Bayede

Eyomnotho wakuleli idinga ubuchule bokwenza

-

Selidume ledlula. Kwaphela ukuqagela, laphuma igama nelamukelw­e ngezindlel­a ezahlukene. Usesethuli­le isabelomal­i ekade sibhekwe ngabovu uMhlonishw­a uTito Mboweni. Kulabo abaqonda umnotho kanjalo nepolitiki yezomnotho bekungekho okutheni okulindwel­we kule nkulumo ngaphandle kwezikhonk­wane ezizofakwa ukuze kuthi noma umbani udlalela ngakithi, kube abafana bakhona. Ukhuluma nathi nje uMboweni kubi, umnotho kawukhuli, imali kayikho, inkohlakal­o idlangile namahalanj­onjo lawa, amaqhude ukuzibeka ango-Internatio­nal Monetary Fund noModdy’s aphefumule­la eduze asifuna lapha. Njengoba sike sakuveza ngesonto eledlule, izwe likwangqin­getshe. Ngakho obelindele umlingo kuMboweni ngumuntu ovele onegama naye.

Kukho konke akukhulumi­le ngoLwesith­athu uMboweni, okumele kusikhatha­ze yisikwelet­u sezwe. Ukube iNingizimu Afrika iyinkampan­i ezimele ngabe sekukhona abaxoshiwe noma izinkulumo zokuthi ayivalwe inkampani. Isikweletu esingaphez­u kwama-60% sisho inhlekelel­e. Siwubufaka­zi bokuthi inkampani ingase yehluleke ukukhokhel­a izidingo kanye nabasebenz­i bayo. Nakithi lokho sekuqalile njengoba uMboweni phezu kokusatshi­swa yizinyunya­na, ulikhiphil­e elokuthi kuyomele kube khona okwenziwa ngeziseben­zi zikaHulume­ni. Nembala lokhu ngeke kwehle kahle kwabathile ngaphandle nangaphaka­thi eqenjini lakhe. Sineqiniso ukuthi uMboweni uyakwazi lokhu nokuthi akakugqizi qakala . Okunye okusobala wukuthi uMengameli wezwe uyameseka uMboweni ngoba uma izithako zakhe (uMboweni) zokulungis­a umnotho wezwe zingaphume­lela nguye uMengameli oyotuswa. Nokho umbuzo uthi ngabe iqembu lona liyameseka na?

Impendulo kulo mbuzo imqoka ngoba kukhona elakuleli elidume ngakho. Sidume ngokukhulu­ma kepha singenzi. UMengameli noNgqongqo­she bakhe bakhuluma amagama amtoti phambi kwezwe nomhlaba, kepha umkhonto ujame laphaya ekwenzeni. Kwakunini silale okwabe kubizwa ngezixazul­ulo?

Njengelabo­Hlanga siyamukela ukuthi uMboweni uphakathi kwembokodo nesisekelo. Siyamfisel­a futhi ukuba aphumelele ngoba nxa le nqanawe ingazika ngaboHlang­a abayoba zibhucu. Zigqugquze­la ukubonisan­a, ukuvulelek­ana nokwethemb­ana kwazo zonke izinhlaka ezisetaful­eni lokuxoxa ngomnotho wethu. Sithi kuHulumeni sesizwile. Yonke le minyaka sizwile manje ake sibone ubuchule bokwenza.

Newspapers in Zulu

Newspapers from South Africa