Naku lokhu sicheme naboHlanga
Umhla wama-28 kuNhlolanja ungomqoka kithi njengephephandaba. Lolu kwaba wusuku lapho sazibona khona ukuthi siyakwazi ukwenza. Ngalolu suku sakhipha ushicilelo lokuqala ngaphansi kweBAYEDE. Lona kwaba ngumuzwa ojabulisayo ngoba ngokwenza njalo sabe singagcini nje kuphela ngokunyakazisa amathambo kepha sabe sibikezela abangakezwa ukuthi lukhulu luyeza, luyimpi yaboHlanga. Zisuka nje asikufihlanga ukuthi sichemile. Nanamuhla sisakusho ukuthi sicheme naboHlanga. Sicheme nolwethunga esaziyo ukuthi ngalo siyohlonishwa yizizwe. Sekungumlando ukuthi kule minyaka eyisithupha sesiguqule okuningi uma kufika ekubikeni izindaba ikakhulukazi lezo ezithinta inhlalo yaboHlanga, ipolitiki nepolitiki yomnotho.
Akugcinanga lapho ngoba leli laboHlanga liguqule ngisho indlela amaphephandaba afundwa ngaboHlanga ahlelwa ngayo. Sethule ongoti bemikhakha eyehlukene bafundisa isizwe lokho okumqoka ngaphansi kwenqubo esibuswa ngayo. Ngabe senza iphutha nxa singancomi izintatheli nabahleli baleli phephandaba, obekuyimpi encane nje kepha edle ngezimpondo ezicije ukufa uma kufikwa ekubhaleni. Ngeleli butho sikwazile ukuguqula umunxa wezindaba kuleli. Lokhu akushiwo yithi kepha kuvunywe nayinhlangano yabahleli iSANEF neyasisondeza endondweni iNat Nakasa betusa khona belu ukusebenza kwelaboHlanga ngokungachemi nokungesabi.
Namuhla siqeda iminyaka eyisi-6. Lolu kube wuhambo olungabanga lula nolube mazombezombe. Kube khona ukuphoxeka kanjalo nokuthokoza. Okusiphoxe kakhulu wukuqhubeka kwabakwethu ikakhulukazi kuHulumeni nokuzinyeza. Basancama ukuxhasa izinhlangano zabelungu nokuxhasa amaphepha abhala ngesiNgisi kunawakwabo. Lena yinkinga encike emlandweni wezwe nesikuqondayo ukuthi kusho ukuthi kumele izikhali sizibambe ziqine.
Siyethembisa ukuthi ngeke siyeke ukulwela aboHlanga nezinto zabo okufaka nolimi. Uma nje sisekhona ulimi isiZulu ngeke lushabalale ngoba luyithi qobo. Ngakho njengomfudi welaboHlanga khululeka, nethezeka isiZulu sakho usazosithola lapha. Ngesikhathi abanye benibikela izindaba thina sizoqhubeka nokunibekela ingqikithi.