Izgubljena legija

Ko je tu stranac, odnosno da li nam je zavičaj tamo gde su naši sunarodnici ili tamo gde nam je prijatno da živimo i radimo, pitanje je koje se postavlja kroz oko 640 stranica ovog ostvarenja?

Hajnlajnov “Stranger in a Strange Land” nastao je inspirisan najpoznatijim romanom, dvodelnom “Knjigom o džungli” nobelovca Radjarda Kiplinga, koja je bila podstrek i mnogim drugim piscima, od kojih je kod nas najpoznatiji, od Kiplinga deceniju mlađi Edgar Rajs Barouz - od premijere prve priče 1912. godine pa do smrti - tvorac serije knjiga o Tarzanu, detetu odgojenom od strane majmuna.

Kao što znamo, Tarzan je kao lord Grejstok vraćen u “civilizaciju”, ali se toliko “podivljačio” da ga je nostalgija za “divljinom” većinom vraćala u od ljudi neuređenu zajednicu, prašumu.

Snaga “Knjige o džungli” je upravo u duboko proživljenom i iz različitih uglova alegorijski razmatranom ličnom piščevom pitanju: ko je gde tuđin. Setimo se sažetka, ako ne iz knjiga a ono iz dve filmske adaptacije, jedne ručno crtano animirane iz 1967. i jedne igrane & kompjuterski animirane iz 2016. sa sjajnim verzijama kompozicije koju “peva” zmija Ka: “Trust in Me” (Skarlet Johanson i Selena Gomez). Dečaka u džungli kroz mnoge avanture odgajaju zveri (medved Balu, panter Bagira...), ali problem nastaje kada Mogli treba da se vrati među ljude, u zajednicu u kojoj se, iako među “svojima”, oseća kao stranac.

Englez Kipling je rođen 1865. u Bombaju, današnjem Mumbaju u Indiji, u to vreme britanskoj koloniji pod kraljicom Viktorijom. Odrastao je i do 6. godine vaspitan među, iz imperijalističkog ugla posmatrano, “divljacima”. No, toliko se srodio sa “primitivnim” Indijcima, pri čemu su se i njegovi roditelji zvanično počeli izjašnjavati kao Angloindijci, da mu je povratak u Englesku teško pao. Boravak u Portsmutu 1871-1877. je, po sopstvenim rečima, doživeo kao zatvor.

S nepunih 17 godina insistirao je da se vrati “među svoj narod” i 1882. je doplovio nazad. Jedan od najvećih srpskih stripara i animatora Aleksa Gajić, koji i danas iz rodnog Zemuna radi za najveće svetske izdavače, živeći neko vreme i u inostranstvu, to je ovako izrazio: “Iz Srbije može da me otera samo megavulkan!”.

Kipling je u Lahoreu, gde je oko 1885. primljen i u masoneriju, napisao i većinu od 10 fantastičnih, hororpriča iz ove zbirke. Nobelovu nagradu za književnost dobio je, ne u “viktorijanskoj”, nego tek 1907. u “edvardijanskoj” Britaniji, a posle tog “etabliranja” njegove prethodne ogromne popularnosti “Knjige o džungli” i F-priča, storije u kojima se bavio okultnim i ezoterijskim temama se kod “ozbiljnih” teoretičara potiskuju, čak i prećutkuju. Kipling: “Živeo sam dovoljno dugo u ovoj zemlji, zbog čega znam da je najbolje biti sasvim neupućen u neke stvari”, “Vladino strpljenje je dugo kao letnji dan, ali joj je ruka duga kao zimska noć”...

Ovde su u “Kućnom hirurgu” na reci Ind “parobrodi, gde smo nas šestorica pričali priče o sablastima” i kuće koje opsedaju duhovi (ali uspavanih živih ljudi, dok sanjaju!), zloguke indijske relikvije za koje je “čoveku bolje da uzme kraljevsku kobru u ruku nego da ih dodirne” (“Bisara iz Purija”), izginuli domorodački pobunjenički pukovi koji se kišnih noći kao duhovi “sjajnim ubijanjem - bez žurbe” obračunavaju sa živima (“Izgubljena legija”)...

Nezaobilazna, moćna klasika, kao i druge knjige iz ove “starovinske” edicije istog izdavača (Embrouz Birs, Artur Konan Dojl, Henri Džejms, Šeridan Le Fanu, Vašington Irving...)! Jednom izmeštenom i nasilno preseljenom, Kiplingu nije bilo teško da se na svako drugo mesto lakše adaptira: Singapur, Hongkong, Japan... Uostalom, i “Knjiga o džungli” je, kao dvotomna zbirka priča, premijeru imala 1894. i 1895. dok je živeo u SAD, gde ju je video i očarani, budući Tarzanov “tata”.