INhlangano Yezizwe izimisele ngokuhlenga izakhamuzi e-Afghanistan
Echaza iphupho elibi elenzeka e-Afghanistan, uNobhala Jikelele weNhlangano Yezizwe, u-Antonio Guterres, uxwayise ngokuthi umhlaba usemjahweni wokusiza abantu base-Afghanistan futhi wagcizelela ukuthi izinga lokushisa eliqandayo kanye nempahla eyiqhwa kuyinhlanganisela ebulalayo kubantu baseAfghanistan.
Ekhuluma nezintatheli eNew York City, uGuterres uthe, ezinsukwini ezimbili ngemuva kokwethula isicelo esikhulu kunazo zonke sokusiza abantu ezweni elilodwa, ngaphezu kwengxenye yabantu base-Afghanistan manje bancike osizweni olusindisa impilo, wengeza ngokuthi ngaphandle komzamo ohlangene ovela emphakathini wamazwe ngamazwe, cishe wonke umuntu wesilisa, owesifazane kanye nengane ezweni bangabhekana nobuphofu obukhulu phakathi nobhubhane lokhuvethe.
Isikhulu se-UN sithe umsebenzi wokusiza oxhaswe kahle e-Afghanistan unamandla okuthola imiphumela emangalisayo, lapho abantu abasiza abantu befinyelela kubantu abangaba yizigidi ezili-18 ezweni lonke ngonyaka odlule. Kodwa, uthe, imisebenzi yokusiza abantu idinga kakhulu imali eyengeziwe nokuvumelana nezimo. Imithetho nemibandela evimbela ukuthi imali isetshenziselwe ukusindisa izimpilo kanye nomnotho kumele imiswe kulesi simo esiphuthumayo. Uxhaso lwamazwe ngamazwe kufanele luvunyelwe ukukhokhela amaholo abasebenzi basembonini yomphakathi, nokusiza izikhungo zase-Afghan zilethe usizo lwezempilo, imfundo nezinye izinsiza ezibalulekile, kusho uGuterres.
Unobhala Jikelele uthe ukwesekwa kwemisebenzi yombuso ebalulekile kuzonikeza abantu base-Afghan ithemba ngekusasa nesizathu sokuhlala ezweni labo futhi bakwamukele ukwamukela koMkhandlu Wezokuphepha ukwamukela okuhlukile kobuntu kuhulumeni weNhlangano Yezizwe Ezihlangene e-Afghanistan.
Uthe i-UN ithatha izinyathelo zokufaka ukheshi emnothweni ngamalungiselelo agunyaziwe, kodwa lokhu bekuwukwehla nje ebhakedeni. UGuterres ugcizelele isidingo sokugxuma-qala uhlelo lwamabhange e-Afghanistan ukugwema ukuwa komnotho kanye nokwenza imisebenzi yokusiza abantu.
Uthe, iNhlangano Yezizwe Ezihlangene e-Afghanistan imi ngomumo ukusebenzisana namazwe angamalungu kanye nabanye ukubeka izinhlelo zokuziphendulela ezizokwenza ukuthi izimali zifinyelele abantu base-Afghan abadinga kakhulu, nokuqinisekisa ukuthi lezi zimali aziphambukisi.
Ngenkathi sinxusa ukusekelwa kwamazwe ngamazwe kubantu baseAfghanistan, isikhulu se-UN senze isicelo esiphuthumayo ngokulinganayo ebuholini beTaliban ukuthi baqaphele futhi bavikele amalungelo abantu ayisisekelo, futhi ikakhulukazi amalungelo abesifazane namantombazane. Kuyo yonke i-Afghanistan, abesifazane abatholakali emahhovisi nasemakilasini. Isizukulwane samantombazane sibona amathemba namaphupho aso eshabalala. Ososayensi besifazane, abameli nothisha bavalelwe ngaphandle amakhono, namakhono okumosha okuzozuzisa izwe lonke kanye nomhlaba wonke. Alikho izwe elingathuthuka libe liphika amalungelo engxenye yabantu bakhona,” usho kanje.
UGuterres waphawula ukuthi, ukuya phambili, kubalulekile futhi ukuthi kwenziwe yonke imizamo yokwakha izikhungo zikahulumeni ezibandakanya wonke umuntu lapho bonke abantu base-Afghanistan bezizwa bemelwe futhi ezikhuthaza ukuphepha nokulwa nobuphekula. UNobhala Jikelele uthe, ngaphandle kokuxoxisana okuhlakaniphile, okuguquguqukayo nokwakhayo komphakathi wamazwe ngamazwe, isimo sezomnotho sase-Afghanistan sizoba sibi kakhulu; ukuphelelwa ithemba kanye nokweqisa kuzokhula.