W Zabrzu mam święty spokój
Dotąd nie było na nas żadnej presji. Teraz sam jestem ciekaw, jak zareagują zawodnicy w sytuacji, w jakiej widzą, że mają dużą szansę osiągnąć wynik, którego nikt się nie spodziewał ani od nich nie oczekiwał – mówi Jan Urban, trener Górnika Zabrze.
ROBERT BŁOŃSKI: Czy w Zabrzu noszą już pana w lektyce?
JAN URBAN: Ha, ha, ha. Proszę się uspokoić i przestać żartować.
Pytam, bo na pięć kolejek przed końcem sezonu prowadzony przez pana Górnika jest czwarty. Z szansami na podium. To wynik ponad stan, czy tak miało być?
Nie oszukujmy się, zdecydowanie to pierwsze – jeszcze kilka tygodni temu nikt by nie przypuszczał, że będziemy tak wysoko w tabeli. Już pozycje Jagiellonii i Śląska to niespodzianki, a my mieliśmy swoje problemy na początku sezonu, kiedy graliśmy słabo i nie zdobywaliśmy punktów. Ale mieliśmy czas, by to poukładać, by wyleczyli się Erik Janža z Danim Pacheco. Późno doszedł Adrian Kapralik. Początkowo brakowało nam piłkarzy na odpowiednim poziomie i mówiłem otwarcie, że na starcie spodziewam się kłopotów. Ale potem poprawa gry i wyników była dosyć duża, krok po kroku szliśmy do góry. A że czołówka gubiła sporo punktów, to już nie nasza wina. W końcu udało się ją dogonić i jesteśmy wśród najlepszych.
O co gra pana zespół w tym sezonie?
Teraz gramy o zwycięstwo z ŁKS. A potem zobaczymy – czekać nas będzie starcie z Cracovią. W Zabrzu jesteśmy bardzo spokojni. Nie możemy i nie chcemy mówić „walczymy o puchary”, bo co, jeśli nie zrealizujemy celu? Pamiętajmy, że czwarte miejsce może zagwarantować – ale nie musi – start w kwalifikacjach Ligi Konferencji. I co, jeśli zajmiemy czwartą pozycję, ale nie zagramy w Europie, to powiemy, że za nami rozczarowujący sezon? No nie. Przecież cały czas robimy coś fajnego dla naszych kibiców, jesteśmy pozytywną niespodzianką w towarzystwie z czołówki tabeli. Najważniejsze dla mnie jest to, że nasze miejsce w tabeli i liczba punktów to nie dzieło przypadku. Nieźle gramy w piłkę. Może nie we wszystkich meczach, bo nie w każdym się da, ale Górnika fajnie się w tej rundzie ogląda. Górnik nie ma prezesa ani dyrektora sportowego, były zaległości finansowe – czyli im gorzej, tym lepiej? A może pan ma spokój, bo nikt nie przeszkadza i się nie wtrąca, można spokojnie pracować? Wszystkiego po trochu. Rzeczywiście z jednej strony nie ma prezesa ani dyrektora sportowego, co nie jest normalną sytuacją, ale z drugiej nikt za bardzo nie wtrąca się w naszą pracę, przed nikim nie trzeba się tłumaczyć. To tak trochę półżartem, bo te wszystkie kwestie dookoła zespołu są ważne. Były zaległości finansowe, ale tak jak się pojawiły, tak zniknęły. Wiedzieliśmy, że prędzej czy później problem zostanie rozwiązany – zimą sprzedaliśmy do Belgii Daisuke Yokotę. Kłopot w tym, że Gent zwlekał z uregulowaniem należności – stąd wzięły się kłopoty. Ten brak płynności przeszkadzał, odrywał od codziennej pracy. To był temat w szatni: kiedy zapłacą. Rok zaczęliśmy od dwóch wygranych, potem był strajk i protest zawodników oraz… porażka na Widzewie, więc nie zawsze kłopoty idą w parze z wynikami. Potem już znowu było dobrze. Tamta sytuacja miała wpływ na to, co się działo – w zespole są młodzi ludzie, którzy mają zobowiązanie finansowe – jeden mniejsze, drugi większe. Każdy ma prawo robić z pieniędzmi to, co uważa. Kiedy płynność finansowa zostaje zaburzona, wszyscy zawodnicy mają to z tyłu głowy. Rozmawialiśmy o tym na co dzień, ale to nie jest coś nowego w polskiej piłce. I tak w ostatnich latach jest lepiej pod tym względem, choć wciąż nie wszyscy sobie radzą. Taka jest rzeczywistość. W myśl powiedzenia, że bieda łączy, trzeba umieć sobie radzić w takich sytuacjach. Najlepszym lekarstwem na problemy organizacyjne jest dobry wynik – wtedy
łatwiej wyjść z kryzysu, zwycięstwa mogą spowodować, że znajdzie się ktoś, kto pomoże albo pożyczy. Wcześniej pracowałem w dość solidnych i stabilnych finansowo klubach, nie przeżyłem zbyt wielu takich sytuacji, ale nie znaczy, że mnie ominęły. Może nie dochodziło do dwumiesięcznych zaległości w wypłatach, ale bywało, że trzeba było czekać na premie. Dziś w Górniku już nie ma zaległości.
