PAULO SOUSA – PIESZCZOCH WŁADZY

Niewiele ponad dwa miesiące ma Paulo Sousa na naprawienie debiutanckich błędów i przekonanie niedowiarków, że jest właściwym człowiekiem na stanowisku selekcjonera. Na razie ciągle można mieć wątpliwości.

Kurz bitewny na chwilę opadł, nad problemem warto się pochylić bez rozpalonych emocji. Na Wembley, w trzeciej próbie drużyny nowego trenera, reprezentacja Polski wpisała się w fatalistyczny scenariusz i przegrała z tym razem wyjątkowo niemrawą i schematyczną Anglią. Sousa zainfekował się naszą przypadłością narodową, zderzył się ze ścianą niemocy, podobnie jak jego selekcjonerscy poprzednicy. Nic dziwnego, że pytania o sens zatrudnienia Portugalczyka nadal będą się pojawiać aż do finałów mistrzostw Europy. Gdy Zbigniew Boniek podpisał z nim kontrakt, słusznie Jerzy Engel (ten sam zresztą, którego Boniek na chybotliwym selekcjonerskim stołku niegdyś zastępował) zauważył, że takiej sytuacji w historii polskiej piłki jeszcze nie było – rzecz jasna z wyjątkiem organizowanego przez nas EURO 2012.

Oto przejmujący stery kadry trener otrzymał na tacy drużynę szykującą się do startu w mistrzowskim turnieju. Zawsze – a mieliśmy dziesięć takich przypadków – Biało-czerwonych w finałach mistrzostw świata bądź Europy prowadził ten sam człowiek, który wywalczył z nimi awans. Był to rodzaj nagrody, a zarazem wyraz zaufania opierającego się na pragmatycznym założeniu, że jeżeli ktoś był wystarczająco skuteczny w eliminacjach, poradzi sobie również w finałach. Jerzy Brzęczek z tej reguły został wyłączony, choć gdyby nie pandemia koronawirusa, byłby wystarczająco dobry, aby prowadzić Polaków podczas ubiegłorocznego EURO. Dyskwalifikująco zweryfikowany został zatem dopiero jesienią, kiedy Polacy nie umieli wygrać z Holandią i Włochami w Lidze Narodów, choć po dwóch zwycięstwach nad Bośnią i Hercegowiną utrzymali się w najwyższej grupie. Ciekawe, że Boniek z jednej strony przemilcza wyniki tych rozgrywek, kiedy publicznie chwali się, że odkąd on decyduje o wyborze i zatrudnieniu selekcjonerów, Polska nie przegrywa w meczach o punkty na PGE Narodowym. A z drugiej strony – porażki z topowymi europejskimi drużynami w Lidze Narodów tyle że rozgrywane akurat w innych miastach jego zdaniem jednak przekreśliły Brzęczka.

Zostawmy jednak problem prezesa z określeniem rangi międzypaństwowych meczów, a skupmy się na misji zleconej Portugalczykowi. W parę miesięcy ma przygotować drużynę, która przebrnie przez fazę grupową podczas EURO, a wcześniej nie zaprzepaści szans na awans do finałów mistrzostw świata. W tym drugim przypadku wyszło mocno średnio – trzy mecze i cztery punkty po nierównej i nieprzewidywalnej grze. Zdarzały się momenty całkiem dobre, kiedy Polacy umieli przejąć inicjatywę i zepchnąć rywala pod pole karne, ale więcej było takich, które budziły najwyższy niepokój. Mecz z Węgrami do 0:2 – dramat. Pierwsza połowa meczu z Anglią – dramat do kwadratu. Patrzyłem wtedy na poczynania naszych piłkarzy i zastanawiałem się, w czym ta zagubiona, nieporadna i przestraszona drużyna różniła się od zespołu Brzęczka. Na szczęście przychodził moment dobrego przełomu. Jakby selekcjonerowi wracało trzeźwe myślenie i naprawiał pierwotne błędy w wyborach i w ustawieniu.

Rozumiem jednak, że Boniek zatrudnił trenerskiego światowca właśnie po to, by nie trwonił czasu na dziwaczne i skazane na niepowodzenie eksperymenty. Jego szkoleniowe know-how miało zadziałać od razu. Oczywiście każdy ma prawo się pomylić, ale przecież mówimy o kwestiach fundamentalnych. Sousa na przykład uparcie stawiając w najtrudniejszych meczach na Michała Helika chciał być mądrzejszy od wszystkich. Nie miał racji, a jednak z tego tytułu nie poniesie żadnych konsekwencji, bo przecież prezes PZPN roztoczył nad nim przysługujący nowemu selekcjonerowi parasol ochronny i media tę zasadę generalnie akceptują. Gdyby coś takiego zrobił selekcjoner Brzęczek, zostałby medialnie rozjechany, a już po meczu w Budapeszcie zapytany o taktykę kapitan reprezentacji Polski ustanowiłby swój nowy rekord w milczeniu przed kamerą telewizyjną. Portugalczykowi żaden srebrny włos z głowy nie spadł; nawet w zawoalowanej formie nie zaatakowali go ani pracodawca, ani kadrowicze, natomiast krytyczne uwagi kibiców i części dziennikarzy traktowane są jako czepialstwo wiecznych malkontentów. Trzeba zresztą przyznać, że obrońcy Sousy na każdą zaczepkę reagują bronią atomową: „Czyli uważasz, że za Brzęczka było lepiej?”. I tu następuje efekt mrożący, bo przecież nikt nie chce wyjść na obrońcę poprzedniego selekcjonera. O Jezu, tylko nie to!

Uważałem, że Brzęczkowi należało pozwolić popracować przynajmniej do czerwca, bo zmiana na ostatniej prostej, w biegu i z zaskoczenia, niewiele da, a marcowe występy Polaków takiej oceny nie zakwestionowały. Jeżeli jednak prezes Boniek uznał, że dymisja Brzęczka jest najpilniejszym problemem kadry, jego następcą powinien być człowiek, który nie będzie marnował cennych dni na weryfikowanie oczywistości i testowanie autorskich pomysłów wymagających miesięcy starannych przygotowań. Nie twierdzę, że Sousa w czerwcu sobie nie poradzi. Mam jednak dojmujące wrażenie, że po trzech pierwszych meczach powodów do niepokoju wcale nie ubyło.