JEVREJSKU MAHALU TURCI SU ZVALI ĆIFUTANA

„Beograd se u vezi sa Jevrejima prvi put pominje 950. godine u pismu Hasdaja Ibn Šapruta, velikodostojnika na dvoru kordovskog kalifa Abdurahmana III, upućenom hazarskom kanu“, navedeno je u knjizi „Jevreji u Beogradu (1521-1942)“.

Dalje se u ovom izdanju „Kreativnog centra“autora Čedomile Marinković kaže da se iz pomenutog pisma saznaje i da su Jevreji već tada živeli među Slovenima na donjem Dunavu.

U reči i slici (fotografije iz arhiva i muzeja i ilustracije Siniše Banovića) pitko, s prepuno podataka dočarana je priča o doseljavanju Jevreja u Beograd u prvoj polovini XVI veka, tačnije od doseljavanja do 1942, kada su tadašnje okupacione nemačke vlasti objavile da je „grad čist od Jevreja“. Knjiga jeste namenjena mladim naraštajima, ali ima svoju prijemčivost i za vremešnije književne sladokusce.

Negde na prvim stranicama, između ostalog, piše: „Posle izgona iz Španije, Jevreje je na svoju teritoriju pozvao sultan Bajazit II, pa su se tako Sefardi naselili diljem Osmanskog carstva, a posebno u Istanbulu.“

Ukratko, progoni Jevreja tokom istorije u raznim krajevima Evrope prouzrokovali su mnogobrojne seobe tog naroda. U Beograd su najpre došli iz južne Ugarske, a zatim i iz Španije. Kao pridošlice, prilagođavali su se narodu s kojim su živeli, zadržavajući istovremeno svoju veru i svoje običaje. Autorka predano beleži i da su u ovoj sredini Jevreji iznedrili veliki broj izuzetnih ličnosti koje su u različitim oblastima ostvarile vrhunske rezultate.

Bili su aktivni u društvenom životu grada, inovatori i dobrotvori. Sa sugrađanima su delili dramatičnu političku istoriju Beograda, prepunu osvajanja i rušenja. Zbog učešća u srpskim ratovima za oslobođenje, a posebno u Prvom svetskom ratu, Jevreji su nazvani i Srbima Mojsijeve vere.

Postojanje nekog naroda na određenom tlu ne čine samo istorijska fakta, sliku o tome više dočarava ono