Powiem brutalnie: system opieki zdrowotnej się załamał
Przed niedzielnym finałem Wielkiej Orkiestry Świątecznej Pomocy „Super Express” porozmawiał z jej szefem Jurkiem Owsiakiem
„Super Express”: – W niedzielę 28. Finał Wielkiej Orkiestry Świątecznej Pomocy. Na co tym razem zbieramy?
Jurek Owsiak: – Zbieramy na sprzęt do sal zabiegowych i operacyjnych – tych miejsc, gdzie bezpośrednio ratuje się życie i zdrowie dziecka. Mówimy o neurologii, kardiochirurgii i po raz pierwszy o padaczce lekoopornej. Będziemy wymieniać sprzęt, który kupowaliśmy kilka, kilkanaście lat temu, by zapewnić najwyższe standardy opieki i uczynić pracę lekarzy jak najbardziej komfortową.
– Ale nie tylko na to przeznaczycie zebrane pieniądze.
– Tak. Proszę pamiętać, że prowadzimy całoroczne programy medyczne związane z neonatologią, czyli opieką nad noworodkami, badaniami słuchu i nauką pierwszej pomocy. To są też pieniądze, które przez cały rok wydajemy i dotychczas świetnie to funkcjonowało. W momencie kiedy rozmawiamy, na koncie Orkiestry jest już ponad 5 mln zł. Kiedyś tyle zbieraliśmy w czasie całego finału. – À propos przeszłości: kiedy jeszcze chodziłem do szkoły, bycie wolontariuszem WOŚP było niezwykle popularne i mnóstwo moich koleżanek i kolegów w finałach uczestniczyło. Jak jest dziś? Nadal nie brakuje chętnych?
– Co roku, kiedy ogłaszamy, że zaczynamy zapisy dla wolontariuszy i osób, które chcą organizować sztaby Orkiestry, mamy normalne obawy, czy ludzie będą chcieli z nami grać. Poszło jednak jak burza. W czasie finału będzie ponad 1700 sztabów – jeszcze więcej niż rok temu. Do puszek będzie zbierać 120 tys. wolontariuszy. Ludzie chcą grać, i to jest wspaniałe. 28 lat temu trochę się baliśmy, że wraz z kolejnymi finałami będą z nami tylko te same osoby.
– Patrzę trochę na twoje i moje pokolenie i widzę, że jako społeczeństwo jesteśmy wielkimi indywidualistami, a ten indywidualizm ociera się czasem o zwykły egoizm. Ale WOŚP czy Szlachetna Paczka pokazują, że chcemy i potrafimy robić coś razem. Chcemy przeżywać coś jako wspólnota.
– Egoizm jest chorobą naszych czasów. Pędzimy ze swoim życiem, pracą, budujemy swój świat, często w oderwaniu od tego, czego świat potrzebuje. Ale są w nas pokłady wspólnotowości, które trzeba tylko uruchomić. Orkiestra jest tego przykładem. Wiele osób, które gra z nami w czasie finału czy przyjeżdża na nasz festiwal, mówi, że świetnie spędzili ten czas. Dajemy ludziom poczucie odpowiedzialności. Możesz mieć kilkanaście lat, a jesteś odpowiedzialny za sztab, który organizujesz, choć inni uważają, że jesteś za młody, by ci zaufać.
– A nie jest tak, że jako społeczeństwo potrzebujemy nadzwyczajnej mobilizacji? Na co dzień nie potrafimy działać wspólnie i dopiero wielka akcja charytatywna jak WOŚP czy jakaś ogromna tragedia potrafi nas zjednoczyć?
– Myślę, że potrzeba bycia razem istnieje pod każdą szerokością geograficzną. Ale też chyba potrzebujemy tego, by nas pochwalono. My mówimy, że bez względu na to, jaką religię wyznajesz, jakie masz poglądy polityczne – grasz z nami! Zrobiliśmy coś razem? Trzy razy hurra! Pamiętam zresztą, że prof. Urban z Niemiec mówił nam, że u siebie tekturowych puszek nie wystawił. Spytałem dlaczego. Powiedział, że by zginęły. W Niemczech! I to jest ten kolejny poziom, który pokazuje, że robimy coś naprawdę super. – Kiedy Orkiestra zaczynała, Polska była w straszliwej zapaści, która odbijała się też na publicznej służbie zdrowia. Po 28 latach możesz powiedzieć, że udało nam się ją jako państwu choć trochę naprawić?
