Angakudida akuqede amagama ahambisanayo olimini
MANINGI amazwi esiZulu athi emancane kodwa adinge ukusetshenziswa ngokukhulu ukucophelela. Sizoke sibheke lawa alandelayo: -bi, -hle nelithi -mnandi. Ngokujwayelekile izwi -bi lisho okungathandeki emehlweni noma okungakhangi. Lingasho futhi okunganambitheki kamnandi njengokuthi:
Ubegaye utshwala obubi. Izwi -hle lona lisho okukhangayo emehlweni othi umuntu uma ekubheka kube sengathi iso lingesheshe lisuke kulokho. Izwi elithi -mnandi lona lisho okunambitheka kahle okungenakho nokuncane ukuxaka olimini. Lingaphinda lisho okuzwakala kahle ezindlebeni. Lezi yizincazelo ezijwayelekile zala mazwi uma uwabuka njengoba enjalo ungakawuzikisi umqondo .
Izwi u-bi linakho ukuhluphahlupha kwabaningi. Baningi abathi uma besebenzisa leli zwi bese befaka umankankane ulandulele lapho lisebenze khona. Uma ubheka ingxenye yohlelo ebizwa ngokuthi izigaba zamabizo, uthola ukuthi zincane izigaba zamabizo lapho uthola khona kusebenze isivumelwano esigabeni
esithile sebizo kukhona umankankane owandulela leli zwi.
Uzwa umuntu ethi: La manzi mambi esikhundleni sokuthi amanzi mabi; Ummbila ebengiwudla ubumumbi esikhundleni sokuthi ummbila ubumubi. Umankankane owandulela izwi –bi usebenza ezigabeni zamabizo ezithile njengokuthi: Izindlubu zimbi; Ingulube yimbi,
Le ntombi imbi. Kukuke kuwukuphunduleka ukuphosa umankankane noma kuphi uma kusetshenziswa izwi -bi.
Zingakudida zikuqede izincazelo zala mazwi uma esesebenza ehambisana enkulumeni ngandledlana thize. Kukhona lapho othola khona izwi -bi lisebenzisa lihambisana nezwi -hle bese kuphuma incazelo ehlukile kulezi ezijwayelekile. Izwi -bi liyasebena nezwi -hle enkulumeni kuqondwe ukubabaza noma ukuncoma ubuhle balokho okusuke kukhulunywa ngakho njengakulezi zibonelo: Zinhle kabi izingqoko azithengile, Inamazinyo amahle kabi le ngane, Inhle kabi ingane elaleyo.
Okugqamayo kulezi zibonelo wukuthi ukusebenza kwala mazwi ndawonye ngalolu hlobo kusuke sekunomqondo othe thuthu kunalona owejwayelekile.
Sekukhona ubudlelwano bamagama emshweni noma enkulumeni. Omabili amazwi u -hle no -mnandi asebenzisa izwi -bi ukuncoma noma ukutusa lokho okusuke kukhulunywa ngakho. Kulapho-ke kubonakala khona ubumnandi bolimi lwesiZulu.
Okunye okumele abantu bakuqikelele ngala mazwi amathathu wukuthi ukusebenza kwawo kuya ngomuntu nomuntu. Okubi komunye umuntu kuhle kabi komunye umuntu. Yizwa nakhona lapha kuthiwa kuhle kabi ukucacisa lobu buhle bolimi okukhulunywa ngabo. Ungacabangi ukuthi okubi kuwe kubi kuwo wonke umuntu. Uke uyibone ingolodwane yendoda iganwe ngomuhle umlobokazi!
Wena oseceleni uvele uxakeke ukuthi lona wesifazane wabe efunani endodeni embi kangaka. Lona omthandayo akabubona yena lobu bubi ababubonayo abanye abantu. Kufana nakho lokhu okuthiwa kuhle. Okuhle komunye umuntu akukuhle kwabanye abantu. Ungabona umuntu egqoke esehamba eqhobonyeka ngoba ethi ukhiphe izingubo zakhe ezinhle kakhulu.
Abaseceleni bona bavele baxakeke ukuthi yini lena egqokwe yilo muntu. Abantu besifazane-ke bona bahlupha kabi. Umuntu uhlangana nomunye amncome athi waze wagqoka kahle. Unele adlule lona obekade enconywa uyabezwa sebokha insini. Bahleka kwenye inkathi baze bakhale. Abakuhlekayo yizingubo ezigqokwe yilo muntu abebemncoma bethi ugqoke kahle. Sebehleka ukuthi yini lena ayigqokile lona abamncomile bathi ugqoke kahle.
Sebemhleka nje kodwa bamncomile bathi ugqoke kahle. Kufana nalaba ababizwa ngezangoma zezulu. Akukuhle ukuthi uma kunamathuba emvula endaweni ethile bese bona bethi kunamathuba amahle. Awakwazi ukuba mahle amathuba emvula kubantu abasazikhotha amanxeba ngenxa yezikhukhula.
Kungcono ukugcina ngobungako bamathuba emvula kunokuwancoma lawo mathuba. Okumnandi nakho ngeke kube mnandi kuwo wonke umuntu. Abasakazi banakho ukuncoma umculo bathi kade bedlala ingoma emnandi.
Kuhle umuntu ayisho ingoma leyo ukuthi iculwa ngubani bese ema lapho angangeni ebumnandini bayo. Adinga ubugcokama okbukhulu la mazwi. Ivamba lingasibonda lisishiye nephini ngaphezulu.