AmaNgisi azivalela emkhunjini esaba uZulu
Kwathi abelungu baseSibubulungu bezwa ukuthi babenqotshiwe empini yasoThukela, bagcwala izinkalo. Bagcina beyozikhusela emkhunjini kaKapteni uRodman, iComet owawugxile olwandle. Abelungu abazicelela indawo kwakunguOwen, umkakhe nendodakazi yabo uDkt Towey, umkakhe nengane yabo uKPT u-Allen Gardner nomkakhe, uDunn nomkakhe nezingane zabo, uMiller nomkakhe, uPitman nomkakhe, uHeyward nomkakhe nezingane zabo, uHull nomkakhe, nezingane zabo, uNkk uWood nendodana yakhe uWilliam
Wood (owayeke wahlala esigodlweni saseMgungundlovu) uMfu uChampion nomkakhe, uNkk uRodham, uBiggar Snr (omdala) uNkk Adams, uMfu uGrout, Dkt u-Adams, uCharles Adams, uJane Williams, uRichard King, uHenry Ogle, uGeorge Duffy noJas Brown.
Amabutho noMntwana uCetshwayo wayekhona kule mpi, bahlala ezindlini zabelungu ababedle phansi, kwasekukwankomo isengwa ilele, basebezithathela izindwangu ezinhle, izintwanyana nje ezingasho lutho, ubuhlali, ugologo, izikhali zabamhlophe nomsizi wezibhamu.
Njalo ebusuku amabutho ayegiya aqephuze egubha ukuhlabana kwawo, kanti abelungu bona babeyizithameli ezethukile okwathatha amasonto amaningi besemkhunjini. UMfundisi u-Owen wabona ukuthi loku kwakungasengangaye, wabe esehamba unomphela nomndeni wakhe ngomkhumbi wokuqala wokushiya isikhumulo.
IConnet yagcina ihambe mhla ziyi-11 kuNhlaba. Njengoba babegobe uphondo, abelungu babesakholelwa ukuthi amaZulu ayeyiphela endlebeni enhlosweni yawo yokucindezela izwekazi i-Afrika.
Isibonelo, umholi omusha wamaBhunu owayeseDoornkop uGert Maritz wazicelela ukwesekelwa ngezinhlamvu namadoda aseKapa ukuzobhekana noZulu kodwa kwaze kwadlula izinyanga ezaziyisihlanu kungenampendulo. Wasenquma ukuziyela yena mathupha eSibubulungu.
Kodwa wadumala uma ezwa ukuthi akekho owayesafuna ukuzithela inyandane kaZulu, kepha bamnika izinhlamvu. Ngelishwa uMaritz owayeyisiphiyaphiya, wabanjwa isifo sembo esebuyela emuva esamshiya kwembula kwembeswa. Kwathi mhla zingama-23 kuMandulo wazicelela umfumbesi wakhe uMfu uSmit owayehlala phesheya koThukela ukuthi amnxusele njengoba wayeselele okhukhweni lokufa.
UMfu uSmit lona wayehlekisa ngoba wayegobekile, eququdwe isifo samathambo.