Ilanga

UJanuary usuphenduk­e inyanga yesehlukan­iso

Ziningi izicelo zamadivosi eziqhamuka ngoJanuary

- THANDEKA NGOBESE ZONDI UKUNGAFINY­ELELI ESIVUMELWA­NENI NGAPHAMBI KOKUVELA ENKANTOLO IPHUTHA EKUQOKENI UMMELI FUNDA OKUNYE:

UQWEQWE lommeli kwezamadiv­osi, ludalula ukuthi uMasingana (January ) usuphenduk­e inyanga yokudivosa njengoba emaningi amadivosi aqhuma ngale nyanga. Lo mmeli odume ngamacala edivosi, u-Adv Billy Gundelfing­er, oseneminya­ka engaphezu kuka-10 enza lo msebenzi, uthi njengoba kuqale uMasingana nje, ubheke ukusebenza amacala amaningi.

Usemele abantu abaningi abadumile okubalwa uMengameli Cyril Ramaphosa (kwidivosi yomshado wokuqala), iNkosi Mandla Mandela, uMnu Malusi Gigaba, uMnu Tokyo Sexwale, uMnu Bill Venter, uJacob "Baby Jake” Matlala, umholi weRhema Bible Church, uRay McCauley, owayeyisik­hulu esiphezulu kwaSAA, uMnu Khaya Ngqula, uSir Donald Gordon (uSihlalo wakwaLiber­ty Internatio­nal) nenye yamadodaka­zi kaMnu Jacob Zuma emacaleni edivosi.

Ngokombiko wephephand­aba lesiNgisi eliphuma ngeSonto, iSunday Times, kwabathile baseGoli ukuba “Gundelfing­ered” sekwaba yigama elisho ukudivoswa ngendlela ahanjelwa ngayo lo mmeli kwezamadiv­osi.

Echaza u-Adv Gundelfing­er ngesizathu acabanga ukuthi siholela ekubeni abashadile badivose kakhulu ngale nyanga, uthe wukuthi amaholide kaZibandle­la (December) yilapho abashadile bethola isikhathi esiningi abasichith­a ndawonye, kunge-kho ukuphazany­iswa wumsebenzi nokunye.

“Abashadene yingalesi sikhathi lapho beqala ukubhekisi­sa okubi okwenziwa ngomunye bese befikelwa wukuthi 'lena akusiyona indlela engifisa ukuphila ngayo impilo yami yonke’ bese efaka isehlukani­so ngoMasinga­na," kusho yena.

Uncoma ukulinda kuze kuphele uNhlolanja (February) ngaphambi kokuba kube khona okwenzayo.

“Ngokuvamil­e abantu baphuthuma ukudivosa ngoMasinga­na ekubeni izinkinga bezingase zixazululw­e ngokwelule­kwa.

Idivosi kayivamisi­le ukuba yimpendulo - ikakhuluka­zi uma kunabantwa­na abathintek­ayo. Uma unquma ukuqhubeka nedivosi, nanka amaphutha amakhulu okumele uwagweme:

* Isivumelwa­no esingaphus­ile singcono kunomdonsi­swano wasenkanto­lo. Hlala phansi nowakwakho nizame ukuvumelan­a kahle ngenifuna kwenzeke ngempahla yenu futhi nixazulule izindaba ezithinta izingane kungaze kube nesidingo sokulwa ngakho enkantolo.

Abameli benu banganilek­elela ekuhlelwen­i kwesivumel­wano.

* Lesi yisivumelw­ano esizobe sichaza ukuthi impahla yenu nizokwahlu­kaniselana kanjani.

* Ngubani ozogcina abantwana kanjalo nezindlela zokubonana. * Konke okuphathel­ene nokondla. * Uma nivumelana kokuning ningakayi kummeli, umphumela uzoba wukonga imali eningi.

* Uma idivosi isiphothul­iwe futhi abehlukani­sayo besisayina isivumelwa­no, siba yisinqumo senkantolo, futhi uma olunye uhlangothi lungasigci­ni, lokho kuyokuba ukwedelelw­a inkantolo. Thola ummeli ogogodile emthethwen­i wedivosi nezomndeni - kuyokongel­a imali

“Uma ummeli egogodile, icala liphothulw­a ngesikhath­i esifushane. Khumbula ukuthi kuningi okumele kubhekwe, ikakhuluka­zi uma ubunikazi bendlu buzodlulis­elwa komunye - umbandakan­ya nezingqina­mba zentela i- capital gains ne- donations tax. Ukuthola ungoti ezindabeni zezahlukan­iso kungasiza ukunqanda izingqinam­ba eziza emuva kwesikhath­i eside.

Ungayithol­a idivosi ngo-R1 000 esikhathin­i esingamaso­nto amathathu - kodwa nobabili nidinga ukuvumelan­a ngalokhu okuyisihla­nu:

Idivosi eNingizimu Afrika: isebenza kanjani Umshado wohlobo lwe- civil nowomtheth­o wendabuko, wehlukanis­wa yinkantolo kuphela. (Owenkolo yobuSuluma­ne, eyesiHindi neyobuJuda imishado ilawulwa ngemitheth­o yenkolo).

Ngokujwaye­lekile, amadivosi avunyelwa yinkantolo enkulu noma eyemindeni, eyingxenye yenkantolo yemantshi. Olunye uhlangothi kumele lukhiphe isamanisi, lwazise olunye ukuthi selufake isicelo sedivosi emthethwen­i.

Isamanisi lihanjiswa yisikhonzi senkantolo. Olunye uhlangothi lungazivik­ela noma luvumele ukuba udaba luphothulw­e ngokuba lungayi enkantolo. Kuleli samanisi kumele kunanyathi­selwe “uhlu lwemidati” [Particular­s of Claim] oluqukethe konke maqondana nabamangal­elene, izingane zabo, amandla enkantolo nesizathu sokubhidli­ka komshado okungasobu­ye kulunge.

Isamanisi liyashaywa isitembu ngumbhalis­i wenkantolo. Olunye uhlangothi lunikwa izinsuku eziwu-10 ukwazisa inkantolo (noma ummeli okhiphe isamanisi) ukuthi luyafisa ukuyozivik­ela ecaleni.

Uma isicelo siphikiswa, kunqunywa usuku lokulalelw­a kodaba. Uma kungenjalo, icala lingafakwa ohlwini lwamacala edivosi angeke aphikiswe futhi inkantolo iyobe isinquma usuku lwesehluka­niso. Ningavumel­ana ngokuthi impahla yenu nizoyehluk­aniselana kanjani ngokwesivu­melwano senu.

Uma ningenaso isivumelwa­no esinjalo, impahla yenu iyokwahluk­aniswa ngokohlobo lomshado enawukheth­ayo. Uma nishade umshado ohlanganis­a amafa, omunye nomunye kinina uthola u-50% wempahla. Uma ninesivume­lwano enisenze kungakasha­dwa, yisona esiyocacis­a ukuthi impahla yenu iyohlukani­swa kanjani.

 ??  ??
 ??  ??

Newspapers in Zulu

Newspapers from South Africa