Masiqaphele osopolitiki bangayimosi imali yethu
NJENGOBA bekulindelekile, isabelomali esethulwe nguNgqongqoshe wezeMali, uMnu Tito Mboweni izolo, siveza ukuthi iNingizimu Afrika ivele ngokhakhayi ezikweletini njengoba ichitha imali eningi kakhulu ukwenza imisebenzi yomphakathi engaphezu kwaleyo engenayo ephuma emaphakatheni abakhokhi bentela.
Lesi simo sokungayingeni eyokonga imali, siphile ngalokho esinakho, sesiqhubeke iminyaka eminingi kungenziwa mizamo ebonakalayo ukusikhalima.
Kwagcina kusaphethe uMengameli Thabo Mbeki nongqongqoshe wakhe wezemali, uMnu Trevor Manuel, ukuba kube nozinzo esimeni semali kahulumeni.
Kule minyaka elishumi eyedlule, selokhu iqembu lakhe i-ANC lamxosha uMnu Mbeki, imali yombuso ibibhubhudlwa ngaphandle kokubheka ukuthi kuzokwenziwa njani uma isiphelile. Sesifikile leso sikhathi. Inkinga esibhekene nayo wukuthi isibalo sabantu abasebenzayo, abahola kahle ukuba bangakwazi ukukhokha intela enganelisa izidingo zezwe, sincane.
Lokho kusho ukuthi ibhodwe lokudla lesizwe liyancipha, kodwa isibalo sabantu abadinga ukondliwa sona siyakhula.
Enye inkinga wukuthi osopolitiki, beholwa phambili ngabeqembu eliphethe umbuso, i-ANC, kabalikhulumi iqiniso basho ukuthi imali yokwenzela abantu izinto kayisekho ngoba besaba ukuthi bazolahlekelwa ngamavoti, ziphele izikhundla kuhulumeni nasephalamende.
Yingakho uhulumeni uqhubeka nezinhlelo zokwakha izindlu zomxhaso, izibonelelo zezingane ngisho ezinabazali abasadla amabele, nezinye nje izinhlelo ezidla izigidi zamarandi, okuyizinhlelo izwe elisathuthuka njengeNingizimu Afrika elingenayo inkence eyanele yokuzikhokhela.
Okufanele ngabe uhulumeni ugxile kukhona wukuqhamuka namaqhinga okudala imisebenzi yoquqaba ukuze abantu bezokwazi ukuzimela, bangakhangezi kuwona.
Okubuye kuqede ithemba ngekusasa laleli lizwe lethu wukuthi abanye bethu babeka amathemba abo onke kosopolitiki nakuhulumeni kakhulu, bangazibheki bona ukuthi yiliphi iqhaza abangalibamba umuntu nomuntu ukuzithuthukisa yena, umndeni wakhe nomphakathi awakhele. Abanye bethu bayakhohlwa wukuthi imali echithwa wuhulumeni ukwenza imisebenzi yomphakathi kayiphumi emaphakatheni osopolitiki noma amaqembu epolitiki, kodwa yimali yabakhokhi bentela, okuyimi nawe.
Kungalesi sizathu kufanele sihlale sibheke ngeso lokhozi ukuthi imali yethu bayisebenzisa kanjani osopolitiki uma kwenziwa imisebenzi yomphakathi.
Uma sesibuyela kwisabelomali sikaMnu Mboweni, kuyacaca sisemgodini ojulile, esiyophuma kuwona kuphela mhla sabhekana ngqo neqiniso lokuthi imali kayikho, kufanele sipheze ukuphila ngezikweletu, siyeke ukuchitha inkece ezintweni ezingaphezu kwamandla ethu, sifunde ukonga imali, bese silwa nenkohlakalo nokweba okudlangile emazingeni kahulumeni. MthokozisiFuze Ngcobo: owakhe weNkatha. Makenze
Cha mina ngiyabona umfo kaManqele uhluthukelwe Nkosie Captain Gabela: Kangicabangi ukuthi yisikhathi esihle lesi sokuzibuka ngoKhongolose eGcokameni, kwazise sekuyisikhathi sokukhankasela ukhetho, lapho belizodla kahle khona selimenywa emicimbini yokukhankasa. Thengezakhe Ngubane Moosa Sbo: Bengithi ngiyazi ndoda, hhayi angisazi futhi ngididekile manje. Kanti lo mcimbi ngowe-ANC? Uyazi ngabaphikisa ngisaqala ukuyizwa le nto.
Philani Sothondose Nxumalo: Hawu, kanti lo mcimbi ngowe-ANC? Noma engezanga nje.
Uzoyaphi ngoba vele uzoduba, koyoculwa laphaya.
Ukuthi umcimbi weNdlamlenze ngokaKhongolose, wumona wonke lowo, bafuna ukuthi uma sewuphumelele kunconywe uKhongolose.
Cha sazi kahle, wumcimbi weNdlamlenze lo futhi uzoza lo muntu uyithanda kabi imali.
Umona kulo mfo wakwaManqele nokubhinqa, ungathi ngowasesithenjini.
Ukhona ohalela ukungithengela ithikithi lokuya eMabhida bakithi?