Isandizela phansi iSAA
Abantu ezinhlakeni ezahlukene abayizwa lena yokudayiswa kwenkampani kaHulumeni iSouth African Airways. Okubakhalisa kakhulu ukuthi uHulumeni akesanazwi kuyona njengoba enama-49% kuyona. Futhi bathi lokhu kuseyisiqalo lukhulu luyeza luyanyelela.
Ochwepheshe bemboni emkhakheni wezindiza baphakamisa amafulegi abomvu ngalesi sivumelwano esenze inkampani ezimele, iTakatso Consortium yaba ngabaninimasheya amaningi kuSouth African Airways (SAA) manje ehlelwe kabusha. Kepha ochwepheshe bezimboni bayazibuza ukuthi isivumelwano saphothulwa kanjani ngaphandle kokuqedwa kokufanele ukuze kwaneliseke umthetho.
USolwazi waseWits University uTshepo Mongalo uchaze wathi, “Lapho ngizwa ukuthi ngeke kube khona imali ezoshintshana ngezandla ngenxa yalokhu kuthengiselana ngabona ukuthi lokhu mhlawumbe kuyinkokhelo yosizo lwezezimali, okulingana nemali yabathengisi. Njengoba iSouth African Airways ilawulwa ngaphansi koMthetho weNkampani kunesidingo sokuhambisana neSigaba 44, kumele ihambisane nokuhlolwa kokungabi namali yebhizinisi kanye nemali ekhona engasebenza nokuthi ukuthengiselana kumele kube yinzuzo enkulu yenkampani. ISAA isanda kuphuma ekutakulweni kwamabhizinisi futhi kungenzeka ukuthi ayihambisani nokuhlolwa kokungabi namali yebhizinisi kanye nemali ekhona engasebenza njengoba kudingeka. Ngaphezu kwalokho ngiyazibuza ukuthi kungakanani ukuhlola okwenziwe ukubona ukuthi lo msebenzi unenzuzo enkulu yini enkampanini.”
Usolwazi uMongalo ukholelwa ukuthi lokhu kuthengiselana kungenzeka ukuthi kuphuthunyiswe. “Ngicabanga ukuthi lokhu okwenziwayo kungabuzwa ngendlela efanele futhi ngithemba ukuthi lokhu kungagculiseka. Lapho usizo lwezezimali lwenzeka akusiyena umnikazi wamasheya noma umninimasheya amaningi osiza umninimasheya ongenayo kepha yinkampani esiza umninimasheya, ngakho-ke, ibhodi lenkampani kufanele lineliseke ukuthi inkampani yanelisa ukuhlolwa kokungabi namali yebhizinisi kanye nemali ekhona engasebenza.
Ngakho-ke ngiyethemba ukuthi izinto ezifanele zibhekwe futhi zanelise umthetho zizokuveza ukuthi lokhu kuyinzuzo enkulu enkampanini.”
Khonamanjalo, izinyunyana iNUMSA kanye neSouth African Cabin Crew Association (SACCA) bakholelwa ekutheni lesi sivumelwano senziwa ngaphandle kokubekwa kwezinto esidlangalaleni. Bathi uMnyango Wezamabhizinisi KaHulumeni uhlulekile ukuphendula imibuzo ethile efanelekile.
ISouth African Cabin Crew Association (SACCA) ithi isivumelwano esenze iTakatso Consortium yaba ngumnikazi wamasheya amaningi kwiSouth African Airways (SAA) eseyakhiwe kabusha asizange senziwe obala.
ISACCA ithi izinyunyana njengababambiqhaza ababalulekile akuzange kubhungwe nazo. ithi bebengalindele ukuthi lokhu kuthuthuka kuzokwenzeka futhi kusathusa namanje. Kodwa-ke, iPhini likaMengameli weSACCA uChristopher Shabangu uthi okuhle ngalokhu ukuthi iSAA izokwazi ukuphinde isebenze amabhanoyi andize ingene imali.
“Kwakungobani abafaka amathenda(Bidders)uma kukhulunywa ngalokhu. Kade sasifuna iPPE ukuthi yamukele isicelo esivela ezinkampanini zezindiza zase-Ethiopia. Asazi ukuthi kwenzekeni lapho. Manje uma sizoba nalo sisebenzisana naye osenamasheya angama-51% kwaSAA, asiqondi ukuthi kusho ukuthini lokho.”
“UHulumeni uphethe amasheya angama-49%, nathi asiqondi ukuthi kusho ukuthini lokho. Kukhona uxhaso ngokusobala. Ngithi ngokusobala ngoba asazi cishe izigidigidi ezintathu zizofakwa kuSAA. Yini ezokwenzeka esikweletini esingumlando iSAA enaso,” kwengeza uShabangu.
Izinyathelo ezinengqondo ezithothathwa ukuze kwaneliseke izidingo zomthetho.
UGidon Norvick weTakatso Consortium uthi izinyathelo ezizothathwa ukuze kwaneliseke izidingo zomthetho okuzokwenziwa kuSAA entsha emasontweni azayo kuzofaka nokuhlolwa kwezinkampani ezingaphansi kwenkampani yezindiza ukuhlola ukusebenza kwazo. ITakatso nayo kulindeleke ukuthi ixoxe ngemininingwane yohlelo lokwabiwa kwabasebenzi okuhloswe ngalo ukuqinisekisa ukuthi abasebenzi nabo banesabelo ebhizinisini elisha.