Jaka jest tajemnica sukcesu Górnika? Oprócz trenera.
Mamy grupę piłkarzy, którzy dobrze się rozumieją i lubią, panuje dobra atmosfera, zbudowana także wynikami. W Zabrzu, jeśli zespół gra przyzwoicie, jest wysoko w tabeli, to kibic mocno żyje tym klubem. Widać głód dobrego futbolu i przede wszystkim głód sukcesu. Kibice młodszego pokolenia chcieliby przeżyć to, co ja jako zawodnik, czyli Górnika odnoszącego sukcesy. Ja już nie mówię o międzynarodowych z czasów Lubańskiego, Oślizły, Kostki, Szołtysika i innych, ale o tych z moich czasów, kiedy seryjnie byliśmy mistrzem kraju. Nowe pokolenie Torcidy czeka na to z utęsknieniem, stąd taki nacisk na miasto, by dopuścić do klubu prywatne pieniądze, bo musi być ich więcej, żeby stworzyć silny klub będący w stanie rywalizować o trofea.
Jest nowa pani prezydent – Małgorzatę Mańkę-szulik pokonała w drugiej turze Agnieszka Rupniewska.
Nie wiem, jak to będzie teraz wyglądało, bo proces prywatyzacji zaczął się już przed wyborami i będzie postępował. Odbędą się kolejne rozmowy z kandydatami, zobaczymy, jakie padną propozycje, a później może nastąpić finalizacja sprzedaży Górnika. Z tego, co wiem, początkowo mówiło się o pakiecie większościowym – czyli 51 procent dla nowego udziałowca, 49 dla miasta. Zobaczymy, jak to się poukłada i co zadecyduje ewentualny nowy kontrahent, w jaki sposób będzie chciał zarządzać klubem, jakie będą jego ambicje i możliwości.
Jak ważny jest w tym wszystkim Lukas Podolski?
Wszyscy wiemy, że poza boiskiem mocno naciska, aby klub znalazł się w prywatnych rękach. A przynajmniej pakiet większościowy. Mnie to nie dziwi, bo kluby powinny być spółkami akcyjnymi w rękach prywatnych, zamiast miejskich. Pamiętajmy jednak, że przy okazji takich transakcji w przeszłości zdarzały się różne sytuacje. Nie zawsze trafienie w prywatne ręce dobrze się kończyło. W Zabrzu są rozmowy, trzeba je dobrze przeprowadzić, potem wszystko zaplanować i poukładać. Co do boiskowej roli Lukasa, to liczę, że wciąż będzie pomagał zespołowi. Jeśli tylko jest w dobrej formie fizycznej, jest wsparciem, bo nie zapomniał, jak dobrze grać w piłkę. Oczywiście w jego przypadku PESEL ma znaczenie, coraz częściej doskwierają mu urazy, coraz dłużej trwa regeneracja, ale kiedy jest
zdrowy, liczę na niego. Na bieżąco będziemy omawiać, ile będzie grał: od początku czy po przerwie, kiedy zmiana itd. W przypadku Lukasa chcę zaznaczyć jedno: niezależnie od wszystkiego w szatni i na boisku zawsze był i jest przykładem profesjonalizmu i zwycięzcy. Młodsi mogą się od niego wiele nauczyć, ale przede wszystkim tego, że dalej kocha grać w piłkę, choć osiągnął w futbolu niesamowicie wiele. Jemu wciąż się chce, choć niczego nie musi. Wywalczone przez niego trofea nie wzięły się z przypadku. Ostatnio miał kłopoty z łydką, ale na pewno wróci na boisko.
Do końca sezonu zostało pięć meczów. Górnik rozegra trzy spotkania w Zabrzu – i to z zespołami z dołu lub środka tabeli: ŁKS, Stalą Mielec i Puszczą. Z kolei na wyjazdy pojedzie do Krakowa i Szczecina w ostatniej kolejce.
