Masihambele isifundazwe iLimpopo
INingizimu Afrika izwe elike labhekana nesikhathi esinzima kakhulu lapho aboHlanga babecwaswa khona ngenxa yebala labo. Lokhu kwaholela ekutheni njengesizwe saboHlanga singakwazi ukuthokozela amalungelo amaningi ayethokozelwa ngabezinye izizwe. Nakuba sesidlulile kulesi sikhathi, ukucwasa ngezindlela eziningi yinto esakhona phakathi kwethu.
Kuba buhlungu kakhulu lapho uthola ngisho aboHlanga becwasana bodwana ngezindlela ezahlukene. Lokhu kubonakala lapho omunye wethu ekhuluma ulimi olwehlukile kunalolo esilukhulumayo, uhlobo lomculo abawulalelayo, indlela abagqoka ngayo, ngisho uhlobo lokudla abaludlayo imbala. Lokhu kungezinye zezinto okufanele ziguquke ukuze izingane zethu zingabhekani nalokho thina esibhekane nakho. Konke kusezandleni zethu.
Ngikholelwa kakhulu ekutheni ezinye zezindlela zokwazi umuntu kabanzi, ileyo yokwazi nokwamukela ukudla abakudlayo ngakubo. Njengombala wesikhumba, ulimi, umculo, ukudla kungezinye zezinto esizigqaja ngazo njengezizwe okanye izigodi ezahlukene. Ngikholelwa kakhulu ekutheni, umuntu akaphoqiwe ukuthi athande konke lokho okuthandwa ngabanye, kepha ukwamukela ukwehluka kwethu nokungagxeki izindlela zabanye kuchaza lukhulu ngomuntu.
Ngake ngasebenza nentokazi edabuka eGiyani esifundazweni iLimpopo. Yayingeve ikuthokozela ukuphatha amacimbi (amasonja) emsebenzini njengomphako wayo wosuku. Amacimbi angokunye kokudla labo abadabuka eLimpopo abazigqaja kakhulu ngakho nabakukhonzile. Kwakunzima kakhulu kimina ukubuka umuntu edla amacimbi, ngenxa yokuthi lapho ngidabuka khona akusiyona into esiyazi njengokudla. Lesi kwaba yisikhathi sokuthi ngifunde kabanzi ngaloku kudla. Nakuba kwangithatha isikhathi eside ukuthi ngiqunge, ngiwadle, ngagcina ngiwazamile. Kusukela ngalelo langa, ngaguqula indlela engangicabanga ngayo ngamacimbi. Ngawathokozela kakhulu. Manje, njalo uma ngiseLimpopo ngiyaqiniseka ukuthi angihambi ngingawadlanga, kwesinye isikhathi ngize ngiwaphathe ukuze ngiziphekele nasekhaya.
Nansi inselelo: uma uvakashele eLimpopo (noma kwamanye amazwe afana neZimbabwe) uwazame amacimbi uzwe ukuthi anambitheka kanjani. EZimbabwe abizwa ngamancimbi ngesiNdebele okanye ngemadora ngesiShona. Igama lawo elithi “mopane” livela egameni lesihlahla akhiwa kusona. Amacimbi aphila ngokudla amahlamvu alesi sihlahla.
Lezi zihlahla ziqhakaza kakhulu ehlobo, nalapho etholakala khona kakhulu amacimbi. Ngenxa yokuthi awatholakali unyaka wonke, ayakhiwa bese eyomiswa ukuze atholakale, adliwe unyaka wonke. Uma uke wawazama ngaphambilini, ngingajabula ukuzwa ukuthi wawathola enambitheka kanjani.
Njengokudla okuningi kwesintu, kulula ngendlela eyisimanga ukupheka amacimbi. Ososayensi bathi amacimbi aqukethe iphrotheni ephindaphindeke kathathu kuleyo etholakala enyameni yenkomo. Kwesanamhlanje isiqephu sizocobelelana ngendlelakwenza yawo amacimbi.