianę sąsiaduje zPałacem Potockich, siedzibą kierownictwa resortu. W swojej historii galeria miała tylko jedną przerwę, spowodowaną stanem wojennym. Dziś dobrze sobie radzi, miesięcznie sprzedaje obrazy za ok. 130 tys. zł. Jest samodzielna finansowo i przynosi zysk, który – po odliczeniu czynszu, podatków i pensji pracownikom (dwa etaty) – w całości przekazuje ZPAP.

– Dzięki tym pieniądzom możemy w Domu Artysty Plastyka przy ul. Mazowieckiej organizować rocznie 50 nieodpłatnych wystaw. Pokazujemy m.in. prace młodych twórców, którzy nie mają szans zaprezentować ich w innym miejscu. Wspieramy też finansowo członków naszego okręgu potrzebujących pomocy. Wielu ze zrzeszonych w nim artystów to emeryci – mówi Katarzyna Juras, skarbniczka OW ZPAP.

Wkońcu listopada 2016 r. organizacja dostała pismo od dyrektora generalnego MKiDN Jarosława Czuby, który wypowiedział jej umowę najmu pomieszczenia Galerii Art. Uzasadnił to „koniecznością zaspokojenia potrzeb lokalowych ministerstwa” i zapowiedział, że „wlokalu zostanie stworzony skład chronologiczny dokumentów wpływających do ministerstwa, po ich wprowadzeniu do systemu EZD”. Galeria dostała czas na wyprowadzkę do końca lutego 2017 r. Potem na prośbę OW ZPAP resort kilkakrotnie przedłużał umowę najmu. Ale na maj 2019 r. już nie chciał.

– Przez dwa i pół roku wysłaliśmy kilkanaście pism do ministra kultury Piotra Glińskiego i jego wiceministrów. Prosiliśmy o spotkanie, żeby wyjaśnić, jak ważna jest Galeria Art dla promocji polskiej sztuki i dla środowiska twórców. Bezskutecznie – mówi Juras.

Jeszcze miesiąc temu apel do ministra Piotra Glińskiego o pozostawienie galerii w dotychczasowej siedzibie skierowała szefowa OW ZPAP Bożena Leszczyńska. Napisała wnim m.in.: „Wypowiedzenie umowy najmu jest praktycznie likwidacją galerii, ponieważ czynsze wcentrum Warszawy są zbyt wysokie dla tego rodzaju działalności”. Do apelu dołączono podpisy poparcia blisko 300 osób związanych ze sztuką.

„Moglibyśmy płacić więcej”

„Nie jest prawdą, że Ministerstwo Kultury »wyrzuca« Galerię Art z Krakowskiego Przedmieścia” – oświadcza rzeczniczka MKiDN Anna Bocian w przysłanym nam wyjaśnieniu. Przypomina, że za 77-metrowy lokal galeria płaci czynsz wwysokości 80 zł za m kw., gdy cena rynkowa w okolicy to 300 zł za m kw., a to „ jest niezgodne zwytycznymi dotyczącymi gospodarowania nieruchomościami skarbu państwa i grozi naruszeniem dyscypliny finansów publicznych”. Wyprowadzkę galerii rzeczniczka tłumaczy koniecznością przeprowadzenia generalnego remontu kamienicy. Początek prac, po opuszczeniu budynku przez wszystkich użytkowników, zaplanowano na drugą połowę roku. Bocian podkreśla, że resort starał się pomóc znaleźć inny lokal w sąsiedztwie. „ZPAP nie wyraził jednak zainteresowania ofertą wynajmu pomieszczeń na mniej preferencyjnych warunkach niż obecne” – podsumowuje.

– Żadnej oferty nie odrzuciliśmy – dementuje Juras, dodając, że MKiDN zaproponowało lokal w Domu Bez Kantów u zbiegu Krakowskiego Przedmieścia i ul. Królewskiej, ale budynek należy do wojska, które nie wyraziło na to zgody.

– W obecnej siedzibie mamy rzeczywiście niski czynsz. Możemy płacić dwa-trzy razy więcej. Tylko że nikt nigdy nie proponował nam podwyżki – mówi Tuleja.

Tydzień temu MKiDN zagroziło, że jeśli galeria nie wyprowadzi się do końca kwietnia, zacznie jej naliczać kary za bezumowne korzystanie z lokalu oraz obciąży ją kosztami opóźnienia remontu kamienicy.

– Musimy się pakować, bo te kwoty nas wykończą – rozkłada ręce Urszula Święcicka, wiceprezeska OW ZPAP.

Galeria ulokowana jest na jednym z głównych turystycznych szlaków Warszawy