Zgadza się, teoretycznie mamy sprzyjający terminarz, ale obaj doskonale wiemy, jaka jest Ekstraklasa. Kto by się spodziewał, że Raków straci tyle punktów z beniaminkami albo że Cracovia wygra na boisku Jagiellonii, by potem przegrać u siebie z Puszczą? W teorii wszystko się zgadza, a jak jest w praktyce – pokazuje tabela. W każdej kolejce są niespodzianki, faworyci tracą punkty. Kto szybciej to ogarnie, ten wyżej skończy.
Na pana zespole pojawi się presja?
Dotąd nie było żadnej i teraz sam jestem ciekaw, jak zareagują zawodnicy w sytuacji, w której widzą, że mają dużą szansę osiągnąć wynik, jakiego nikt się nie spodziewał ani od nich nie oczekiwał. Na razie niczego nie osiągnęliśmy. Nie zależymy wyłącznie od siebie, wyprzedzają nas trzy zespoły, ale szansa jest. Po pierwszych 10 meczach Górnik miał 9 punktów, bilans 2–3–5 i 6–14 w bramkach. Bilans 10 tegorocznych meczów wygląda tak: 22 punkty, 7–1–2, bramki 18–11. Kolosalna różnica.
Duży wpływ na taki, a nie inny start miał brak wspomnianych wcześniej piłkarzy. Nie było Janžy i Pacheco, Ennali nie od razu zaczął grać. Szukaliśmy wartościowego młodzieżowca, co powodowało i powoduje zmiany w składzie. Szansę dostawał Kamil Lukoszek, potem Norbert Barczak, następnie wskoczył Dominik Szala, który się sprawdzał, teraz znowu gra Lukoszek. To zawodnicy z innych pozycji, czasem młodzieżowiec grał kosztem starszego zawodnika. Liczyliśmy na gole napastników Sebastiana Musiolika czy Piotra Krawczyka. Nie strzelali, więc na treningach musieliśmy zwrócić uwagę, by każdy wziął na siebie odpowiedzialność za zdobywanie bramek. Łatwo się o tym mówi, trudniej wykonać, ale wielu zawodników dołożyło cegiełkę do tego, gdzie teraz jesteśmy. Wiedząc, że nie będziemy strzelać zbyt wielu goli, położyliśmy ogromny nacisk na to, by wszyscy – co do jednego – pracowali w defensywie. To też jest klucz do naszego miejsca w tabeli. Mamy tylko 32 stracone gole – mniej ma jedynie Śląsk, tyle samo Raków i Piast. To też o czymś świadczy. Rzeczywiście, na początku za wesoło nie było, pierwszego gola strzeliliśmy w czwartej kolejce. Na szczęście udało się odzyskać spokój i pozbyć niepewności. W piłce nożnej spokój jest bardzo ważny. To ogromne bogactwo, a zapewniają je punkty. W tym sezonie, pomijając to, że nie ma dyrektora sportowego i prezesa, możemy spokojnie pracować. Wyjście z dołu tabeli po początkowych problemach potwierdziło, że idziemy w dobrym kierunku. Najpierw uciekliśmy od miejsc spadkowych, potem zakotwiczyliśmy w środku tabeli, a teraz, prezentując niezłą formę, osiągamy dobre wyniki, wykorzystujemy potknięcia innych, staliśmy się zespołem, który namieszał. Długo mówiło się o sześciu klubach z czołówki, no to jest siedem.
Rok temu przejął pan Górnika na 15. pozycji z 28 punktami w 25 spotkaniach, a skończył 6., zdobywając 20 punktów w 9 spotkaniach. Znakomity bilans. Wtedy było podobnie jak teraz. Zaczęliśmy od pracy nad poprawą defensywy, bo wiedzieliśmy, że zaczniemy punktować, jeśli będziemy dobrze bronić. Wtedy też nie strzelaliśmy nie wiadomo ilu goli. W tym sezonie pokonaliśmy ŁKS 5:0, trzy bramki w lidze wbiliśmy Koronie, Piastowi i Warcie. Dlatego aspekt defensywy był i jest niesamowicie ważny. Przyniósł efekt w tamtym sezonie, pomaga i teraz. Przed rokiem uratował nas spokój. Nie od razu było dobrze, najpierw przegraliśmy z Piastem, potem zremisowaliśmy z Koroną i do Lubina jechaliśmy jak na ścięcie. Zagłębie też było na dole tabeli, więc porażka nie wchodziła w rachubę. Wygraliśmy, co zapoczątkowało serię sześciu kolejnych zwycięstw, by na koniec zremisować w Legnicy. W ani jednym momencie nie straciliśmy zimnej krwi, nie zagrzały się głowy, nie było wzajemnych pretensji – razem wyszliśmy z trudnej sytuacji. Dlatego kiedy latem brakowało zawodników i w okresie przygotowawczym grało sporo młodzieży, a podczas zgrupowania w Austrii traciliśmy po cztery, pięć goli, łatwiej było wytłumaczyć, czemu tak się dzieje. Po spokojnym wydostaniu się ze strefy spadkowej zawodnicy wierzyli, że i teraz wyniki przyjdą.
