Elektronika zastąpi ludzi 21
Od 2025 roku wszystkie turnieje ATP, także te na ziemi, będą się odbywać z pomocą systemu ELC Live. Czy tak samo postąpi WTA?
Można zakładać, że tak (choć rzecznik federacji tego nie potwierdził), bo kobieca organizacja stara się jak najczęściej zmierzać tropem tej męskiej. A ta ustami Andrei Gaudenziego ogłosiła już, że we wszystkich imprezach od 2025 roku znikną liniowi, a zastąpi ich system Electronic Live Calling. Czyli ten znany już choćby z wielkoszlemowych Australian Open i US Open. Będzie nadzorowany jedynie przez człowieka siedzącego na wieżyczce. No i oczywiście od strony technicznej przez specjalistów od IT przebywających za kulisami.
– To przełomowy moment dla tenisa i nie wprowadzamy go bez starannego rozważenia sytuacji. Tradycja jest rdzeniem, a arbitrzy liniowi przez lata odgrywali ważną rolę w naszej dyscyplinie. Mamy jednak obowiązek przyjąć innowacje i nowe technologie. Nasz sport zasługuje na jak najdokładniejszą formę prowadzenia spotkań – zapowiedział dyrektor generalny ATP, a kiedyś sam świetny tenisista.
Na razie niewykluczone są jednak wyjątki od słów Gaudenziego. Pod egidą ITF. Wimbledon na swoich kortach opiera się na elektronice, ale na razie służy ona jedynie na życzenia zawodników do korekty decyzji ludzkiego oka. W Paryżu także do tej pory byli niechętni wprowadzaniu ELC, tym bardziej że mączka rządziła się długo swoimi prawami. Czy teraz to się zmieni i we Francji będą musieli się ugiąć? Zobaczymy…
Skąd się wzięło Sokole Oko
Na wyrugowanie z gry czynnika ludzkiego naciskali od dawna sami gracze. Choć oczywiście nie od zawsze, bo na początku wszystko budziło kontrowersje. System Hawk Eye, czyli pierwsza wersja kontroli decyzji liniowych, zadebiutował 19 lat temu roku w Miami. Wtedy, dokładnie 22.03.2006 w meczu Jamei Jackson z Ashley Harkleroad, ta pierwsza skorzystała z możliwości sprawdzenia śladu. Była zachwycona, w przeciwieństwie do wielu gwiazd.
– To, co się tutaj dzieje, jest moim zdaniem szaleństwem. Marnowanie pieniędzy, po prostu wyrzucamy je w błoto – alarmował Roger Federer. – Zniszczymy ducha gry, która straci płynność. Jestem totalnie przeciwko. Kto, do diabła,
MIESIĘCY
minęło od momentu, gdy sędzia Nacho Forcadell jako pierwszy w historii odważył się podważyć i zmienić decyzję Hawk Eye Live. Było to w Toronto przy serwisie Johna Isnera. Natychmiast nastąpił kontakt z teamem IT. Ten potwierdził błąd systemu. wpadł na ten głupi pomysł? – pytał również Marat Safin. Odpowiedź była prosta – ojcem Sokolego Oka był Paul Hawkins. To on stworzył system zdolny kontrolować werdykty liniowych. Jeszcze pod koniec XX wieku na potrzeby telewizji. Potem zauważano, że ekspansja aparatury do realnego świata to jednak więcej szans niż zagrożeń. Oczywiście jej głównym atutem była niezawodność, bo błędne decyzje stanowiły drobiazgi po przecinkach. Co sprawiało kłopoty? Początkowo głównie koszty, bo montowano ją tylko na głównych arenach. 100 tys. dol. na jeden kort, bo mniej więcej tyle trzeba było wtedy wydać na wyposażenie jednego miejsca, nawet dla tenisa oznaczało to nie lada wydatek. Dlatego na Florydzie i na świecie zaczynano od tzw. show courts. Dopiero wraz z upowszechnianiem się i tańszym wytwarzaniem oraz kalibracją aparatury zyskiwała ona coraz szersze zastosowanie. I wtedy ucichły głosy o nierównym traktowaniu. Bo mistrzowie mogli sobie sprawdzać do woli, a ci grający „pod płotem” już nie. Teraz doszliśmy do momentu, w którym ELC Live ma całkowicie wyrugować z pracy ludzi pilnujących tenisowych linii. Po raz pierwszy stało się tak na służącym zwykle za badawczy hub
LISTOPAD 2017}
W Next Gen ATP Finals we Włoszech przeprowadzono eksperyment z prowadzeniem meczów całkowicie bez czynnika ludzkiego. Przynajmniej na liniach. Wypadł zadowalająco, w związku z czym rozpoczęto prace dotyczące całego touru. Po raz pierwszy wykorzystano go w 2020 roku, gdy mecze US Open rozgrywano bez kibiców. Na bocznych kortach.
