Koniec z symulantami?
MLS wdraża w życie nowinki dotyczące piłkarskich przepisów. W ubiegłej kolejce po raz pierwszy można było zobaczyć, jak funkcjonują one w rzeczywistości. I choć jest zbyt wcześnie, żeby je oceniać, to wydaje się, że przynajmniej część z nich może być w przyszłości wykorzystana w innych krajach.
Nie od dziś wiadomo, że profesjonalne ligi piłkarskie w USA i Kanadzie są swego rodzaju poligonem doświadczalnym, jeśli chodzi o piłkarskie przepisy. To przecież w United Soccer League (drugi poziom rozgrywek) w sierpniu 2016 roku w meczu rezerw zespołów z MLS po raz pierwszy z powodzeniem użyto system VAR. Najwyższa liga również nie czekała zbyt długo z implementacją systemu wideoasystenta sędziego, co nastąpiło niemal dokładnie rok później podczas meczu Philadelphia Union – FC Dallas.
– W MLS mają monopol na testowanie czy wprowadzanie takich innowacji, bo nie odpowiadają przed nikim i nikt im niczego nie narzuca. Jeśli będą chcieli, to mogą grać 10 na 10 i nikt im nic nie zrobi – wyjaśnia Łukasz Szpala, pochodzący z Podkarpacia arbiter z USA, który na co dzień pracuje dla PRO (zawodowa organizacja dla sędziów), a pod koniec marca w New Jersey prowadził swój premierowy międzynarodowy mecz pierwszych reprezentacji: towarzyskie starcie Ekwador – Gwatemala.
Jest liga bez remisów
MLS jako pierwsza zaczęła też bezwzględnie karać piłkarzy żółtymi kartkami za odkopywanie piłki po gwizdku lub inne próby opóźniania gry. Nasz rozmówca zwraca uwagę na to, że jeszcze do niedawna takie zachowania były nagminne. – Po każdym faulu piłkarze odkopywali futbolówkę bez żadnych konsekwencji. Nakrzyczałeś i trzeba było grać dalej – tłumaczy Szpala i dodaje, że od początku ubiegłego sezonu sędziowie otrzymali mandat do tego, aby mogli konsekwentnie pilnować takich sytuacji.
– Raz gwizdałem mecz D.C. United z Mateuszem Klichem w składzie. Przed rozpoczęciem podszedł do mnie i powiedział, że ma kilka żółtych kartek na koncie. „Co ja ci na to poradzę? Musisz więc uważać” – odpowiedziałem. Ale pod koniec pierwszej części przy rzucie wolnym dla gospodarzy odkopnął piłkę i musiałem mu pokazać kartonik – mówi 32-letni arbiter pochodzący z Czarnej Tarnowskiej.
Rok po wprowadzeniu zaostrzonych przepisów jest pod tym względem dużo lepiej, co – jak relacjonuje Szpala – zauważył i chwalił były szef PRO Howard Webb. Jednocześnie Anglik narzekał na to, że w Premier League piłkarze wciąż szukają wszelkich możliwości, aby opóźnić wznowienie gry.
Według Szpali system VAR i inne zmiany mają ułatwić jemu i kolegom podejmowanie właściwych decyzji oraz zwiększyć zarówno ich transparentność, jak i efektywny czas gry. To wszystko ma wpłynąć pozytywnie na odbiór meczu piłkarskiego przez widza. Dlatego MLS się nie zatrzymuje i testuje kolejne rozwiązania. W ubiegłej kolejce doszło do wdrożenia aż trzech zmian. Pierwsza nie wywołuje zbyt wielu emocji, bo znana jest już od lat ze spotkań ligi futbolu amerykańskiego NFL. Dotyczy ona ogłaszania spornych decyzji VAR na głos przez wyposażonego w mobilny mikrofon sędziego. Ma on za zadanie nie tylko ogłosić ostateczny werdykt, lecz także wyjaśnić, dlaczego został on podjęty.
Takie rozwiązania były sprawdzane już wcześniej, np. podczas ubiegłorocznego Meczu Gwiazd. Szpala zdradza, że MLS myśli o tego typu usprawnieniach od dawna. Planowanie wprowadzania ich w życie rozpoczyna się na kilka lat przed, bo trzeba odpowiednio przygotować nie tylko sędziów, lecz także trenerów oraz piłkarzy. Potem odbywa się testowane w warunkach ligowych na niższych poziomach. Dla przykładu w lidze dla rezerw MLS NEXT Pro nie ma… remisów. Jeśli po 90 minutach wynik jest nierozstrzygnięty, obie drużyny otrzymują po punkcie, ale zarządzana jest seria rzutów karnych, której zwycięzca otrzymuje punkt bonusowy.
