Prva mamografija sa 40 godina
Žene koje nemaju nikakve simptome prvi mamografski pregled treba da urade nakon što uđu u petu deceniju, a nakon toga da nastave sa redovnim kontrolama jednom godišnje
Zastrašujuća statistika karcinoma dojke, najčešćeg malignog tumora kod žena koji odnosi najviše života u ženskoj populaciji, zabrinjava i žene i zdravstvene radnike čiji je zadatak efikasna dijagnostika i terapija. Ohrabrujuća je vest da je rak dojke izlečiv, ali su šanse za izlečenje mnogo veće ako je on otkriven na vreme, u stadijumu kada je tumor najčešče bez ikakvih simptoma, što je moguće isključivo radiološkim pregledima, pre svega mamografijom i ultrazvukom. – Mamografija predstavlja zlatni standard u dijagnostici karcinoma dojke i podrazumeva snimanje dojki posebno konstruisanim aparatom mamografom koji koristi tzv. meke rendgenske zrake. Doza zračenja koju pacijentkinja primi tokom pregleda je zanemarljiva, a sam pregled traje kratko, u proseku oko 10 minuta – objašnjava doc. dr Marijana Basta Nikolić, specijalista radiologije i zamenik upravnika Centra za radiologiju KC Vojvodine.
Prve 3D biopsije dojke u Srbiji
Prema njenim rečima, tehnološki razvoj doveo je do značajnog usavršavanja mamografskih aparata, te danas pored standardne 2D mamografije postoji i 3D mamografija, odnosno tomosinteza, koja je još preciznija i može da otkrije značajno veći broj malih karcinoma, kao i kontrastna mamografija. – Svaku sumnjivu leziju u dojci mora pregledati patolog, a to je moguće zahvaljujući uzimanju malih uzoraka tkiva pomoću mamografske stereotaksične 2D i 3D biopsije. Uprkos velikim poteškoćama koje je pandemija kovida 19 donela zdravstvenom sistemu, sa ponosom moram reći da je naš tim krajem prošle godine izveo prve 3D stereotaksične biopsije dojke u Srbiji i regionu – ističe doktorka.
Redovne kontrole su najvažnije
Žene koje nemaju nikakve simptome prvi, takozvani bazni mamografski pregled treba da urade kada napune 40 godina, a nakon toga obavezno da nastave sa redovnim kontrolama jednom godišnje, kombinacijom ultrazvuka i mamografije, eventualno magnetne rezonance, po preporuci radiologa, a u zavisnosti od građe dojki i dobijenog nalaza.
– Nastanak karcinoma dojke ne možemo predvideti i sprečiti, ali jedino redovnim kontrolama možemo biti sigurni da, ako se on javi, možemo reagovati na vreme i omogućiti ženi dug i kvalitetan život – kaže doktorka Basta Nikolić. Nažalost, svest žena o zna
čaju ranog otkrivanja karcinoma dojke i važnosti redovnih preventivnih radioloških pregleda još nije dovoljno visoka. – Zato je 2019. Pokrajinski sekretarijat za zdravstvo, pod pokroviteljstvom pokrajinske vlade, inicirao i pokrenuo projekat „Prva mamografi
ja“, u okviru koga pokretni mamograf obilazi sredine najudaljenije od zdravstvenih centara u kojima je dostupno mamografsko snimanje. U okviru projekta edukuju se žene o važnosti preventivnih mamografskih pregleda, a u saradnji sa lokalnim zdravstvenim ustanovama formiraju se spiskovi žena i raspored pregleda. S obzirom na dostupnost i jednostavnost izvođenja mamografskog pregleda mobilnim mamografom, odziv je izuzetno visok. – Mamografsko snimanje radi se na terenu mobilnim mamografom, a snimci se šalju u Centar za radiologiju KC Vojvodine, gde ga očitavaju dva radiologa. Ako treba, rade se dopunski radiološki pregledi, pre svega ultrazvučni, a po potrebi i MR pregled dojki, kao i ultrazvučno ili mamografski vođena biopsija.
Doza zračenja koju pacijentkinja primi tokom mamografije je zanemarljiva, a sam pregled traje kratko, u proseku oko 10 minuta