Next Gen Finals w Mediolanie. W 2017 roku młodzieżowy Masters był już prowadzony „zdalnie”. To wtedy, słuchając mechanicznych, robotycznych komend, zdecydowano, że trzeba wgrać jednak różne głosy. Aut można krzyknąć szybko, donośnie, pewnie, budując dodatkowe napięcie. Wstrzymując strony głosowe, przeraźliwie podkreślając, że od linii było nie pół metra, a dosłownie milimetry. I rzeczywiście, pod tym względem jest już lepiej niż na starcie. Różnorodność cyfrowych arbitrów powoduje, że wszystko ogląda się i słucha całkiem znośnie. Do momentu, dopóki nie pomyśli się, co się z tym wszystkim wiąże.
Nie będzie wybuchów furii
A wiąże się mniej więcej z tym, co nasiliło się w ostatnich miesiącach wraz z pojawieniem się AI, czyli sztucznej inteligencji. Człowiek na potęgę jest zastępowany przez maszyny. OK, organizatorzy oszczędzą na dniówkach i hospitality dla sędziów. Turniejowe budżety więc odetchną, do tego dojdą też korzystne efekty psychologiczne. Nie będzie już, jak w przeszłości, kłótni o ślady piłek. Zawodnicy nie zakwestionują decyzji ELC Live, no bo do kogo się w tej sprawie zwrócą? Do głównego arbitra, który będzie pełnił
STYCZEŃ 2021}
Wielki Szlem w Melbourne był pierwszą imprezą, która odbyła się całkowicie bez arbitrów liniowych (na Flushing Meadows kilka miesięcy wcześniej pracowali oni jeszcze na dwóch głównych arenach). Od tego momentu obie największe imprezy mające miejsce w krajach anglosaskich na kortach twardych odbywały się właśnie na takich zasadach. funkcję spikera lub ewentualnie nadzorcy-wychowawcy pilnującego, by mecze odbywały się zgodnie z duchem fair play? Do niewidzialnego i wszechmocnego wielkiego brata, cyfrowo wywołującego moment, gdy piłka opuściła kort? Kamerki zdecydują i będzie trzeba się im podporządkować.
No ale może dzięki temu rzeczywiście nie będzie takich zagrożeń jak w przypadku Sereny Williams, gdy chciała „zamordować” jedną z siedzących na linii pań. Ta wywołała jej błąd stóp. Albo takich reakcji jak ta Novaka Djokovicia, który po przypadkowym wystrzeleniu piłki trafił kobietę w grdykę i został w US Open zdyskwalifikowany. Teraz takich scen nie ujrzymy, choć z drugiej strony fotoradary mrugające na drogach są czasami niszczone. Nie chwalmy więc dnia przed zachodem słońca…
Na placu gry zrobi się pusto. Właściwie nawet sędziego głównego będzie można schować z boku. A po co pan czy pani ma jeszcze deklamować „time” i wynik po każdej akcji? ELC Live zrobi to lepiej. I zapewne z czasem też do takiego wariantu dojdziemy. Wystarczy kilku supervisorów i oszczędzi się jeszcze więcej. ATP – jak rasowa, maksymalizująca zyski korporacja – dziarsko podąża w tę stronę.
KWIECIEŃ/MAJ 2021}
W Madrycie po raz pierwszy skorzystano z pracy Hawk Eye na ziemi. Nie była to ta wersja, która służyła na hardzie i trawie. Tę na mączkę przygotowała firma Foxtenn z Barcelony. Wykorzystywała obraz 40 kamer umieszczonych na poziomie gruntu i zsynchronizowanych z laserami. Testy w Caja Magica wypadły pomyślnie. Sędziowie i tutaj byli już wspierani.
MAJ 2023}
Andrea Gaudenzi, szef ATP, poinformował o zmianach w tourze od sezonu 2025. Uznał, że choroby wieku dziecięcego zostały już wyeliminowane i można zastosować nowe rozwiązania w całym cyklu. Niektórzy sugerują jednak, by zastosować dwa niezależnie skalibrowane systemy. Tak by w przypadku wątpliwości jeden sprawdzał ślady po drugim.