Padłeś? Powstań
Druga zmiana, która doczekała się inauguracji w MLS, dotyczy znanej nam wszystkim sytuacji, w której na boisku po faulu leży zawodnik. Czasem dzieje się tak faktycznie w wyniku urazu lub bólu, ale często zawodnicy po prostu symulują kontuzje. Ali Curtis, jeden z wiceprezesów MLS PRO, który ma ogromne doświadczenie w analizach, wyliczył, że podczas całego ubiegłego sezonu średnia takich sytuacji na mecz wynosiła 6 i w każdym przypadku przerwa w grze trwała dłużej niż 15 sekund, co potem znacznie wydłużało czas trwania meczu. – Jednak zaledwie 8 procent piłkarzy, którzy uprzednio zwijali się z bólu, doczekało się zmiany. Naszym zadaniem jest doprowadzenie do momentu, gdzie do takich sytuacji będzie dochodzić raz na 90 minut. Oczywiście chcemy, aby zawodnicy czuli się bezpieczni, ale chcemy też, żeby kibice mogli się cieszyć grą w piłkę – wyjaśniał Curtis portalowi Soccercooligans.
Dlatego teraz leżący zawodnik ma 15 sekund od gwizdka sędziego na to, aby podnieść się z murawy. Jeśli tego nie zrobi, będzie musiał opuścić ją w asyście personelu medycznego i potem odczekać (on sam bądź zawodnik, który go zmienia) dwie minuty poza linią. To z jednej strony sprawi, że piłkarz z drobnym urazem będzie miał więcej czasu na dojście do siebie, a z drugiej wyeliminuje symulacje. – Nikt nie chce grać z jednym zawodnikiem mniej, szczególnie w końcówce spotkania. Uważam, że to dobra zmiana dla kibiców, bo miałem mecze, gdzie w ostatnich 10 minutach po 4 razy wjeżdżali na boisko medycy. My to wszystko doliczamy, trenerzy się denerwują, a grze po prostu brakuje „flow”. Oczywiście są wyjątki, kiedy np. ktoś krwawi lub trzeba sprawdzić, czy nie doszło do wstrząsu mózgu – wyjaśnia Szpala.
Poganianie Messiego
Ostatnia kwestia dotyczy czasu dokonywania zmian, który w MLS jest bardzo skrupulatnie doliczany do czasu gry po 90. minucie. Od ubiegłego weekendu zawodnik schodzący z boiska ma na to 10 sekund. W przypadku przekroczenia tego limitu jego zmiennik będzie musiał... odczekać minutę przed pojawieniem się na murawie. I znowu chodzi tu o to, żeby decydujące momenty oglądać bez zbędnych przerw lub wydłużeń. – Tu byliśmy trochę sceptyczni, bo myśleliśmy, że piłkarze będą nakładać na nas presję, stać obok i jak ze stoperem w ręce liczyć, czy faktycznie zmiana odbyła się w 10 sekund. Jednak muszę przyznać, że w meczu, przy którym pracowałem, czyli Sporting Kansas City – St. Louis City, przepisy zadziałały bardzo dobrze i zmusiły zawodników do szybszego schodzenia. Widać było, że trenerzy już dużo wcześniej dają im znać o zmianie, przez co każdą zrobiłem w te 10 sekund – mówi Szpala i dodaje: – Za wcześnie jest jednak, aby to oceniać, bo w MLS jest wiele gwiazd i piłkarzy z dużym ego. Spróbuj na przykład przy zmianie poganiać Messiego i przypominać mu, że ma 10 sekund na opuszczenie boiska. Good luck!
W praktyce oznacza to także, że podczas zmiany kapitana nie będzie on mógł już biec na drugą stronę murawy, aby wręczyć opaskę komuś innemu. Piłkarze nie będą też mogli w nieskończoność zbijać z kolegami piątki czy ściskać dłonie sędziom. Ale niestety do lamusa odejdą też i takie chwile, jak żegnanie owacjami zawodnika powolnie schodzącego z boiska po hat tricku. – Nawet jeśli strzeli 5 goli, to i tak będzie go te 10 sekund obowiązywało. Ale będą też wyjątki dla piłkarzy kończących karierę lub żegnających się z klubem. Wówczas takie wydarzenie ze szpalerem trzeba zgłosić na dwa dni przed meczem – kończy polsko-amerykański sędzia MLS.
Wszystko poszło bardzo sprawnie, ale zobaczymy, jaki będzie odbiór. Spróbuj na przykład przy zmianie poganiać Messiego i przypominać mu, że ma 10 sekund na opuszczenie boiska. Good luck! – mówi urodzony w Polsce arbiter MLS Łukasz Szpala.