Czym są feromony

To skomplikowane mieszaniny wielu różnych substancji chemicznych, często z jednym dominującym składnikiem. Pełnią one u organizmów żywych różnorodne funkcje, np. służą do alarmowania innych osobników o pojawieniu się zagrożenia (w ten właśnie sposób ostrzegają się nawzajem osy z gatunku Vespula squamosa), oznaczania gniazda, terytorium czy nawet „podarunków ślubnych”

(czyli smakowitego kąska najczęściej oferowanego samicy przez samca), jak to się dzieje u ptaków morskich. Działają również jako wskazówki prowadzące do źródła pokarmu – mrówki i termity oznaczają drogę, gdy trafią na coś, czym może pożywić się ich kolonia, i odświeżają ślady feromonowe, dopóki źródło jedzenia pozostaje dostępne.

Zwierzęta bardzo często korzystają też z feromonów płciowych. Ich funkcja może polegać na sygnalizowaniu gotowości do rozrodu czy przyciągać partnera seksualnego – np. u ćmy pstrokówki ornamentowej samice wybierają te samce, które potrafią wydzielić najwięcej feromonów. Substancje tego typu mogą również tłumić zachowania seksualne innych osobników, żeby uzyskać monopol reprodukcyjny – tak się dzieje np. u os Ropalidia marginata. Feromony można dzielić nie tylko ze względu na ich funkcje, ale również typ działania. Istnieje m.in. duża grupa tzw. wywoławczych, czyli dających impuls odbiorcy do konkretnego zachowania. Z kolei podstawowe działają wolniej niż wywoławcze, ale powodują zmiany fizjologiczne u odbiorcy, np. w ten sposób samce przyspieszają dojrzewanie samic. Są też i takie, które działają na obydwa sposoby – np. u myszy domowej te samcze jednocześnie wywołują agresję innych samców, jak i przyciągają samice (działanie wywoławcze), u dojrzałych osobniczek indukują ruję, zaś u młodych przyspieszają dojrzewanie (działanie podstawowe).