Europy sądny rok

rognozę politycznej pogody dla Europy należy zacząć od końca. O tym, w jakich nastrojach świętować będziemy sylwestra za dwanaście miesięcy, zadecydują amerykańscy wyborcy. Jeśli prezydentem Stanów Zjednoczonych zostanie Donald Trump, to nasze dzisiejsze rozterki i smutki będziemy wspominać z nostalgią. Nie można wykluczyć wycofania się USA z NATO, porozumienia z Putinem, wojny handlowej, nowego wyścigu zbrojeń i ostatecznego końca porządku międzynarodowego, którego gwarantem Ameryka była od 1945 r.

Owszem, przez najbliższe miesiące wydarzy się o wiele więcej. Wojna w Ukrainie wkracza w krytyczną fazę, a bez dostatecznego wsparcia Zachodu, które już teraz się chwieje, sukces Rosji jest realnym scenariuszem. Wybory europejskie w czerwcu będą testem nowej politycznej równowagi sił na kontynencie. Choć przejęcie sterów w UE przez siły populistycznej i antyeuropejskiej prawicy nie nastąpi, to szala dalej będzie przechylać się w ich stronę. W Austrii do władzy może dojść skrajna prawica, w Holandii już wygrała wybory i może mieć wpływ na przyszły rząd. Mogą czekać nas turbulencje związane z nieregularną migracją. Będziemy walczyć o kształt transformacji energetyczno-klimatycznej w Unii. Może uda się rozpocząć negocjacje akcesyjne z Ukrainą. Z pewnością Unia będzie gorączkowo szukać nowych partnerów na świecie, by zapewnić sobie surowce i rynki potrzebne do wykrojenia własnego kawałka tortu wobec wszechogarniającej rywalizacji USA i Chin. Ale od czasów zimnej wojny nigdy nie było momentu, w którym los Europy tak bardzo zależałby od tego, co wydarzy się za oceanem.

Dlatego rok, który się zaczyna, będzie sprawdzianem tego, czy Europa liczyć się może jeszcze w rozgrywce międzynarodowej, czy osunie się raczej w strategiczny niebyt. Ten test rozstrzygną odpowiedzi na najważniejsze pytania. Czy wspólnie z USA Bidena obronimy Ukrainę? Czy zaczniemy zasadniczo wzmacniać europejski filar NATO i zdolności produkcyjne europejskiego przemysłu zbrojeniowego? Czy porozumiemy się w sprawie długofalowej pomocy dla Ukrainy? Czy przywrócimy elementarne poczucie kontroli i bezpieczeństwa, zachwiane przez narastające problemy migracyjne? We wszystkich tych sprawach społeczeństwa europejskie nie są dziś w pełni po stronie tej części elit, która dostrzega czarne chmury na horyzoncie i konieczność podjęcia działań.

Polska będzie mogła odegrać w tych wysiłkach rolę bardzo ważną. Rząd Tuska ma silną legitymizację i w Polsce, i w Europie, a jego szef mocną pozycję wśród szefów państw Unii. Nie jesteśmy pępkiem świata, ale te atuty należy docenić i wykorzystać. Działając z krajami skandynawskimi i bałtyckimi, możemy jeszcze mocniej wciągać Niemcy w działania na rzecz wspólnego bezpieczeństwa. Jeśli znajdziemy rozwiązanie sporów z Ukrainą o zboże i transport, będzie to najlepszy sygnał, że jej integracja z Unią jest dla Europy szansą, a nie zagrożeniem. Razem z Paryżem i Berlinem Warszawa może zatrzymać Orbána. Choć 2024 będzie rokiem sądnym dla Europy, to przyszłoroczny szampan nie musi smakować cierpko.