Imbongi ibona inhlekelele elengela emakhanda kaZulu ngokuyekethisa nangokufenyisa lokho okukaZulu kwenziwa nguZulu ezweni likaZulu.
KHALANI MAZULU! Mabutho kaZulu vukani nonke, Nibuth’ izihlangu nilalelise! Akuvuk’ amabutho oSuthu, Kuvuke nakaMandlakazi. Buthongo bun’ enibulele? Kanizwa yini wonk’ uZulu Uyanyamfuz’ okwezimpethu, Ubik’ indlal’ ezweni lonke, Uphundlwana nayimikhuhlane, Ubik’ ubhememe lwelanga? Seniyakhohlwa yin’ ukuthi Nathi nibhixana bukhoma, Nichithan’ eNdondakusuka, Nafa ningashiye miphako, Nibon’ ukuthi amankonyane Osapho lukaMlungukazana Ezazimiselw’ abantwana Benzalo kaSenzangakhona Kwehla kufike kuCetshwayo? Seniyakhokhohlwa yini ukuthi Kuyinhlawulo yenu nathi Ukuba mihla nayizolo Sikhumbul’ iNdondakusuka Maqede sijuluk’ uvalo
Nxa sikhumbul’ izinyembezi Zawonina bamaqhawe Aginqika omela phansi? Uban’ owabona oMbuyazi Nongas’ akheth’ ithambo lakhe Phakathi kwamathambo enu? Ingani nivuk’ ebusuku, Sizwe nibhixana futhi Ngemikhont’ egcwel’ igazi. Sizw’ amawis’ eshay’ inkumba, Omunye ethi nakomunye “Ashila, washa Kuthikuthi!” SIYEZWA SILALELISANabanye abadlula khona Baywezwa balalelise. Akubanga minyaka’ emingaki Nidubulene ngemikhonto Wazizwel’ amandl’ uCetshwayo. Edudwa’ umnumzan’ uSihayo, Wazizwel’ amandl’ eSandlwana. Wez’ igazi lakhe lixhwatha, Wathath’ Umkhonto wawuphonsa Wawubhekisa eBalungwini. Inhlenhla yawo yawa phansi, Yangena phansi yadabula Yagxila yathi ngxi kwaMhlaba. Izanusi zathula zathi:
“Wen’ ovimb’ indlela kaZulu Uzithembi’ umbuso wakhe! Ubhubhe, ufe, ungabonwa” Kwakhethwa iSandlwana saba Isigcawu sezinsizwa ZikaZulu noMlungwana. Zaphela bhuq’ ezikaZulu. Kwaf’ inyon’ enkulu kwabola Ngisho amaqand’ ezikaQwabe. Kwehla kwafika uDinuzulu Obehlala eSikhwebezi Emzini omkhulu was’ oSuthu, Waqamba futhi eMahhashini Phezu kwegquma kwaNongoma. Kuze kube namhlanje Siyezwa noma singazange Silubeke unyawo qatha Ukuth ukhon’ uMadlokovu Obizwa ePitoli wavuma Wakhothuluz’ ukwazi kwabo Echathazelwa uSobantu: Waphuz umalaza wabelungu Ngameva esho’b elimhlophe Elid’ elifik’ ogabeni; Wakhombis’ amadloz’ okwazi Namandla okuthanda ukuthula, Wathob’ amanxeba kaZulu. Iminyak’ emashumintathu Nesikhombis’ uSolomona Ephica ekhand’ ebopha isizwe, Esingenis’ ezindleleni Zokulahl’ imikhonto phansi, Siphath’ izikhali zokwazi. Uye lon’ omis’ isikole La kufunda iziphakanyiswa Ezizosekela i-Afrika.
Uye lon’ odla abasokoco BeNrwalizindaba zeTheku. Ezihlekela waphindela EMahhashin’ akwaZulu, Entabeni ehlal’ ingonyama Ngob’ isaba’ izul’ ukuduma. Konje kwake kwenzeka yini Ukuba inkos’ esebenze Imisebenzi emingaka Ihlale futhi isikhathi Sokuficwa nawukuguga? Yebo, Nkayishana enkulu, Langa lisahlul’ amadoda Ulibekil’ itsh’ elikhulu Emzini omkhulu KwaDukuza, Wavusa amathambo kaShaka Odabul’ uMdima noMgovu. Namhla silind’ ukub’ uvule Lezo zimfihl’ eziphezu Nezicindezelw’ etsheni. Selimisiwe leli gumbi Ngawo lonyaka ngqa uqala, Ulwandle lusukume phansi Lwakhothamel’ idwala lelo, Kwazamazam’ umhlaba wonke. Sonke sezwa lokho sathula, Kwayilowo wathat’ unyawo, Wakhohlwa nawukubiza Amadlozi ukub’ amsize. Ngiya ngesaba Mqwalajuba Lo nyak’ ufika nani Zulu? Izazi zaphuph’ amaphupho OSuthu nakaMandlakazi Bevuka futhi begwazana, Nentaba yeSandlwana igeba Ivuleka sengathi kuza Omunye waMakhosi alele Embozwa utshani baseNkandla. Abanye babon’ uMonase Ehlez’ ebheke eMahhashini Ekhala esabaQulusi, Engazi ngeNkatha kaZulu Ukuthi iyojabula unyaka Uphele lon’ esiwudlayo. Kwezwakala izingcingo zonke Ezithwala imibiko emibi Zehluleka ukukhuluma Bathi kwenziwa ngob’ iSonto, Kanti sekufike isikhathi Salelofu eliza Kanye Lizibekel’ obebusa,
Inkosi nomuntukazana Ngikhuluma nje ngizw’ izulu Lindindizel’ ukuhloma, Nomoya ogqabula amahlamvu AkwaNongoma naseNkandla Ungilethela usizi olubi. Imvul’ isithi walakahla, Seyibuy’ inqamuka dwi, Sekuzwakala ukulingoza Kukhala umkhaya eMahhashini: “Hawu! Webuya Mhlaba! Awuzang’ unone ngamakhosi Okade wawuwagwinya phansi, Uzidemela kithini Zulu Sisale singabuswa muntu Namhlanje sishiywa nobani?” Sitsheleni mfo kaNdabuko Wen; obunjengoyise wakhe! Nakini boMafukuzela NinoBhulose, sitsheleni! Ubani enisishiya naye? Khalani nina zintandane, Nilil’ izinyembezi ezinde Nina zingane zikaZulu! Manimbongoze nenz’ umqongo Wamazw’ agcwel’ izinyembezi! Khalani kuze kuzw’ izulu Ekuseni nasebusuku, Khona kuyokusa kugcwele Izinyembezi zamathongo Zivuthuke phezu kotshani! Khalani njalo zinkedama, Senibaningi niyadida! Khalan’ isikhalo senkosi, Khalani kude naseduze!