Ukwethulwa kwebhuku lomlando wesizwe sakwaMandlakazi
INkosi uMntwana uBhekintinta kaPhumanyova kaBhokwe kaZibhebhu kaMaphitha Zulu yethule incwadi yomlando wesizwe sakwaMandlakazi esihloko sayo sithi “INkosi UMntwana UZibhebhu KaMaphitha”. Leli bhuku libhalwe nguMntwana uBhekizizwe Zeblon kaNqama Zulu ongusomlando nombhali osemkantsh’ ubomvu, owaqala ngonyaka we-1970 ukuqopha lomlando wakwaMandlakazi.
Loku kwethulwa kwaleli bhuku kubanjelwe emzini weNkosi uZibhebhu, Ekuvukeni, kwaNongoma mhla zingama-24 kuMandulo wezi2020 endaweni lapho aBantwana bakwaMandlakazi bakhe khona itshe lesikhumbuzo soMntwana uSojiyisa weNkosi uJama kaNdaba oyikhanda lendlu yakwaMandlakazi. Umlando uyakuveza ukuthi iSilo sakwaDukuza uShaka kaMjokwane sabamba elikhulu iqhaza ekwakhiweni kwalo muzi wasEkuvukeni, okuyiwona nzalabantu yazo zonke izindlu zakwaMandlakazi.
Lo msebenzi wokwethulwa kwaleli bhuku ubuhanjelwe ngaBantwana bendlu yakwaMandlakazi ngokwehlukana kwezindlu zabo, kanye nabanye naBantwana bakwezinye izindlu, oSolwazi, oSomlando, kanye neziphakanyiswa ezikhethekileyo ezibe nentshisekelo yokuzwa amaqiniso ngendlu yeNkosi uMntwana uZibhebhu kaMaphitha.
Umbhali waleli bhuku useshicilele waze waphindelela ebhala ngomlando woBukhosi bukaZulu. Lona okaNqama ziyanqikilana emizini yamadoda, uMntwana uZeblon wabhala washicelela la mabhuku: Umongo kaZulu, INhlendla yeThusi kaZulu, INkwazi Emaphiko Amhlophe, kanye nethi IZindlovukazi ZoBukhosi BukaZulu njengoba esephinda ehlabana ngesihloko esithi “INkosi uMntwana uZibhebhu kaMaphitha.”
Njengombhali wasegcekeni, uMntwana uZeblon ubhale ngokukhulu ukucophelela nangokweqiniso aveze ngisho okuyizimfihlo zangaphakathi nokunye okwadala izingxabano nezimpi eNdlunkulu naphakathi kwamawundlu eNkosi uJama kaNdaba.
“Leli bhuku liqondisa umlando ongakaze wathola ukuhleleka kahle, futhi umlando ongathi usuyashabalala njengoba aBantwana kanye nabamnumzane ababengumgogodla wale ndlu yakwaMandlakazi bengasaphili kuleli. Ngiphakamisa ukubonga kakhulu kumbhali ngokuthi umlando wendlu yakwaMandlakazi awubhale ngokucophelela futhi awugqamise ngale ndlela. Ngeke usasilahlekela umlando wakwethu, okusho ukuthi nesizwe sakwaMandlakazi siyohlala ngaso sonke isikhathi sizikhumbuza ukuthi sibaluleke kangakanani eBukhosini beLembe,” kubonga uMntwana uNhlakanipho Zulu mhla kwethulwa ibhuku Ekuvukeni.
Ephawula ngobumqoka baleli bhuku, uMntwana uNogwaja Zulu onguSolwazi eNyuvesi yakwaZulu yena uthathe wathi: “Leli bhuku liqukethe umlando waMabekankosi okuyindlu yoMntwana uSojiyisa weNkosi uJama kaNdaba. Kuliqiniso elingasoze laphikiseka ukuthi indlu yakwaMandlakazi yabamba elikhulu iqhaza ekwakheni nasekusimamiseni uBukhosi bukaZulu. Yingakho ngithi umlando wobukhosi bukaZulu uyobe ungakapheleli wonke kungakabhalwa kabanzi, ngokweqiniso nangokucophelela ngeqhaza elabanjwa aBantwana bendlu yoMntwana uSojiyisa kanye nesizwe sakwaMandlakazi.”
Esandulelweni saleli bhuku, iNkosi yesizwe sakwaMandlakazi uMntwana uBhekintinta kaPhumanyova iphawule yathi: “Leli bhuku lingelokuqala elibhalwe ngomlando othathwe emilonyeni yaBantwana bendlu yoMntwana uSojiyisa nasezizukulwaneni zoMntwana uZibhebhu kaMaphitha kanye nezizukulwane zamaqhawe esizwe sakwaMandlakazi.”
Ebika ngomsebenzi wakhe, uMntwana uZeblon ubeke wathi: “Umlando wale ndlu yakwaMandlakazi ababhali bawubhala NGATHI hhayi NATHI ngoba bengafuni lutho olungavela KITHI esingabanikazi bawo. Abantu bakithi bayaziqhenya kakhulu ngemilando yabo uma nje iqoshwe ngamaqiniso nenhlonipho nangokucophelela.”
UMntwana uZeblon waba yilungu lePhalamende endlini kazwelonke yoHulumeni beZifundazwe (NCOP) kusuka ngowe-1999 kuya kowezi-2004, waphinde waba yilungu lePhalamende endlini yeSishayamthetho kazwelonke (National Assembly) kusukela ngowezi-2004 waze wathatha umhlalaphansi ngowezi-2014.
INkosi uMntwana uZibhebhu kaMaphitha iqhawe elikhulu leSilo uCetshwayo nesizwe sonkana sikaZulu. Wayengungqondongqondo nosomaqhinga omkhulu wezimpi.
Ezibongweni zoMntwana uZibhebhu kaMaphitha, imbongi uGwebisa kaMandondo Dlamini ibeka kanje: “Usibindi gidi, usibindi simnyama, simnyama nenyongo yaso. Uvemvane oluhlal’ ezihlangwni zamadoda UMnumzan’ ozihlabanelayo ingan’ abany’ aBanumzane bayesab’ ukuhlatshw’ emkhabeni.”
Imbongi iphinde ibeke kanje: “Ugxamalaza kuphum’ umbayimbayi ngaphansi nangaphezulu. Mjaheni Masotsha mjaheni Magumgedlela. OkaNdaba wayengesenakwephuka kwaNolele. Ukuba wayephuka, wayekwephuk’ eSandlwana.”