– No to doszliśmy do momentu, kiedy trzeba powiedzieć trochę brutalnej prawdy. Z jednej strony jest tak, że polska służba zdrowia jest coraz lepiej zaopatrzona w sprzęt medyczny. Nie tylko dzięki nam. Systemowo ten sprzęt zmienił szpitale. Jeździmy do nich i wiele z nich jest pięknych. Można by w nich kręcić
niemiecki serial i nikt by się nie zorientował, że to jednak Polska. Ale musimy wiedzieć, że system opieki zdrowotnej się załamał.
– Skoro jest tak dobrze, to czemu jest tak źle?
– Brakuje w Polsce 60 tys. lekarzy, 100 tys. pielęgniarek. To oficjalne dane. Nie da się tego naprawić w ciągu miesiąca, ale już za chwilę możemy trafić do szpitala i urządzenia z najwyższej półki będą stały nieużywane, bo nie będzie komu ich obsługiwać.
– To, niestety, już się dzieje.
– No właśnie. Odkładamy ten moment grozy, gdyż wielu Polaków ma prywatne ubezpieczenie zdrowotne, ale przecież i one gonią ostatkiem sił. Nie możemy udawać, że się nic nie dzieje. Spokojny ton pana ministra zdrowia jest dla mnie najbardziej niepokojący. To państwo sami najlepiej wiecie, ile czekacie w kolejkach do lekarzy specjalistów, jak trudno dostać się do szpitala. Wiemy też, że planuje się w tym roku zamknięcie 50 oddziałów położniczych. Zamknięcie kilku można tłumaczyć tym, że zmienia się sytuacja demograficzna.
– A zamknięcie 50?
– To systemowa zapaść. W całym święcie, jakim jest finał Orkiestry, w tej całej zabawie, całym optymizmie mu towarzyszącym nigdy nie uciekaliśmy od tego, aby mówić, nawet brutalnie, na czym stoimy. A stoimy na systemie, który jest jak stąpanie po cienkim lodzie. Żebyśmy się nie zdziwili, jak się to wszystko załamie.
– Przy okazji tegorocznego finału nie sposób nie wrócić do tego, co w ubiegłym roku wydarzyło się w Gdańsku. Zabójstwo Pawła Adamowicza wstrząsnęło wszystkimi. Ty w emocjach, które ono wywołało, zrezygnowałeś z szefowania Orkiestrze. Pogodziłeś się z tym, co się wtedy wydarzyło?
– Nigdy się z tym nie pogodziłem. Ale też jest pytanie do was, dziennikarzy – minął rok i co wiemy na temat zbrodni, której dokonano w Gdańsku? Bo ja nic. To jest przedziwna rzecz, że przez ten rok, który w śledztwie jest niezwykle ważny, nadal nie wiemy, jak ten człowiek dostał się na scenę. A to pytanie, które dla nas i dla wszystkich, którzy organizują finał jest niezwykle ważne. Chciałbym znać odpowiedź, bo to być może wzmocniłoby ogniwo w tym łańcuchu. Może o czymś nie wiemy? Może gdzieś jest przestrzeń, która jest wykorzystywana przez szaleńców? Ja oddałem się do dyspozycji i nikt mnie o nic nie zapytał w żadnym śledztwie o to, jak się organizuje finał, kto to robi. Centrala czy lokalne sztaby.
– Jestem w stanie sobie wyobrazić, że po latach bycia obiektem często złośliwej krytyki wydarzenia w Gdańsku były chyba tym, co przelało czarę goryczy. Postanowiłeś, że będziesz jednak dalej szefował WOŚP. Czujesz się silniejszy?
– Trzy tygodnie temu rozmawiałem z Magdą, małżonką Pawła Adamowicza. Powiedzieliśmy sobie, że celebrujemy zwycięstwo, że to nam dało taką siłę. Że pokonaliśmy ten moment kryzysowy. Nie chodzi o krytykę. To nie fundacja, nie Orkiestra, nie to, co robią Polacy, było przyczyną tego, co wydarzyło się w Gdańsku. Było nią szaleństwo. Orkiestra wyzwala bardzo pozytywne emocje i za to chciałbym Polakom podziękować. Przez ten rok wydarzyło się też coś niezwykle wzruszającego, za co także chcielibyśmy podziękować: miliony ludzi klikało, pisało, przyczepiało karteczki na drzwiach fundacji. Dało nam to ogromną siłę. Powiedzieliśmy sobie, że zakasujemy rękawy.
Nigdy nie pogodziłem się ze śmiercią Pawła Adamowicza. Minął rok i co wiemy na temat zbrodni w Gdańsku? Ja nic. Może o czymś nie wiemy? Oddałem się do dyspozycji i nikt mnie o nic nie zapytał