Gazeta Wyborcza - Regionalna (Stoleczna)
8 premier, na które czekamy
„Zemsta” z Maciejem Stuhrem w roli Papkina, „Folwark zwierzęcy” w inscenizacji Jana Klaty czy musical według książki „Naku*wiam zen” Marii i Jana Peszków. Dawno nie było aż takiej kumulacji intrygujących premier teatralnych.
„ZEMSTA” Teatr Komedia, Warszawa
1Jeśli kiedykolwiek widzieliście teatralną inscenizację „Zemsty”, możecie być zdziwieni. W spektaklu Michała Zadary w warszawskim Teatrze Komedia nie zobaczycie ani jednego szlacheckiego kontusza. Akcję komedii Aleksandra Fredry twórcy przenieśli do Nowego Jorku, gdzie rozgrywają się mafijne porachunki, a aktorzy i aktorki wyglądają jak bohaterowie z serialu „Sukcesja” albo postacie z obrazów Edwarda Hoppera.
To nie będzie poczciwa sielanka z murem w tle, tylko bezkompromisowa walka o majątek i wpływy. Bo – jak zapowiadają twórcy spektaklu-to spektakl o problemach duchowych bogatych ludzi i o ich nienasyceniu. Magnesem dla publiczności będzie też na pewno Papkin w wykonaniu Macieja Stuhra. Premiera: 19 kwietnia.
„URBAN. IDĘ PO WAS...”, Łaźnia Nowa, Kraków 2
Przez jednych znienawidzony, przez innych uwielbiany. Jerzy Urban, zmarły w 2022 r. dziennikarz i publicysta, z jednej strony satryryk i redaktor naczelny czasopisma „Nie”, z drugiej — rzecznik prasowy reżimowego rządu w czasach PRL-u i jeden z głównych autorów propagandy państwowej i cenzury, jest bohaterem spektaklu w reżyserii Bartosza Szydłowskiego w krakowskim Teatrze Łaźnia Nowa. Gra go Adam Ferency. Scenariusz spektaklu powstał na podstawie książki Doroty Karaś i Marka Sterlingowa „Urban. Biografia”.
– Czy interesuje nas to, jaki Urban był naprawdę? Czy postawienie sobie takiego pytania jest w ogóle sensowne w świecie, w którym każdy ma swoje własne prawdy? – pyta reżyser. Premiera: 19 kwietnia.
„SERCE ZE SZKŁA. MUSICAL ZEN” 3
Teatr Studio, Warszawa i Teatr im. Słowackiego, Kraków
Ten spektakl to nieoczekiwana fuzja baśni Hansa Christiana Andersena „Królowa Śniegu” i książki „Naku*wiam zen” Marii Peszek, aktorki i artystki muzycznej, która napisała podwójną biografię — swojego ojca — aktora Jana Peszka i swoją.
W dodatku będzie to musical, do którego muzykę stworzył słynny producent Andrzej Smolik. A wystąpią m.in. właśnie Maria i Jan Peszekowie.
Reżyser — Cezary Tomaszewski, twórca m.in. „Cezary idzie na wojnę” czy „Turnus mija, a ja niczyja. Operetka sanatoryjna” tym razem jako motyw przewodni wykorzystał pytanie, które Jan Peszek zadał kilka miesięcy po zawale serca: „Czy ja w ogóle jestem zdolny do miłości?”.
Spektakl jest koprodukcją Teatru STUDIO w Warszawie i Teatru im. Słowackiego w Kra
kowie. Premiera warszawska: 19 kwietnia, premiera krakowska: 21 września.
„DZIEJE GRZECHU” Narodowy Stary Teatr, Kraków 4
Wojtek Rodak, reżyser debiutujący w TR Warszawa świetnym, queerowym spektaklem „Tom na wsi” według filmu Xaviera Dolana, tym razem sięga do twórczości Stefana Żeromskiego. Okazuje się, że ten, zdawać by się mogło, niezbyt subwersywny pisarz, ma w swoim dorobku jedną z najbardziej kontrowersyjnych powieści tamtego okresu – „Dzieje grzechu.” To droga Ewy — dziewczyny z dobrego mieszczańskiego domu, która wskutek patriarchalnych zależności pod koniec powieści zostaje pracownicą seksualną. Żeromski przedstawia jej upadek, jednak twórcy i twórczynie spektaklu, którzy chcą spojrzeć na kobiece ciało i seksualność w sposób podmiotowy, proponują inny sposób odczytania tej historii: feministyczno-queerowy. Premiera 19 kwietnia.