Jakie są ambicje trenerskie Jana Urbana? Zabrze to ostatni przystanek czy na pewno nie?
Tak jak prowadząc zespół, pracuję od meczu do meczu, tak w swojej pracy idę sezon po sezonie. Być może już bym nie pracował w zawodzie trenera, gdyby przed rokiem nie zgłosił się Górnik, żebym wrócił i pomógł. Byłem zawiedziony tym, co się działo w naszej piłce, jak są zarządzane kluby, w jaki sposób zwalnia się trenerów. Sam grałem w piłkę, i to dość przyzwoicie, sporo widziałem na Zachodzie i zawsze mówiłem: „Szkoda, że tak nie jest u nas”. Wielu decydentów dalej niekoniecznie zna się na tym, co robi. Niełatwo być trenerem w Ekstraklasie.
Reprezentacja Polski – to marzenie może się jeszcze spełnić za, powiedzmy, dwa lata?
Jeśli dalej będę trenował i pracował w zawodzie, to dlaczego nie? Chciałby pan jeszcze popracować w klubie przystępującym do rozgrywek z jasnym celem: walczymy o mistrzostwo Polski? W Legii pan był, nawet dwa razy. W Lechu raz. Czy jednak Górnik, bo to klub, z którym jest pan szczególnie związany?
A jeśli Górnik zagra w pucharach, to co? W Zabrzu też mają być zmiany i nie wiadomo, co się zdarzy. Może przyjdzie nowy właściciel i zwolni trenera? Dlaczego nie? To też byłoby w jakiś sposób zrozumiałe i dałoby się wytłumaczyć. Nowy właściciel może mieć swoją wizję i swoich ludzi. Górnik to szczególny klub, ale futbol to biznes. Przyjdzie inwestor i powie: „Chcę poukładać to po swojemu”.
Trzeba będzie to zrozumieć. Ja pozostanę do dyspozycji.
Słyszę w pana głosie sporo entuzjazmu. Ostatnie miesiące dodały pozytywnej energii?
Nakręciły mnie wyniki i to, że potrafiliśmy znaleźć wyjście z różnych kłopotliwych sytuacji i rozwiązanie problemów. To dodaje pewności, wiary w to, co i jak robisz. Nakręciłem się pozytywną energią, choć dalej, jak patrzę na niektóre sytuacje w Ekstraklasie, to myślę: „Coś takiego nie powinno się zdarzyć. Są w niej zawodnicy nieprezentujący odpowiedniego poziomu. Nasza liga nie jest za silna”. Żałuje pan, że już nie zagra w tym sezonie z Widzewem? Syn Piotr jest tam dyrektorem akademii.
Nie. Graliśmy już z Legią, gdzie był wicedyrektorem akademii czy dyrektorem metodologii. Oglądam jego występy w roli eksperta w telewizji i widzę, że zna się na piłce, radzi sobie przed kamerą. Ale chciałbym go kiedyś zobaczyć w roli, którą ja pełnię – wtedy pogadamy. Różnica i odpowiedzialność są ogromne.
Kto będzie mistrzem Polski?
Zimą myślałem, że Raków. Miał silną kadrę, po przygodzie w europejskich pucharach, w których wypadł dobrze, nie stracił dystansu do drużyn niegrających w Europie, a te nie zbudowały większej przewagi. Sądziłem, że wiosną, koncentrując się tylko na lidze, mając ogromny potencjał, zdobędzie mistrzostwo. W obecnej sytuacji jeśli Jagiellonia nie wykorzysta szansy, to będzie tego żałować przez dziesięciolecia. Też ma sprzyjający kalendarz. Ale terminarz to tylko teoria, bo na pewno nie spodziewała się porażki z Cracovią u siebie.
Na koniec – 14 maja skończy pan 62 lata. Czego życzyć Janowi Urbanowi oprócz zdrowia?
Tylko zdrowia, niczego więcej. Dla siebie i dla rodziny, wtedy wszystko będzie grało, jak należy.