Nagroda za dzielność obywatelską

I

nicjatywa Wolne Sądy oraz Lubelski Społeczny Komitet Pomocy Ukrainie zostali

tegorocznymi laureatami Nagrody im. Janiny Paradowskiej i Jerzego

Zimowskiego przyznawanej „za dzielność obywatelską". Uroczystość wręczenia Nagrody odbyła się 4 października w Krakowie, w miejscu szczególnym – na skwerze przy ul. Łobzowskiej, który od ubiegłego roku nosi imię zmarłej w 2016 r. dziennikarki i publicystki POLITYKI.

Jerzy Baczyński wspominał patronów Nagrody, Małżeństwo, któremu przyświecały takie wartości, jak przyzwoitość, odpowiedzialność, odwaga obywatelska, wrażliwość na losy innych, a także wierność swoim przekonaniom. Jerzy Zimowski był działaczem opozycji demokratycznej, a już w wolnej Polsce – jednym z twórców polskiej państwowości, m.in. autorem ustawy o policji, straży pożarnej, twórcą Urzędu ds. Cudzoziemców. Janina Paradowska była zaś nie tylko wyśmienitą dziennikarką, symbolem tego, co najlepsze w dziennikarstwie politycznym, ale i – co, jak zaznaczał redaktor naczelny POLITYKI, właściwie się nie zdarza – autorytetem dla polityków z różnych stron politycznej sceny.

„Jako grupa przyjaciół postanowiliśmy, że będziemy próbowali co roku przypomnieć ich drogę życiową i ich wartości. A najlepszy sposób, w jaki można to czynić, to przyznając nagrodę ludziom, którzy tę misję kontynuują” – mówił Jerzy Baczyński. Jak podkreślał, w tym roku wybór był wyjątkowo trudny: „Zgłoszeń mieliśmy dużo, bo też rok był niezwykły. Rok niesłychanej aktywności, jeśli chodzi o pomoc dla uchodźców z Ukrainy, ale także we wszystkich obszarach, w których był organizowany opór społeczny przeciwko rozmaitym zamachom na konstytucję, praworządność w Polsce i inne działania obecnej władzy”. Wśród nominowanych znalazły się takie organizacje i osoby, jak Grupa Granica, prezydent Przemyśla Wojciech Bakun, prezeska fundacji Nasz Wybór Myroslava Keryk, prezeska Stowarzyszenia 61 Róża Rzeplińska, prof. Włodzimierz Wróbel. W finale zdecydowano, że Nagrodę w tym roku będą współdzielić Wolne Sądy oraz – zrzeszający liczne organizacje społeczne, wolontariuszy oraz pracowników urzędu miasta – Lubelski Społeczny Komitet Pomocy Ukrainie.

B

roniąca niezależności władzy sądowniczej inicjatywa obywatelska Wolne Sądy (twórcami której są: Sylwia Gregorczyk-Abram, Maria Ejchart-Dubois, Paulina Kieszkowska-Knapik i Michał Wawrykiewicz) została uhonorowana za „konsekwentne przypominanie rządzącym i obywatelom, że »sprawiedliwość jest ostoją mocy i trwałości Rzeczypospolitej«, a sprawiedliwość wymierzać mogą tylko niezależne od innych władz sądy, w których orzekają niezawiśli sędziowie”. Laudację wygłosił prof. Jan Widacki, przyjaciel Patronów Nagrody, który wspominając ich zaangażowanie w budowanie demokratycznego państwa prawa, podkreślał, jak ważna była dla nich sprawa wolności obywatelskiej: „Obydwoje doskonale rozumieli, że jednym z gwarantów wolności są wolne sądy. Sądy niezależne i niezawiśli sędziowie” – mówił. Dziękując za Nagrodę, Sylwia Gregorczyk-Abram przyznała: „Czasami, jak stoimy pod tymi sądami, śnieg pada, deszcz pada, wiatr wieje, i już tak stoimy pod tymi sądami piąty rok, to czujemy się bardzo osamotnieni. Dlatego takie wydarzenie jak to, kiedy nasza praca i nasza postawa zostają docenione, tak wiele dla nas znaczą”.

Powołany w dniu wybuchu wojny 24 lutego 2022 r. Lubelski Społeczny Komitet Pomocy Ukrainie, niosący pomoc uciekającym przed wojną uchodźcom, nagrodzono zaś „za to, że połączył energię wolontariuszek i wolontariuszy oraz organizacji społecznych i we współpracy z samorządem miasta stworzył wzorcowy system pomocy uchodźcom wojennym”. A także „za to, że pokazał znaczenie samoorganizującego się społeczeństwa obywatelskiego dla życia demokratycznej wspólnoty” i „przypomniał sens pojęcia solidarność”.

Laudację wygłosił nasz redakcyjny kolega i zarazem prezes Fundacji Batorego Edwin Bendyk. Jak zauważył: „W polskim samorządzie mimo licznych jego zasług ciągle jeszcze w wielu miastach i gminach dominuje przekonanie, że mieszkańcy to klienci dostarczanych przez miasto usług, raz na jakiś czas zamieniający się w wyborców, a tzw. sektor społeczny to tani i sprawny wykonawca usług zamawianych przez ratusz. Lublin jako jedno z pierwszych polskich miast pokazał, że lepszy jest inny model. (…) Powstał lubelski system pomocy i integracji, który w istocie jest oryginalną innowacją społeczno-polityczno-organizacyjną. Teraz w ręku lublinian i lublinianek jest uczynienie z tego modelu nie tylko systemu rozwiązywania sytuacji kryzysowych, ale też współtworzenia miasta i współzarządzania nim”.

Nagrodę odebrały przedstawicielki Komitetu, w tym Anna Dąbrowska, liderka Stowarzyszenia Homo Faber i zarazem laureatka Nagrody za 2018 r., a także prezydent Lublina Krzysztof Żuk. Dziękując za wyróżnienie, Wiktoria Dudek podkreślała: „Komitet powstał z potrzeby setek serc ludzi, którzy czuli odpowiedzialność, a przede wszystkim solidarność i tą solidarnością wszystkie ich decyzje były powodowane. (…) Mamy taką ambicję, żeby ten ruch społeczny, ta zmiana, która się zaczęła, mogła cały czas trwać pomagać uchodźcom, uchodźczyniom, migrantkom i migrantom w Lublinie”. Na koniec zaś przypomniała o czymś, co wagą przewyższa wszystko inne: „Jest 4 października, 223. dzień wojny w Ukrainie”.

Laureatkom i Laureatom tegorocznej nagrody za dzielność obywatelską raz jeszcze serdecznie gratulujemy!