„FOLWARK ZWIERZĘCY” Teatr Śląski, Katowice
5„Folwark zwierzęcy” to opowieść o pracy, zniewoleniu i rewolucji zjadającej własny ogon zamknięta przez pisarza i dziennikarza Georgesa Orwella w alegorycznej przypowieści o zwierzętach, które wyganiają z gospodarstwa ludzi, ogłaszają, że wszystkie zwierzęta są równe, a postulaty nowej ideologii animalizmu wypisują na ścianie obory.
O uniwersalność mechanizmów politycznych dostrzeżonych i opisanych przez Orwella zapyta reżyser Jan Klata w swojej inscenizacji „Folwarku...” dla Teatru Śląskiego w Katowicach. Premiera: 19 kwietnia.
„BURZA. REGULAMIN WYSPY” Teatr im. Jana Kochanowskiego, Opole
6„Burza” – jeden z ostatnich tekstów Szekspira to rozgrywająca się w scenerii bezludnej wyspy historia rozbitków. Pod tą oniryczno-awanturniczą scenerią precyzyjnie przeplatane wątki składają się w uniwersalną opowieść o strukturach władzy, kolonialnym pragnieniu posiadania i rządzenia, zaślepiającej potrzebie rozliczenia dawnych krzywd.
W nowej interpretacji Katarzyny Minkowskiej — reżyserki docenianej za m.in. „Cudzoziemkę” w Teatrze Polskim w Poznaniu, „Mój rok relaksu i odpoczynku” w warszawskim Teatrze Dramatycznym czy ostatnio – „Kiedy stopnieje śnieg” w TR Warszawa – „Burza” staje się również opowieścią o blaskach i mrokach sztuki. Prospero-demiurg przygotowuje tu opus magnum, twórczemu aktowi podporządkowując całe życie – swoje i innych. Granice między życiem i tworzeniem zacierają się, radykalnie, ryzykownie, bezpowrotnie. Ile wolno wielkiemu talentowi? Po co nam wielka sztuka? Ile wybaczy i czego oczekuje publiczność? Premiera: 26 kwietnia.
„CZARODZIEJSKA GÓRA” TR Warszawa, Warszawa 7
Po monumentalną powieść Tomasza Manna sięga reżyser Michał Borczuch, który wcześniej w TR Warszawa mierzył się m.in. z wielotomową „Moją walkę” Karla Ovego Knausgaarda, a w warszawskim Nowym Teatrze w spektaklu „Mieszkanie na Uranie” przeniósł na scenę eseje hiszpańskiego transpłciowego filozofa Paula B. Preciado.
W „Czarodziejskiej górze” Borczuch zamienia XX-wieczne sanatorium w szwajcarskim uzdrowisku na polską kamienicę, gdzie w XXI w. trwa lockdown. Lokatorzy i lokatorki oddają się rozmowom i filozofowaniu oraz praktykują nieme rytuały dbania o siebie. Owijając się w koce i malując ściany, realizują różne protokoły kontroli i zagłębiają się w lekturę Tomasza Manna. Premiera: 26 kwietnia
„ANTYGONA W MOLENBEEK” Teatr Dramatyczny, Warszawa 8
Belgijska dzielnica Molenbeek ma w świecie łatkę kolebki europejskiego dżihadyzmu, matecznika zamachowców z Paryża i Brukseli. To stąd w latach 2015-16 wyjechało kilkudziesięciu ludzi walczyć dla ISIS do Syrii i Iraku. Flamandzki dramatopisarz Stefan Hertmans umieścił tu akcję swojego dramatu inspirowanego tragedią Sofoklesa „Antygona”.
Poetycki tekst opowiada historię Nourii, Belgijki o arabskim pochodzeniu, uzdolnionej studentki prawa, która próbuje odebrać z lokalnej kostnicy ciało swojego brata. Dla niej to członek rodziny, osoba, z którą spędziła całe dzieciństwo — dla miejscowych władz to sprawca zamachu bombowego. Jak u Sofoklesa, bohaterka walczy o prawo do pochówku i do własnej żałoby — władze, w imię procedur demokratycznych i bezpieczeństwa, odbierają jej tę możliwość. Konflikt stopniowo się zaostrza.
W interpretacji reżyserki Anny Smolar – laureatki Paszportu Polityki — tekst dramatu zostaje potraktowany jak partytura, a muzykę na żywo gra na scenie Maniucha Bikont — śpiewaczka, instrumentalistka, antropolożka kultury zainteresowana muzyką tradycyjną i folklorem Europy Wschodniej. Premiera odbyła się 18 kwietnia. Następne spektakle 19-21 kwietnia.