Isaac Ntoto Tuinroete se topplaaswerker
Isaac Ntoto van Eden Berries in Brandwag is as die Tuinroete se landbouwerker van die jaar aangewys by die George-landbouskou se gala-ontbyt waar die jaarlikse prestige landboutoekennings aan landbouwerkers oorhandig is. Ntoto is ook die wenner van die Junior Bestuur-kategorie.
Die kompetisie gee erkenning aan uitnemendheid onder plaaswerkers en vorm deel van die Wes-Kaap Prestige Agri-toekennings wat deur Shoprite geborg en in samewerking met die Wes-Kaapse departement van landbou aangebied word. Kompetisies word in 16 streke gehou voordat die algehele wenner vir die provinsie in November aangewys word.
George Kuyler van Kuyler Broers Melkery by Platrug het die toekenning vir die beste presterende plaas ontvang.
Die wenners in die ander kategorieë was:
Beste Potensiaal - Brümilda du Preez (hoof van Diepkloof-kleuterskool) Administrasie - Zanadia Cornelius Algemene werker - Andrea Masena Voorman/vrou - Amanda Gertse Besproeiingsanalis - Ben de Swart Trekkerdrywer - Roger September Diereproduksie - Noof van Vuuren Tegniese operateur - Andrew Pundlana Sosiale ontwikkeling - Noleen du Preez Junior bestuur - Isaac Ntoto Middelbestuur - Ricardo du Preez
In sy toespraak het die hoofspreker,
Jannie Strydom, uitvoerende hoof van Agri Wes-Kaap, gesê plaaswerkers vorm die boustene van landbouondernemings en die landbousektor. Hulle rol is onontbeerlik omdat ‘n land nie kan voortbestaan sonder kosproduksie nie. “Moenie landbou onderskat nie. Ons sit kos op mense se tafels. Jannie Strydom, uitvoerende hoof van Agri Wes-Kaap, was die hoofspreker. Sonder landbou kan ‘n land nie bestaan nie. Dit is die hoeksteen van enige ekonomie in die wêreld.”
Hy het gesê die Suid-Afrikaanse landbousektor dra 2% by tot die nasionale bruto binnelandse produk (BBP) en as die totale waardekenning in ag geneem word, tussen 12% en 15%. Die Wes-Kaap is verantwoordelik vir meer as 50% van die land se landbou-uitvoere en skep werk vir ongeveer 300 000 mense. Die voedselwaardeketting gee aan nog meer mense werksgeleenthede.
“As primêre landbou nie bestaan nie, het derduisende mense nie werk nie. Die taak wat u verrig, beïnvloed dus baie mense op sekondêre vlak. In Afrika is Suid-Afrika heel bo aan die lys van voedselsekerheid en die land is ‘n netto-uitvoerder van landbouprodukte. U, die werkgewers en werknemers in die landbousektor, maak seker dat dit gebeur.”
Dit is die tweede keer dat die George-landbouskou die kompetisie aanbied. Inskrywings het gegroei van 25 verlede jaar na 43 vanjaar.
“Die vaardighede wat u oor jare heen verfyn het, kan nie oornag aangeleer word nie. Koester dit en dra dit oor aan die jonger geslag. Die gemiddelde ouderdom van ‘n boer in Suid-Afrika is 62. Dit is dus krities dat ons ons jeug ook na die landbou trek.” Grondhervorming Die Garden Routedistriksburgemeester, Memory Booysen, het na grondhervorming verwys en gesê daar is altyd na Zimbabwe as die kosmandjie verwys, net soos Suid-Afrika vandag in Afrika aan die bopunt is wat voedselsekerheid betref. “Ons kan almal sien hoe Zimbabwe vandag lyk. Ons moenie dieselfde fout maak ‘n Vrou, Andrea Masena, het die mans uitgestof in die kategorie algemene werker. Tweede was Martinus Cornelius en derde Siyabulela Sibhoza. as hulle nie.”
Hy het gesê die Garden Routedistriksmunisipaliteit glo dat “grondverspreiding” moet plaasvind, maar net waar ooreenkomste bereik word in gevalle waar grond deel is van ‘n dispuut. “Ons maak die landboumanne bang en dan gaan produksie begin stilstaan. Los die gronddebat vir die politici en werk julle aan dit waarmee julle goed is.
Ons as politici sal die kwessie so nugter moontlik debatteer.”
Hy het gesê die distriksmunisipaliteit besit onbenutte grond en wil dit beskikbaar maak vir boerdery, maar slegs vir boere wat in vennootskappe werk en nie vir individue nie.
Sonder landbou kan ‘n land nie bestaan nie. Dit is die hoeksteen van enige ekonomie in die wêreld.”