Gazeta Wyborcza - Regionalna (Stoleczna)
Pałac otwarty dla wszystkich
Do tej pory wstęp tu miało tylko wąskie grono specjalistów. Zamknięty dotąd dla zwiedzających zabytkowy gmach udostępniony zostanie publiczności.
Pałac Krasińskich, nazywany też Pałacem Rzeczypospolitej, przy pl. Krasińskich przeszedł gruntowny remont i modernizację. Jego uroczyste otwarcie nastąpi 21 maja. Będzie to zarazem inauguracja urządzonej w nim wystawy stałej, na którą składa się około 200 najcenniejszych zabytków polskiego piśmiennictwa od VIII w. do XX w., znajdujących się w zbiorach Biblioteki Narodowej.
– Dotychczas ich oglądanie było przywilejem wyłącznie wąskiego kręgu osób z Komisji Skarbcowej. Od 21 maja będzie również udziałem każdego z nas – powiedział na konferencji prasowej dr Tomasz Makowski, dyrektor Biblioteki Narodowej.
Wśród eksponowanych na wystawie stałej obiektów będą m.in.: najstarszy zapis prozy polskiej w „Kazaniach świętokrzyskich”, rękopisy Jana Kochanowskiego, Adama Mickiewicza, Juliusza Słowackiego, Cypriana Norwida, Elizy Orzeszkowej, Bolesława Prusa, Marii Konopnickiej, Henryka Sienkiewicza, Czesława Miłosza i Zbigniewa Herberta, rysunki Krzysztofa Kamila Baczyńskiego, które poeta umieszczał obok
swoich wierszy, rękopisy muzyczne koncertu F-moll i innych utworów Fryderyka Chopina i III Symfonii Henryka Mikołaja Góreckiego, ale też słynnej kołysanki Krzysztofa Komedy z filmu „Dziecko Rosemary”, oryginały utworów „Małgośka” Agnieszki Osieckiej i „Mury” Jacka Kaczmarskiego.
Jeden z najpiękniejszych pałaców Europy
Pałac Krasińskich został wybudowany w latach 1688-99. Zaprojektował go przybyły z Niderlandów Tylman van Gameren, mistrz tzw. klasycyzującego baroku, najwybitniejszy architekt czasów Jana III
Sobieskiego i początków panowania Augusta II.
Dzieło Tylmana ozdobił rzeźbami Andrzej Schluter, artysta z Gdańska. Od frontu pałacu urządzono dziedziniec – późniejszy plac Krasińskich, na tyłach zaś ogród, który w XVIII w. stał się publicznym parkiem. W 1765 r. rezydencję odkupiło państwo na siedzibę urzędów. W trakcie powstania warszawskiego Niemcy obrócili pałac w ruinę, grzebiąc pod gruzami 27 powstańców. Zabytek odbudowano w latach 1952-61 i przekazano Bibliotece Narodowej.
Wnętrza pałacu pełniły do tej pory funkcje magazynowe. Nie były dostępne dla publiczności. Już za miesiąc to się zmieni.
– Pałac Rzeczypospolitej, Krasińskich, to jeden z najpiękniejszych pałaców Europy na północ od Alp i konkurować z nim mogą jedynie włoskie pałace – stwierdził dr Tomasz Makowski.
Remont od fundamentów po dach
Pierwszy od zakończenia powojennej odbudowy gruntowny remont Pałacu Krasińskich, połączony z modernizacją, rozpoczął się w 2014 r. Najpierw – do 2017 r. – odrestaurowano elewacje. Wzmocniono i uzupełniono tynki, poddano konserwacji sztukaterie oraz wykonane z piaskowca płaskorzeźby i rzeźby, w tym stojącą nad frontowym tympanonem figurę Marka Waleriusza Corvinusa, domniemanego przodka Krasińskich.
Zewnętrznym ścianom pałacu przywrócono kolor bieli przełamanej szarością, który widać na obrazie Canaletta z 1778 r. Wymieniono wszystkie okna i obróbki blacharskie oraz zewnętrzne schody od strony zachodniej, południowej i północnej. Przeszklono arkady od ogrodu. Zainstalowano iluminację budynku. Z myślą o osobach z niepełnosprawnościami usunięto bariery architektoniczne, zamontowano platformy schodowe i automatyczne drzwi. Wybudowano windę.
W kolejnym etapie – w latach 2019-2023 – wykonano modernizację energetyczną pałacu. Wzmocniono też fundamenty i strop, osuszono piwnice i obniżono poziom ich podłóg, wykonano izolację całego budynku przeciw wilgoci.
Koszt remontu i modernizacji Pałacu Krasińskich wyniósł ok. 30 mln zł. Były to środki Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz dotacja z Funduszy Norweskich i Mechanizmu Finansowego Europejskiego Obszaru Gospodarczego (Islandii, Liechtensteinu i Norwegii).
Pałac Krasińskich otwarty będzie bezpłatnie przez cały tydzień, poza wtorkami, w godzinach 11-19. Obok wystawy stałej osobną przestrzeń przeznaczono na wystawy czasowe. Dwie pierwsze poświęcone będą Czesławowi Miłoszowi (otwarta od czerwca) i Zbigniewowi Herbertowi (od października).