Gazeta Wyborcza - Wysokie Obcasy
TEATR DLA NAJNAJÓW
Widzów w teatrze nikt nie ucisza. Można głośno się śmiać, komentować, a nawet zatańczyć
rednia wieku – od kilkunastu miesięcy do kilku lat. Zamiast krzeseł – poduchy na podłodze. Dzieci siedzą, stoją, leżą na wznak albo na brzuchu, machając nogami. I tak oglądają przedstawienie. Tuż za nimi siedzą i czuwają rodzice. Na spektaklach co chwila słychać wybuchy śmiechu, a zdarza się, że widownia tańczy. Reakcją na początek spektaklu jest zazwyczaj szmer na sali i otwarte ze zdziwienia buzie. Zapada cisza, ale nie na długo. Dzieci żywo reagują na to, co robią aktorki. Kiedy jedna z nich wchodzi na podest, mały chłopiec na cały głos komentuje: – No zaraz spadnie!
Tak wygląda większość przedstawień poznańskiego Teatru Atofri, który tworzą Beata Bąblińska i Monika Kabacińska. Podczas spektakli zazwyczaj nie wypowiadają żadnych słów, nie ma opowiadania bajek. Są za to ruch, muzyka i wrażenia plastyczne.
– To jest nasz sposób na dialog z młodym widzem. Bawimy się rekwizytami, nie bacząc na ich dosłowne znaczenie. Latawiec zamienia się w grzebień koguta, a statek w kapelusz. Słowa nie budują historii, lecz tylko uzupełniają poszczególne sceny. Taka forma kontaktu z młodym widzem, czyli teatr dla najnajów, zwany też inicjacyjnym, powstała wiele lat temu w Bolonii. Zapoczątkował go włoski aktor Roberto Frabetti z teatru La Baracca Testoni Ragazzi. Zrealizował projekt „Żłobek i teatr”, którego celem były właśnie spektakle dla maluchów przed trzecim rokiem życia. Tak powstał nurt teatrów typu small size – opowiada Beata Bąblińska.
Teatr Atofri rozpoczął działalność w roku 2008. Beata śmieje się, że na początku był to teatr dwóch rzędów, bo na spektakle przychodziła garstka ludzi. – W Polsce taka forma teatru to była nowość. Bycie pionierem niewątpliwie pchało nas do działania. Trzeba było jednak czasu, cierpliwości i pewności, aby ta propozycja dla najmłodszych zyskała wielbicieli – dodaje Monika Kabacińska.
W2010 roku spektakl „Jabłonka” został zgłoszony na Międzynarodowy Festiwal Teatrów Dzieci i Młodzieży „Korczak”.
– Otrzymałyśmy wtedy nagrodę Kota wWorku. Oznaczało to, że rokujemy na przyszłość, i dostałyśmy zaproszenie na festiwal na następny rok – mówi Monika.
Same reżyserują, tworzą muzykę i grają. Muzyka jest najważniejsza. Jest podstawowym źródłem inspiracji do powstawania konceptów spektakli i scenografii. – Z dwóch powodów. Obie jesteśmy muzykami i wiemy, że muzyka jest silnym bodźcem, na który reaguje każde dziecko – dodaje Beata.
Tak został przygotowany spektakl „Pan Satie”, w którym w papierowej scenografii powstają obrazy inspirowane utworami Erika Satiego. Tym razem przedstawienie otrzymało Grand Prix na festiwalu Korczak. To był dla Teatru Atofri przełom. Zrobiło się o nich głośno, bo nagroda jest znakiem jakości. Widownia rozrosła się do kilkudziesięciu osób. Pół na pół – rodzice i dzieci. Zdarzały się sytuacje, w których bilety były wyprzedane na dwa tygodnie przed spektaklami.
Beata Bąblińska mówi, że cieszy się, iż nastąpił taki bum na teatry dla najmłodszych widzów. – Zapotrzebowanie jest ogromne. Oprócz nas prężnie działają jeszcze między innymi Studio Teatralne „Blum”, Lale.Teatr czy Teatr Poddańczy. To głównie teatry niezależne, otwarte na zmiany i eksperymenty, bo tak się stało, że w Polsce nurt najnajowy zainteresował w pierwszej kolejności właśnie takie inicjatywy. Dopiero później zaangażowały się również teatry instytucjonalne – mówią.
„Pan Satie” przetarł im szlaki nie tylko w Poznaniu, ale otworzył również drogę na sceny krajowe i zagraniczne. Czasami śmieją się, że z tego powodu wPoznaniu grają najmniej. – Byłyśmy już między innymi wChinach, Japonii, na Białorusi czy w Stanach Zjednoczonych. Nasze przedstawienia są tak uniwersalne, że mogą być zrozumiane w różnych krajach i kulturach – opowiada Monika.
Kiedy są w Poznaniu, grają zazwyczaj w każdą niedzielę, dwa razy dziennie, wymiennie na Scenie Nowej w Centrum Kultury „Zamek” oraz na Scenie Wspólnej Centrum Sztuki Dziecka. Starają się tworzyć przynajmniej jeden spektakl rocznie. Mają już pomysł na kolejny, którego premiera odbędzie się w czerwcu 2017 roku. Tym razem jednak nie będzie zamknięty w sali teatralnej. – Chcemy wyjść w plener – zapowiada Beata Bąblińska.